SANLÍ DÁLIYLLER MENEN ISLESIW SISTEMASÍ JETILISTIRILEDI
Sońǵı jıllarda mámleketimizde insannıń óz nızamlı máplerin qorǵaw ushın teń imkaniyatlar jaratıw, istiń haqıyqıy jaǵdayların hár tárepleme, tolıq hám qalıs anıqlawǵa baylanıslı nızam talaplarına sózsiz ámel etiw, táreplerdiń tartısıw hám teń huqıqlılıǵı principlerin turmısqa engiziw arqalı insan huqıq hám erkinliklerin nátiyjeli qorǵaw boyınsha keń kólemli jumıslar ámelge asırılmaqta.
Sonıń menen birge, jámiyet turmısınıń túrli tarawlarında jedel sanlastırıw, adamlardıń málimleme-kommunikaciya texnologiyalarınan paydalanǵan halda elede kóbirek birge islesiwi hám usınıń aqıbetinde jınayatlar isleniwi, sanlı ortalıqta puqaralar hám shólkemlerdiń huqıqları, nızamlı mápleriniń buzılıw jaǵdaylarınıń keń tarqalıwı sanlı dáliyllerdiń institucionallastırılıwın hám olar menen baylanıslı islerdi ámelge asırıwdıń huqıqıy tiykarınların bekkemlewdi talap etpekte.
Prezidentimiz tárepinen 2024-jıldıń 21-noyabr sánesinde imzalanǵan ÓRN-1003-sanlı Nızamı menen Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine sanlı dáliyller menen islesiw sistemasın jetilistiristiriwge qaratılǵan ózgeris hám qosımshalar kirgizildi.
Usı ózgerislerge kóre, elektron maǵlıwmatlar elektron qurılmalardan hám málimleme sistemalarınan, sonday-aq málimleme texnologiyalarınan paydalanǵan halda jaratılatuǵın, islew beriletuǵın hám saqlanatuǵın maǵlıwmatlardan ibarat.
Is ushın áhmiyetke iye bolǵan jaǵdaylar haqqındaǵı maǵlıwmatlar bar bolǵan elektron maǵlıwmatlar, atap aytqanda, elektron kórinisindegi fayllar, audio-videojazıwlar, Internet jáhán málimleme tarmaǵında saqlanǵan maǵlıwmatlar sanlı dáliyller bolıp esaplanadı.
Kirgizilgen ózgerislerdi aldın bunday dáliyller bolmaǵan dep túsinbew kerek. Ilgeri de bunday dáliyller bolǵan, tekǵana múlkiy hám jazba dáliyl sıpatında bahalanǵan. Endi sanlı dáliyllerdi dáliyllerdiń ayrıqsha túri sıpatında kirgiziliwi hám olar ushın ayrıqsha qaǵıydalardıń belgileniwi ádil sudlawdı ámelge asırıwda áhmiyetli rol oynaydı.
Dáwletbay RAZOV,
Qarakalpaqstan Respublikası sudınıń sudyası