DAWÍS BERIW HUQÍQÍ- NÍZAM MENEN KEPILLENEDI
Ózbekstan Respublikasınıń puqaraları mámleketlik hákimiyat wákillik uyımlarına saylaw hám saylanıw huqıqına iye bolıp tabıladı. Hár bir saylawshı bir dawısqa iye. Dawıs beriw huqıqı, óz erk-ıqrarı teńligi hám erkinligi nızam menen kepillenedi.
Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisiniń Nızamshılıq palatasına saylaw tiyislisinshe olardıń konstituciyalıq wákillik múddeti tamamlanatuǵın jılda — oktyabr ayı úshinshi on kúnliginiń birinshi ekshembisinde ótkeriledi, Konstituciyada názerde tutılǵan múddetlerden aldın saylaw ótkeriw jaǵdayları bunnan tısqarı. Saylawlar ulıwma, teń hám tuwrıdan-tuwrı saylaw huqıqı tiykarında jasırın dawıs beriw jolı menen ótkeriledi. Ózbekstan Respublikasınıń on segiz jasqa tolǵan puqaraları saylaw huqıqına iye.
Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisiniń Senatı aǵzaları Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesi, wálayatlar, rayonlar hám qalalar mámleketlik hákimiyat wákillik uyımları deputatlarınıń tiyisli qospa májilislerinde usı deputatlar saylanǵanınan soń bir ay ishinde olar arasınan jasırın dawıs beriw jolı menen saylanadı.
Sud tárepinen mámilege uqıpsız dep tabılǵan puqaralar, sonday-aq sud húkimi menen erkinen ayırıw orınlarında saqlanıp turǵan shaxslar saylanıwı múmkin emes.
Sud tárepinen mámilege uqıpsız dep tabılǵan puqaralar, sonday-aq awır hám júdá awır jınayatlar islegenligi ushın sudtıń húkimine kóre erkinen ayırıw orınlarında saqlanıp atırǵan shaxslar saylawda qatnasıw huqıqınan tek ǵana nızamǵa muwapıq hám de sudtıń sheshimi tiykarında ayrılıwı múmkin. Basqa hár qanday jaǵdaylarda puqaralardıń saylaw huqıqların tikkeley yamasa janapay sheklewge jol qoyılmaydı.
Ózbekstan Respublikası puqarası bir waqıttıń ózinde ekewden artıq mámleketlik hákimiyat wákillik uyımınıń deputatı bolıwı múmkin emes.
Saylaw ótkeriw tártibi nızam menen belgilenedi.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti saylawın, Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisine, wálayatlar, rayonlar, qalalar mámleketlik hákimiyat wákillik uyımlarına saylawlardı, sonday-aq Ózbekstan Respublikasınıń referendumın shólkemlestiriw hám ótkeriw ushın Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi tárepinen jumısınıń tiykarǵı principleri ǵárezsizlik, nızamlılıq, kollegiallıq, ashıqlıq hám ádillikten ibarat bolǵan Ózbekstan Respublikası Oraylıq saylaw komissiyası dúziledi.
Ózbekstan Respublikası Oraylıq saylaw komissiyası saylaw komissiyaları sistemasına basshılıq etedi, óziniń jumısın turaqlı túrde ámelge asıradı hám de óziniń xızmetinde Ózbekstan Respublikasınıń Konstituciyasına hám nızamlarına ámel etedi.
Ózbekstan Respublikası Oraylıq saylaw komissiyasınıń aǵzaları Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń, xalıq deputatları wálayatlar hám Tashkent qalası Keńesleriniń usınısı boyınsha Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisiniń Nızamshılıq palatası hám Senatı tárepinen saylanadı.
Ózbekstan Respublikası Oraylıq saylaw komissiyasınıń baslıǵı Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń usınısına muwapıq komissiya aǵzaları arasınan bes jıllıq múddetke komissiya májilisinde saylanadı. Áyne bir shaxs qatarına eki múddetten artıq Ózbekstan Respublikası Oraylıq saylaw komissiyasınıń baslıǵı etip saylanıwı múmkin emes.
Janat AYMAǴANBETOVA,
Qaraqalpaqstan Respublikası sudınıń sudyası