Jınayat isleri boyınsha Shomanay rayonı sudı baslıǵı kóshpeli qabıllaw ótkerdi

Jınayat isleri boyınsha Shomanay rayonı sudı baslıǵı Rasul Nazarov tárepinen Shomanay rayonı aymaǵındaǵı “Diyxanabod”, “Sarmanbaykól” hám de “Ketenler” awıl puqaralar jıyınlarında fizikalıq hám yurdikalıq shaxslardıń múrájatlerin tıńlaw hám ornında sheshiw maqsetinde kóshpeli qabıllaw ótkerildi.

Kóshpeli qabıllawǵa jámi 20 fizikalıq shaxslar kelip óz múrájatlerin bildirdi hám 1 puqaranıń múrájati ornında unamlı sheshimin taptı. Qalǵan múrájat iyelerine bolsa tiyisli tártipte huqıqıy túsinikler berildi.

 

Rasul Nazarov,

Jınayat isleri boyınsha Shomanay rayonı sudı baslıǵı 

500.000 sum berseń «pravań» tayın

Nókis qalasında jasawshı N.S. isimli shaxs miynet etpey ańsatlıq penen pul tabıwdı oylap, N.S ózgelerdiń pulların aldawshılıq jolı menen qolǵa kirgiziw maqsetinde, D.E. nıń isenimine kirip, D.E ge tanısları arqalı aydawshılıq gúwalıǵın alıw ushın bolıp ótetuǵın imtixannan 500.000 sum pul esesine ótkerip beriwdi wáde etedi. 2021-jıl 26-yanvar kúni saat 20:45 ler shamasında N.S Nókis qalası, Azatlıq kóshesi boyında D.E tan 500.000 sum puldı alǵan waqtında huqıq qorǵaw uyımı xızmetkerleri tárepinen irkilgen.

Bul háreket boyınsha jınayatli is qozǵatıldı. Is jınayat isleri boyınsha Bozataw rayonı sudı tárepinen kórip shıǵıldı.

Jınayat isleri boyınsha Bozataw rayonı sudınıń 28.04.2021-jılǵı húkimine tiykar N.S. Ózbekstan Respublikası Jınayat kodeksiniń 25,168-statyası 1-bólimi hám 25,28, 211-statyası 1-bólimi menen ayıplı dep tabılıp, sudlanıwshı N.S ǵa Ózbekstan Respublikası Jınayat kodeksiniń 25,168-statyası 1-bólimi menen is haqınıń 20 payız muǵdarın mámleket paydasına uslap qalǵan halda 1 (bir) jıl muddetke miynet dúzetiw isleri jazası tayınlandı.

Ózbekstan Respublikası Jınayat kodeksiniń 25,28,211-statyası 1-bólimi menen 57-statyası qollanılıp hár ay sayın is haqısınan 20 % muǵdarın mámleket dáramadı esabına uslap qalǵan halda 1 jıl múddetke dúzetiw isi jazası tayınlandı.

Tayınlanǵan jazalar Ózbekstan Respublikası Jınayat kodeksiniń 59-statyası tártibinde qosılıp, úzil-kesil negizgi óteytuǵın jazası hár ay sayın is haqısınan 20 payızı muǵdarın mámleket dáramadı esabına uslap qalǵan halda 1 jıl 1 ay múddetke dúzetiw isi jazası tayınlandı.

Zuxra Bayımbetova,
Jınayat isleri boyınsha Bozataw rayonı sudınıń baslıǵı

Buyrıq tártibinde is júrgiziwdiń processuallıq ózgeshelikleri

Ózbekstan Respublikasında barlıq tarawlarda basqıshpa-basqısh reformalar ámelge asırılmaqta.
Reformalar barısında áhmiyetli basqısh bolǵan puqaralardıń huqıq hám erkinlikleriniń qorǵalıwına qaratılǵan sud-huqıq sistemasındaǵı ózgerisler hám jańalıqlar mámleket rawajlanıwında ayrıqsha orın iyeleydi.

Bul baǵdardaǵı reformalar birinshi orında puqaralardıń huqıq hám erkinlikleriniń sud arqalı qorǵalıwı hám ádil sudlawdan paydalanıw imkaniyatların keńeytiw, sud islerin júrgiziwdiń processuallıq tártibin rawajlandırıw hámde Ózbekstan Respublikası nızamların xalıqaralıq huqıq normaları hám principlerine muwapıqlastırıw názerde tutıladı.

Óz gezeginde sudlarda is kóriw kóleminiń keńeyttiriliwi insan huqıqları, erkinlikleri hám nızamlı máplerin qorǵawdıń eń áhmiyetli kepili sıpatında sud hákimiyatınıń abıroyın bekkemlew, sudlardıń sózsiz ǵárezsizligin támiyinlew hámde olardıń huqıqıy demokratiyalıq mámleket hám kúshli puqaralıq jámiyet qurıwdaǵı rolin kóteriwge fundament jaratadı.

Ózbekstan Respublikası Puqaralıq-processuallıq kodeksinde barlıq tayıpadaǵı puqaralıq islerdiń mazmunınan kóriwdiń birden-bir tártibi belgilengen bolıp, oǵan kóre puqaralıq isleri sud májlisinde, iste qatnasıwshı shaxslardıń qatnasıwında, olar tárepinen sudqa usınılǵan dáliyller hám ádil sudlawdı ámelge asırıwda kómeklesiwshi shaxslar bolǵan guwalardıń kórsetpeleri, ekspertlerdiń juwmaqları tiykarında mazmunı jaǵınan kórilip shıǵıladı.

Biraq sud ámeliyatında puqaralıq islerin kórip shıǵıwdı jánede ápiwayılastırıw hám rawajlandırıw, usı orında puqaralardıń huqıqları hám máplerin qorǵawdıń ápiwayılastırılǵan hám qolaylastırılǵan túri sıpatında ayırım tayıpadaǵı puqaralıq isleri boyınsha islerdi sud buyrıǵın shıǵarıw jolı menen sheshiw úlken áhmiyetke iye ekenligi talap etiledi.

Ózbekstan Respublikası Puqaralıq-processuallıq kodeksiniń kishi bólimi “Buyrıq tártibinde is júrgiziw” dep ataladı hám 170-181-statyalardan ibarat “Sud buyrıǵı” dep atalatuǵın 18-baptan ibarat.

Bul bapta sud buyrıǵına tiyisli ulıwma qaǵıydalar, sud buyrıǵın beriw boyınsha talaplar, sud buyrıǵın beriw haqqındaǵı arzanıń túri hám mazmunı, sud buyrıǵın beriw haqqındaǵı arzaǵa qosılatugın hújjetler, sud buyrıǵın beriw haqqındaǵı arzanı qabıl etiwden bas tartıw tiykarları, sud buyrıǵın beriw haqqındaǵı arzanı qaytarıw, sud buyrıǵın beriw tártibi hám múddeti, sud buyrıǵınıń mazmunı, qarızdarǵa sud buyrıǵınıń kóshirme-nusxasın jiberiw, sud buyrıǵınıń nızamlı kúshke kiriwi, sud buyrıǵın biykar etiw tártipleri belgilengen.

Solay etip, puqaralıq islerin júrgiziw haqqındaǵı nızam hújjetleri buyrıq tártibindegi islerdi, dawa tártibindegi islerdi, ayrıqsha tártipte júrgiziletuǵın islerdi kórip shıǵıw hámde sheshiw tártibin belgileydi.
Demek, nızam talabına muwapıq, sud buyrıǵı –bul sudyanıń sudta isti kórmesten shıǵarǵan hújjet bolıp tabıladı.

Joqarıda atap ótilgenindey, sud buyrıǵın shıǵarıw boyınsha tómendegi talaplar qoyıladı:
-talap notarial tastıyıqlanǵan pitimge tiykarlanǵan bolsa;
-talap jazba pitimge tiykarlangan hám qarızdar tárepinen tán alınǵan bolsa;
-kommunal xızmetler yaki baylanıs xızmetleri tólemi boyınsha qarızdarlıqtı tastıyıqlawshı hújjetlerge tiykarlanǵan óndiriw haqqındaǵı talap shaǵım etilgen bolsa;
-er jetpegen balalar ushın alimentler óndiriw haqqındaǵı, ákelikti belgilew menen yaki úshinshi shaxslardı qatnastırıw zárúriyatı menen baylanıslı bolmaǵan talap shaǵım etilgen bolsa;
-esaplanǵan, biraq xızmetkerge tólenbegen is haqını hám oǵan teńlestirilgen tólemlerdi óndiriw haqqında arız qılınǵan bolsa;
-puqaralardan salıqlar hám basqa májbúriy tólemler boyınsha qarızdarlıqtı óndiriw haqqındaǵı talap shaǵım etilgen bolsa;
-ijara shártnamasında belgilengen ijara tólemleri múddetinde tólenbegenligi sebepli usı tólemlerdi óndiriw haqqında talap shaǵım etilgen bolsa;
-kóp kvartiralı úydiń jayları múlkdarlarınan májbúriy badallar hám tólemlerdi óndiriw haqqında talap shaǵım etilgen bolsa;
-jazba pitim bar bolǵan jaǵdayda, óndiriwdi qarızdardıń minnetlemeleri orınlanıwınıń támiynatı bolǵan kósher mal-múlkke qaratıw haqqında talap shaǵım etilgen bolsa sud buyrıǵı beriledi.

Sud buyrıǵı tártibinde is júrgiziwdi tártipke salıwshı nızam normalarınıń qollnılıwında birden-bir ámeliyattı engiziw maqsetinde Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı Plenumınıń “Buyrıq tártibinde is júrgiziwdi tártipke salıwshı nızam normaların qollawdıń ayrım máseleleri haqqında”ǵı 2006-jıl 3-fevraldaǵı 4-sanlı qararı qabıl etildi hám bul Plenum qararında sud buyrıǵı tártibinde is júrgiziw haqqında keń túsinikler berilgen.
Sud buyrıǵın shıǵarıw haqqında sudqa jazba túrde arza menen múrájat etiw talap etiledi. Oǵan qoyılǵan talaplar dawa arzaǵa qoyılǵan talaplarǵa uqsas boladı.
Sonıń menen birge, buyrıq shıǵarıw, shaxstıń huqıqları hám nızamlı máplerin ápiwayılastırılǵan tártipte qorǵawdı kózde tutadı.

Demek, sud buyrıǵın shıǵarıw haqqındaǵı arzada talaplar bayan etilip, onı tiykarlawshı jaǵdaylar hám tastıyıqlawshı hújjetler qosılǵan bolıwı lazım.
Sud ámeliyatında puqaralar tárepinen sud buyrıǵı shıǵarılǵanda ózleri sudqa shaqırtılmaǵanlıǵınan narazı bolıp arzalar kelip túsedi.

Bunday arzalarǵa joqarıda atap ótilgenindey, sud buyrıǵı isti mazmunı jaǵınan kórmesten, bar bolǵan jazba hújjetler tiykarında, shaǵım etilgen talaptıń mazmunı boyınsha arza sudqa kelip túsken kúnnen baslap úsh kún ishinde sudya tárepinen óndiriwshi hám qarızdar dep atalıwshı táreplerdiń qatnasıwısız shıǵarılatuǵınlıǵı, 181-statyasına muwapıq, qarızdar shaǵım etilgen talapqa qarsı qarsılıqların sud buyrıǵın bergen sudqa sud buyrıǵınıń kóshirme-nusxasın alǵan kúnnen baslap 10 kúnlik múddette jiberiwge haqılı ekenligi túsindiriledi.
Sonday-aq, qarızdardan shaǵım etilgen talapqa qarsı narazılıq bolgan jaǵdayda sudya sud buyrıǵın biykar etip, bul haqqında uyǵarıw shıǵaradı, bul uyǵarıwda sudya óndiriwshi bildirgen talap boyınsha dawa isin júrgiziw tártibinde, yaǵnıy sudqa dawa arza keltiriwi múmkinligin túsindiredi hámde uyǵarıw kóshirmesi uyǵarıw shıǵarılǵannan keyin úsh kúnnen keshiktirmey óndiriwshige hám qarızdarǵa qol qoydırıp tapsırıladı yaki olarǵa pochta arqalı yamasa elektron hújjet tárizinde jiberiledi.

Juwmaqlap aytqanda, bul institut tek ǵana sudyanıń is kóleminiń kemeyiwineǵana emes, al jáne puqaralardıń buzılǵan huqıqların tez hám ápiwayı túrde qorǵalıwına erisiwge de xızmet etedi.

Zulfiya Babadjanova,
Qaraqalpaqstan Respublikası sudı sudyası

 

Mámleketlik uyım yaki puqaralardıń ózin-ózi basqarıӯ uyımı tárepinen nızam hújjetlerine muӯapıq bolmaǵan hújjet qabıl etiliӯi, sonday-aq, olardıń ámeldar shaxslarınıń nızamǵa qayshı háreketleri (háreketsizligi) nátiyjesinde puqaraǵa yaki yuridik shaxsqa jetkerilgen zıyannıń ornı mámleket tárepinen yaki puqaralardıń ózin-ózi basqarıӯ uyımı tárepinen qaplanadı

Ózbekstan Respublikası Prezidenti qasındaǵı Isbilermenlik subektleriniń huqıqları hám nızamlı máplerin qorǵaw boyınsha wákili «S.A» juwapkershiligi sheklengen jámiyetiniń mápin qorǵap  ekonomikalıq sudına dawa arza menen múrájat etip rayon hákimliginen onıń paydasına 174 908 823 swm keltirilgen zıyan óndiriwdi soraǵan.

Sudtıń  uyǵarıwı menen “Sh” JShJ ekinshi juwapker retinde tartılǵan hám 2021 jıl 27 sentyabr kúngi hal qılıw qararı menen 174 908 823 swm keltirilgen zıyan ekinshi juwapker «Sh» JShJnen óndirilgen, rayon hákimligi juwapkershilikten azat etilgen.

Hal qılıw qararına narazı bolıp “Sh” JShJ apellyaciya tártibinde arza berip,  ózin juwapkershilikten azat etip, keltirilgen ziyandı rayon hákimliginen óndiriwdi soraǵan.

Istegi anıqlanǵan jaǵdaylarǵa qaraǵanda rayon hákimligi 2015 jıl 30 mart kúngi qararı menen “Sh” JShJne tiyisli bolǵan paydalanılmay bos turǵan 2 dana qoymaxana imáratların turaqlı paydalanıӯ huqıqı menen rayon hákimligi balansına alǵan.

Bunnan soń,  Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesiniń 2017-jıl 16-dekabr kúngi 840-sanlı qararı menen kórsetilgen imáratlar investiciya hám sociallıq minnetlemelerdi qabıl etiӯ shárti menen “nol” bahada tańlaӯda satıӯ ushın paydalanılmastan turǵan mámleket múlki obektleri dizimine kiritilgen hám Karaqalpaqstan Respublikası Menshiklestirilgen kárxanalarǵa kómeklesiӯ hám básekeni raӯajlandırıӯ mámleketlik komiteti, “S. A” JShJ hámde rayon hákimligi ortasında  2018-jıl 27-iyun kúni  dúzilgen aldı-sattı shártnamasına tiykar “S. A” JShJ imaratlarǵa investiciya kiritiӯ shárti menen “nol” bahasında  satılǵan.

Aldı-sattı shártnama shártlerine kóre “S.A” JShJ  eki jıl múddette obektte bahası 204 000 000 sumlıq investiciya kirgiziw minnetlemesin alǵan hámde bul  minnetlemeni tolıq orınlaǵan.

Biraq, rayon hákimshilik sudınıń 2020 jıl 22 iyun kúngi hal qılıӯ qararı menen rayon hákiminiń 2015 jıl 30 mart kúngi qararı haqıyqıy emes tabılǵan hám múlkler “Sh” JShJne qaytarılǵan.

Rayonlar aralıq ekonomikalıq sudınıń 2020 jıl 05 oktyabr kúngi hal qılıw qararı menen “S.A” JShJ 1 hám 2 sanlı qoymaxana imaratlarınan májbúriy tártipte shıǵarılǵan.

Nátiyjede “S.A” JShJ múlklerden paydalanıw huqıqın joytqan hám usı múlkke jumsaǵan  qárejetler summası muǵdarında materiallıq ziyan kórgen.

Birinshi instanciya sudı  qárejetler “Sh” JShJne tiyisli bolǵan múlkke jumsalǵanlıǵı sebepli keltirilgen ziyan usı jámiyetten óndiriliwi tiyis dep  tapqan.

Ózbekstan Respublikası  Puqaralıq kodeksiniń 15-statyası birinshi bólimine kóre mámleketlik uyım yaki puqaralardıń ózin-ózi basqarıӯ uyımı tárepinen nızam hújjetlerine muӯapıq bolmaǵan hújjet qabıl etiliӯi, sonday-aq, olar ámeldar shaxslardıń nızamǵa qayshı háreketleri (háreketsizligi) nátiyjesinde puqaraǵa yaki yuridik shaxsqa jetkerilgen zıyannıń ornı mámleket tárepinen yaki puqaralardıń ózin-ózi basqarıӯ uyımı tárepinen qaplanıӯı lazım. Bunday zıyannıń ornı mámleketlik uyımnıń byudjetten tısqarı qárejetleri yaki puqaralar ózin-ózi basqarıӯ uyımlarınıń qárejetleri esabınan qaplanadı.

Usı Kodekstiń 990-statyası birinshi hám úshinshi bólimlerine muӯapıq mámleketlik uyımlardıń, puqaralar ózin-ózi basqarıӯ uyımlarınıń nızamǵa qayshı qararları nátiyjesinde puqaraǵa yaki yuridik shaxsqa jetkerilgen zıyan, olardıń ámeldar shaxslarınıń ayıbı bolıӯına qaramastan, sudtıń qararı tiykarında qaplanıӯı lazım.

Zıyan usı Kodekstiń 15-statyasında názerde tutılǵan tártipte qaplanadı.

Sonlıqtan apellyaciya instanciya sudı, “S.A” JShJne materiallıq ziyan rayon hákimliginiń nızamǵa qayshı hújjet qabıl etiliwiniń aqıbetinde  keltirilgenligin itibarǵa alıp, hal qılıw qararın biykar etken hám keltirilgen ziyandı rayon hákimliginen óndiriw  haqqında jańa qarar qabıl qılǵan.

 

Gawhar Zaripova,

Qaraqalpaqstan Respublikası sudı sudyası

 

Sociallıq tarmaqlardaǵı advokat D.Tájimuratov tárepinen «Nukus online» youtube kanalınan 9-oktyabr kúni “G.Bazarbaevanıń is háreketleri aydınlastı”, 20-oktyabr kúni “Qazı degen ádil bolar edi. Sud ne sud?”, 13-noyabr kúni “Shashı uzın aqılı kelte” atamasında járiyalanǵan videomúrájatlar boyınsha Qaraqalpaqstan Respublikası sudınıń rásmiy múnásibeti

Advokat D.Tájimuratov tárepinen «Nukus online» youtube kanalınan 9-oktyabr kúni “G.Bazarbaevanıń is háreketleri aydınlastır”, 20-oktyabr kúni “Qazı degen ádil bolar edi. Sud ne sud?”, 13-noyabr kúni “Shashı uzın aqılı kelte” atamasında járiyalanǵan videomúrájatlarda tiykarınan Qaraqalpaqstan Respublikası sudında ilgeri xojalıq isleri meńgeriwshisi lawazımında islegen S.Azilxanovtıń birneshshe uyımlarǵa jazǵan arzası hám onda keltirilgen máseleler boyınsha pikirler bildiriledi. Degen menen, advokat tárepinen S.Azilxanovtıń arzasında kórsetilmegen biraq, onda jazılǵanday etip jeke óziniń kóz-qaras hám pikirlerin puqara S.Azilxanov atınan bildirgen.

S.Azilxanovtıń arzası hán onda keltirilgen máselelerdiń haqıyqatqa muwapıqlılıǵı boyınsha Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı tárepinen úyreniw maqsetinde xızmet tekseriwi alıp barılmaqta.

Bajıxana tólemlerin tólew boyınsha minnetleme

Dawager Bajıxana basqarması sudqa dawa arza menen múrájat etip, juwapker JShJ túrindegi qospa kárxanadan 425 479 580,24 swm bajıxana tólemlerin óndiriwdi soraǵan.

Birinshi instanciya sudınıń 2021 jıl 12 oktyabr kúngi hal qılıw qararı menen dawa arza qanaatlandırılǵan.

Hal qılıw qararına narazı bolıp qospa kárxana apellyaciya tártibinde arza bergen.

Istegi anıqlanǵan jaǵdaylarǵa qaraǵanda Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń 2019 jıl 15 fevral kúngi “Boyan tamır hám basqa dárilik ósimliklerin jetistiriw hámde sanaat usılında qayta islewdi nátiyjeli shólkemlestiriw menen baylanıslı qosımsha is-ilajlar haqqında”ǵı 138-sanlı qararınıń 9-bándine tiykar boyan tamır hám basqa dárilik ósimliklerdi jetistiriw hám qayta islew shólkemleri birlespesiniń aǵzalarına ózleriniń islep shıǵarıw mútájlikleri ushın respublikada islep shıǵarılmaytuǵın hám alıp kelinetuǵın texnologik úskeneler, arnawlı awıl xojalıǵı texnikaları, olardıń komplektlewshi buyımları hám awısıq bólekleri, shiyki zatlar, materiallar, sonıń ishinde qurılıs materialları, boyan tamır hám basqa dárilik ósimlikler tuqımları hám nálleri, sonday-aq ushıwsısız ushıw apparatları ushın 2024 jıl 1 yanvarǵa shekem bolǵan múddetke bajıxana tólemlerinen (qosılǵan qun salıǵı hám bajıxana jıyımlarınan tısqarı) azat etilgen.

Qospa kárxana tárepinen Qıtay Xalıq Respublikasında jaylasqan “SHANDONG SHIFENG (GROUP) CO., LTDdan importqa alıp kelingen, faktura bahası 36440 AQSh dolları bolǵan 3 dóńgelekli, ózi awdarıwshı (samosval), modeli Shifeng 7YP-1750D-6 bolǵan 8 dana transport quralların bajıxana júk deklaraciyasına tiykar rásmiylestirip, bajıxana tólemlerinen azat etilgen halda “Erkin aylanısqa shıǵarıw” (Import) bajıxana rejimine rásmiylestirgen.

Bajıxana basqarması tárepinen tovarlar shıǵarılıp jiberilgeninen keyingi bajıxana baqlawı ótkerilgende sırt elden alıp kelingen tovarlar 138-sanlı qararda belgilengen talaplarǵa juwap bermesligi, atap aytqanda tovarlar arnawlı awıl-xojalıǵı texnikası bolıp esaplanbaytuǵınlıǵı anıqlanǵan.

Qospa kárxana  alıp kelingen tovarlar arnawlı awıl-xojalıǵı texnikası kategoriyasına jatauǵınlıǵın, bul islep shıǵarıwshınıń qollanbasında kórsetilgenligin tiykar etip, esaplanǵan bajıxana tólemlerin tólewden  bas tartqan.

Biraq, Ózbekstan Respublikası Ádillik ministrligi qasındaǵı X.Sulaymanova atındaǵı Respublika sud ekspertiza orayınıń Qaraqalpaqstan Respublikası bóliminiń bergen ekspertiza juwmaǵı menen “7YP-1750D-6” markalı úsh dóńgelekli ózi awdarıwshı texnikalar mototransport qurallarına tiyisli L5 kategoriyadaǵı tricikl bolıp, transport texnikalarında arnawlı funkciyalardı orınlaytuǵın qurılmalar joqlıǵı sebepli arnawlı awıl xojalıǵı texnikası bolıp esaplanbaytuǵınlıǵı anıqlanǵan.

Sonday-aq, Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabineti janındaǵı Agrosanoat kompleksi ústinen qadaǵalaw inspekciyasınıń maǵlıwmatnamasında kórsetilgen transportlar “Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabineti janındaǵı Agrosanoat kompleksi ústinen qadaǵalaw inspekciyası tárepinen qadaǵalanatuǵın hám texnikalıq kórikke tartılatuǵın awıl xojalıǵı, melioraciya hám jol-qurılıs texnikaları, ońlaw hám servis ásbap-úskeneleri túrleri”niń diziminde joq ekenligi, sonday-aq awıl xojalıǵı texnikası, traktorlar, ózi júrer mashinalar yaki arnawlı texnikalar markasına kiritilmegenligi hámde inspekciyada mámleketlik dizimge alınbaǵanlıǵı kórsetilgen.

Sonlıqtan, birinshi instanciya sudı qospa kárxana  bajıxana tólemlerinen jeńillikke iye emes dep tapqan hám bajıxana tólemlerin óndiriw haqqında qarar qabıllaǵan. Apellyaciya instanciya sudınıń qararı menen hal qılıw qararı ózgerissiz qaldırılǵan.

 

 

Gawhar Zaripova,

 Qaraqalpaqstan Respublikası sudı sudyası

 

Sociallıq tarmaqlardaǵı D.Tájimuratovtıń jeke “t.me/dtajimuratov” telegramm kanalında 13-noyabr kúni járiyalanǵan “Kimler iship kutıldı?” atlı videomúrájatına Qaraqalpaqstan Respublikası sudınıń rásmiy múnásibeti

Bloger D.Tajimuratov bul videomúrájatta ilgeri Taqıyatas rayonı hákiminiń avtomobil basqarıwshısı bolǵan Ómirbekov Quwanıshbay isimli shaxstıń más halında avtotransport quralın basqarıw payıtında jol patrul xızmetkerleri tárepinen irkilip, onıń spirtli ishimlik ishkenligi boyınsha hújjet rásmiylestirilip, sudqa ótkerilgenligin, isti kórerde Xojeli rayonı sudı baslıǵı Qoshanov degen jigit, onı avtotransport quralın basqarıw huqıqınan ayırmay, 5 570 sum jariyma jazasın qollanıw menen sheklengenligin aytadı.

Biraq, jinayat isleri boyınsha Xojeli rayonı sudı tárepinen Q.Ómirbekovqa tiyisli hákimshilik isi kórip shıǵılmaǵan. Sonday-aq, Arman Qoshanov Xojeli emes, al jınayat isleri boyınsha Taqıyatas rayonı sudı baslıǵı bolıp isleydi.

Videomúrájatta atı atalǵan shaxstıń isi jınayat isleri boyınsha Taqıyatas rayonı sudı tárepinen de kórip shıǵılmaǵan.

Sud ámeliyatınan

Ózbekstan Respublikası Sawda-sanaat palatası Qaraqalpaqstan Respublikası basqarması “X» aymaqlıq akcionerlik jámiyetiniń mápin qorǵap sudqa dawa arza menen múrájat etip, juwapker “J” fermer xojalıǵınan 1 171 272 swm qarızı, 117 127 ústeme óndiriwdi soraǵan.
Birinshi instanciya sudınıń 2021 jıl 20 sentyabr kúngi hal qılıw qararı menen dawa arza tolıq qanaatlandırılǵan. Juwapkerden byudjetke 270 000 swm mámleketlik bajı pul óndirilgen.
Hal qılıw qararına narazı bolıp “J” fermer xojalıǵı apellyaciya tártibinde arza bergen. Apellyaciyalıq arzasında dawager aldında qarızı joqlıǵı sebepli hal qılıw qararın biykar etip, dawa arzanı qanaatlandırıwsız qaldırıw haqqında jańa sheshim qabıllawdı soraǵan.
Istegi anıqlanǵan jaǵdaylarǵa qaraǵanda tárepler ortasında 2021 jıl 08 fevral kúni 47-sanlı ónim jetkerip beriw shártnaması dúzilgen.
Shártnamaǵa tiykar “X» aymaqlıq akcionerlik jámiyeti “J” fermer xojalıǵına mineral tóginler, ósimliklerdi ximiyalıq hám biologik qorǵaw quralların hám basqa ximiyalıq ónimlerdi jetkerip beriwge, al “J” fermer xojalıǵı bolsa jetkerip berilgen ónimdi qabıllap alıw hám onıń haqın tólewge kelisken.
Jetkerip beriwshi tárepinen jetkerip beriletuǵın ónimniń anıq túrleri, sıpatı, muǵdarı (kólemi) bahası hám jetkerip beriw múddetleri shártnamanıń ajıralmas bólimi bolǵan 1-sanlı qosımsha menen belgilengen.
Shártnamanıń jámi bahası 152 636 715 swmdı quraǵan.
Shártnamanıń 3.2-bándine tiykar “J” fermer xojalıǵı aldınnan 100 payız tólemdi ámelge asırıwı kerekligi belgilengen.
“J” fermer xojalıǵı tárepinen 2021 jıl 11 aprel kúngi 183-sanlı nakladnoy menen bahası 1 171 272,06 swmlıq “karbamid” ónimi qabıllap alınǵan.
“X» aymaqlıq akcionerlik jámiyeti usı ónimniń bahası tólenbedi degen tiykar keltirgen hám fermer xojalıqtan qarızın ústemesi menen birge óndirip beriwdi soraǵan. Biraq, istegi hújjetlerge qaraǵanda “J” fermer xojalıǵınıń 2021 jıl 1 yanvar halatına aldınnan ótkerilgen 43 796 000 swm alası qarızı bolǵan hám oǵan usı summa sheńberinde bólip-bólip ónim jetkerip berilip kelgen. Yaǵnıy, “J” fermer xojalıǵı ónim alǵan waqıtta onıń qarızı bolmaǵan.
Bul jaǵdaylar, birinshi instanciya sudı tárepinen úyrenilmegen.
Sonlıqtan, apellyaciya instanciya sudı hal qılıw qararın biykar etip, dawa arzanı qanaatlandırıwsız qaldırıw haqqında jańa sheshim qabıl qılǵan.

Gawhar Zaripova ,
Qaraqalpaqstan Respublikası sudı sudyası

Taxtakópir rayonında kóshpeli qabıllaw

Kóshpeli qabıllaw-puqaranıń uzaǵın jaqın etiw menen birge, artıqsha qaǵazbazlıqtıń, áweregershiliktiń, eń baslısı adamlardıń «esikpe-esik» júriwiniń aldın alıwǵa xızmet etpekte. Mashqalalardı eń tómengi buwınnan úyreniw boyınsha Prezidentimiz tiykar salǵan jańa mexanizm búgin óz tastıyıǵın tappaqta. Qaraqalpaqstan Respublikası hákimshilik sudı baslıǵı A.Nurlipesov hám Qaraqalpaqstan Respublikası sudı baslıǵınıń orınbasarı A.Adilov tárepinen Taxtakópir rayonında ótkerilgen náwbettegi kóshpeli qabıllawda Ǵárezsizlik mákan hám Taxtakópir posyolka puqaralar jıyınları turǵınlarınıń múrájatları tıńlandı.

«Taxtakópir» mákan puqaralar jıyını Keńes kóshesi turǵını Jayılxan Jarimbetov qaytıs bolǵan anasınan miyras bolıp qalǵan turaq-jay máselesinde tuwısqanları menen kelise almay atırǵanlıǵın aytıp múrájat etti. Oǵan bul máselede puqaralıq isleri boyınsha Shımbay rayonlararalıq sudına shaǵım arza menen múrájat etiw huqıqı túsindirildi.

«Ǵárezsizlik» mákan puqaralar jıyınındaǵı X.Turımbetov kóshesi nomersiz jay turǵını Abdiraxim Sultanov bolsa Qaraqalpaqstan Respublikası ishki isler ministrligi jol háreketi qáwipsizligi basqarmasınıń usı jıldıń 23-noyabr kúngi qararınan narazı ekenligin ayttı. Oǵan jınayat isleri boyınsha Taxtakópir rayonı sudına narazı bolǵan qarar ústinen arza beriw tártibi túsindirildi.

Qabıllawda turaq jaydı atına ózgertiw, aliment óndiriw, miyrasqa iyeleik etiw huqıqın tamiyinlew sıyaqlı máselelerde jámi 12 puqaranıń murájatı tıńlanıp, olarǵa tiyisli tártipte huqıqıy túsinikler berildi.

Sudlar iskerligine «Adolat» málimleme sistemaları kompleksi engiziledi

Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017 jılı 7 fevraldaǵı PP-4947-sanlı Pármanı menen 2017 – 2021 jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes tiykarǵı jónelisi boyınsha háreketler strategiyası tastıyqlandı.
Háreketler strategiyasınıń ekinshi jónelisi, yaǵnıy nızam ústemligin támiyinlew hám sud-huqıq sistemasın jánede reformalawdı ámelge asırıw ushın tiykarǵı wázıypalar retinde sud hákimiyatınıń shın mániste ǵárezsizligin támiyinlew, sudtıń ábirayın asırıw, sud sistemasın demokratlastırıw hám jedellestiriw, hákimshilik, jınayat, puqaralıq hámde xojalıq nızamshılıǵın jedellestiriw belgilengen bolsa, bul wázıypalardı ámelge asırıw ushın sudlar iskerligine zamanagóy málimleme-kommunikaciya texnologiyaların eńgiziw, elektron tártipte sud hám orınlaw isin júritiwdiń zamanagóy forma hám úsılların eńgiziw tiykarǵı jónelis bolıp belgilep berildi.

Ózbekstan Respublikası Prezidentinıń “Ózbekstan Respublikası sud sisteması strukturasın tupten jedellestiriw hámde iskerligi nátiyjeligin asırıw is-ilájları haqqında”ǵı 2017-jılı 21-fevraldaǵı PF-4966-sanlı Pármanında Ózbekstan Respublikası Málimleme texnologiyaları hámde kommunikaciyalardı rawajlantırıw ministrligine Joqarǵı sud penen birgelikte ush ay múddette sudlar iskerliginde zamanagóy texnologiyalardan paydalanıw boyınsha ámeliy is-ilájlar dástúrin tastıyqlaw haqqındaǵı tiyisli Húkimet qararı joybarın kirgiziw tapsırıldı.
Usı normativ hújjetlerdiń orınlanıwın támiyinlew maqsetinde Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017 jılı 30-avgust kúngi PQ-3250-sanlı “Sudlar iskerligine zamanagóy málimleme-kommunikaciyalıq texnologiyaların eńgiziw is-ilájları haqqında”ǵı qararı qabıl etilip, bul jónelistegi tiykarǵı wázıypalar retinde sudlar iskerliginiń ashıqlıǵın, sud isleri júritiwdiń sıpatınan xalıqtıń xabardarlıq dárejesin asırıw, sud xızmetkerleri tárepinen byurokratizm faktlerine shek qoyıw, sudlarda islerdiń óz múddetinde kóriliwin baqlawdıń nátiyjeli sistemasın jaratıw maqsetinde sudlar islerin avtomatlastırıw, sud qararlarınıń orınlanıwın támiyinlewde sudlardıń sorastırıw, dáslepki tergew hám májbúriy orınlaw uyımları menen birge islesiwin támiyinlew, xalıqqa hámde isbilermenlerge kórsetiletuǵın interaktiv xızmetler dizimin keńeytiriw etip belgilendi.

Bul qarar menen 2017-2020 jıllarda Sudlar iskerligine zamanagóy málimleme-kommunikaciya texnologiyaların engiziw baǵdarlaması tastıyqlanıp, baǵdarlamada házirgi kúnde jolǵa qoyılǵan “E-XSUD” málimleme sistemasın jaratıw, sudlarǵa videokonferenc baylanıs sistemasın engiziw, barlıq sudya hám sud xızmetkerlerin elektron imzá menen támiyinlew, sudyalar ortasında islerdi avtomatik tárizde bólistiriw, sud qararların Internet tarmaǵı arqalı járiyalaw, orınlaw hújjetlerin elektron tárizde májbúriy orınlawǵa jiberiw sistemasın jaratıw belgilengen edi.

Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2020 jıl 3 sentyabr kúngi «Sud hákimiyatı uyımları iskerligin sanlastırıw is-ilajları haqqında”ǵı PQ-4818-sanlı qararı qabıl etilip, bul jónelistegi keyingi basqısh wázıypaları retinde hár bir múrájááttı kórip shıǵıw barısın onlayn gúzetip barılıwın támiyinlew, sud imáratlarında interaktiv xızmetlerden erkin paydalanıw imkániyatın jaratıw, sudlarda ádil sudlawdıń tezlik penen ámelge asırılıwı ushın zárúr bolǵan maǵlıwmatlardıń alınıwın támiyinlew ushın ministrlikler, mekemeler hámde basqa shólkemler menen elektron maǵlıwmatlar almasınıwın jánede keńeytiriw, sud májlislerin másapadan turıp, sonday aq, mobil qurılmalar hám elektron birge islesiwdiń basqa formaları arqalı qatnasıw imkániyatın keńeytiriw, sonday aq, is boyınsha tárepler ushın sud qararların onlayn tárizde alıw imkániyatın jaratıw etip belgilendi.

Bul qarar menen 2020-2023 jıllarda sud hákimiyati uyımları iskerligin sanlastırıw Baǵdarlaması hámde sudlardıń málimleme sistemasın mámleketlik uyımları hám shólkemlerdiń málimleme sistemaları menen integraciya etiw boyınsha “jol kartası” tastıyqlanıp, sonıń menen birge 2022 jılı 1 yanvardan baslap sudlar iskerligine «Adolat» málimleme sistemaları kompleksın eńgiziw belgilendi.

Joqarıda atı atalǵan hújjetlerdiń orınlanıwın támiynlew maqsetinde, Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı Prezidiumınıń 2021 jılı 9-dekabr kúngi RS-65-21-sanlı «Respublika sudları iskerligine «ADOLAT» málimleme sistemaları kompleksin eńgiziw haqqında»ǵı qararı qabıl etildi.

Bul qararǵa muwapıq mámleket hákimiyatı hám basqarıw uyımları, jergilikli mámleket hákimiyatı uyımları, xojalıq basqarıw uyımları, advokatlar tárepinen sudlarǵa dawa arza, arza hám shaǵımlardı tek ǵana elektron kóriniste usınıw tártibi engizilmekte.

Yaǵnıy, mápdar shaxslar tárepinen arza hám shaǵımlardı kórip shıǵıw barısın onlayn tárizde gúzetip barıw, sud májlisi qatnasıwshıları tárepinen maǵlıwmatlar hám hújjetlerdi elektron formada jiberiw, sud hújjetlerin sudlar iskerliginie engizilgen málimleme sistemasınan paydalanǵan halda avtomatlastırılǵan tárizde qáliplestiriw imkanın beriwshi «ADOLAT» málimleme sistemaları kompleksi hám sud qararların is boyınsha táreplerge onlayn tárizde, olardıń iltimasnaması boyınsha bolsa qaǵaz kórinisinde usınıw ámeliyatı sudlar iskerligine 2022-jıldıń 1-yanvarınan baslap Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı hákimshilik isler boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası hám rayonlar aralıq hákimshilik sudlar iskerligine; 2022-jıldıń 1-iyulınan baslap Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı ekonomikalıq isler boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası sudları ekonomikalıq isler boyınsha sudlaw kollegiyaları, rayonlar aralıq, rayon hám qala ekonomikalıq sudları iskerligine; 2022-jıldıń 1-oktyabrinen baslap Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı puqaralıq isleri boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası sudları puqaralıq isleri boyınsha sudlaw kollegiyaları, puqaralık isleri boyınsha rayonlar aralıq, rayon hám qala sudları iskerligine; 2023-jıldıń 1-yanvarınan baslap Joqarǵı sud jınayat isleri boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası sudları jınayat isleri boyınsha sudlaw kollegiyaları, jınayat isleri boyınsha rayon hám qala sudları iskerligine basqıshpa-basqısh engiziw belgilendi.

Juwmaqlap aytatuǵın bolsaq, 2022-jıldıń 1-yanvarınan baslap mámleket hákimiyatı hám basqarıw uyımları, jergilikli mámleket hákimiyatı uyımları, xojalıq basqarıwı uyımları, advokatlar tárepinen hákimshilik sudlarǵa arza hám shaǵımlar tek ǵana elektron kóriniste usınıladı, bunda múrájaatlardıń qaǵaz kórinisinde qabıl etiliwine jol qoyılmaydı.

 

JanatAymaganbetova,

Qaraqalpaqstan Respublikası hákimshilik sudı sudyası 

Skip to content