Sudlar iskerligine «Adolat» málimleme sistemaları kompleksi engiziledi
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017 jılı 7 fevraldaǵı PP-4947-sanlı Pármanı menen 2017 – 2021 jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes tiykarǵı jónelisi boyınsha háreketler strategiyası tastıyqlandı.
Háreketler strategiyasınıń ekinshi jónelisi, yaǵnıy nızam ústemligin támiyinlew hám sud-huqıq sistemasın jánede reformalawdı ámelge asırıw ushın tiykarǵı wázıypalar retinde sud hákimiyatınıń shın mániste ǵárezsizligin támiyinlew, sudtıń ábirayın asırıw, sud sistemasın demokratlastırıw hám jedellestiriw, hákimshilik, jınayat, puqaralıq hámde xojalıq nızamshılıǵın jedellestiriw belgilengen bolsa, bul wázıypalardı ámelge asırıw ushın sudlar iskerligine zamanagóy málimleme-kommunikaciya texnologiyaların eńgiziw, elektron tártipte sud hám orınlaw isin júritiwdiń zamanagóy forma hám úsılların eńgiziw tiykarǵı jónelis bolıp belgilep berildi.
Ózbekstan Respublikası Prezidentinıń “Ózbekstan Respublikası sud sisteması strukturasın tupten jedellestiriw hámde iskerligi nátiyjeligin asırıw is-ilájları haqqında”ǵı 2017-jılı 21-fevraldaǵı PF-4966-sanlı Pármanında Ózbekstan Respublikası Málimleme texnologiyaları hámde kommunikaciyalardı rawajlantırıw ministrligine Joqarǵı sud penen birgelikte ush ay múddette sudlar iskerliginde zamanagóy texnologiyalardan paydalanıw boyınsha ámeliy is-ilájlar dástúrin tastıyqlaw haqqındaǵı tiyisli Húkimet qararı joybarın kirgiziw tapsırıldı.
Usı normativ hújjetlerdiń orınlanıwın támiyinlew maqsetinde Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017 jılı 30-avgust kúngi PQ-3250-sanlı “Sudlar iskerligine zamanagóy málimleme-kommunikaciyalıq texnologiyaların eńgiziw is-ilájları haqqında”ǵı qararı qabıl etilip, bul jónelistegi tiykarǵı wázıypalar retinde sudlar iskerliginiń ashıqlıǵın, sud isleri júritiwdiń sıpatınan xalıqtıń xabardarlıq dárejesin asırıw, sud xızmetkerleri tárepinen byurokratizm faktlerine shek qoyıw, sudlarda islerdiń óz múddetinde kóriliwin baqlawdıń nátiyjeli sistemasın jaratıw maqsetinde sudlar islerin avtomatlastırıw, sud qararlarınıń orınlanıwın támiyinlewde sudlardıń sorastırıw, dáslepki tergew hám májbúriy orınlaw uyımları menen birge islesiwin támiyinlew, xalıqqa hámde isbilermenlerge kórsetiletuǵın interaktiv xızmetler dizimin keńeytiriw etip belgilendi.
Bul qarar menen 2017-2020 jıllarda Sudlar iskerligine zamanagóy málimleme-kommunikaciya texnologiyaların engiziw baǵdarlaması tastıyqlanıp, baǵdarlamada házirgi kúnde jolǵa qoyılǵan “E-XSUD” málimleme sistemasın jaratıw, sudlarǵa videokonferenc baylanıs sistemasın engiziw, barlıq sudya hám sud xızmetkerlerin elektron imzá menen támiyinlew, sudyalar ortasında islerdi avtomatik tárizde bólistiriw, sud qararların Internet tarmaǵı arqalı járiyalaw, orınlaw hújjetlerin elektron tárizde májbúriy orınlawǵa jiberiw sistemasın jaratıw belgilengen edi.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2020 jıl 3 sentyabr kúngi «Sud hákimiyatı uyımları iskerligin sanlastırıw is-ilajları haqqında”ǵı PQ-4818-sanlı qararı qabıl etilip, bul jónelistegi keyingi basqısh wázıypaları retinde hár bir múrájááttı kórip shıǵıw barısın onlayn gúzetip barılıwın támiyinlew, sud imáratlarında interaktiv xızmetlerden erkin paydalanıw imkániyatın jaratıw, sudlarda ádil sudlawdıń tezlik penen ámelge asırılıwı ushın zárúr bolǵan maǵlıwmatlardıń alınıwın támiyinlew ushın ministrlikler, mekemeler hámde basqa shólkemler menen elektron maǵlıwmatlar almasınıwın jánede keńeytiriw, sud májlislerin másapadan turıp, sonday aq, mobil qurılmalar hám elektron birge islesiwdiń basqa formaları arqalı qatnasıw imkániyatın keńeytiriw, sonday aq, is boyınsha tárepler ushın sud qararların onlayn tárizde alıw imkániyatın jaratıw etip belgilendi.
Bul qarar menen 2020-2023 jıllarda sud hákimiyati uyımları iskerligin sanlastırıw Baǵdarlaması hámde sudlardıń málimleme sistemasın mámleketlik uyımları hám shólkemlerdiń málimleme sistemaları menen integraciya etiw boyınsha “jol kartası” tastıyqlanıp, sonıń menen birge 2022 jılı 1 yanvardan baslap sudlar iskerligine «Adolat» málimleme sistemaları kompleksın eńgiziw belgilendi.
Joqarıda atı atalǵan hújjetlerdiń orınlanıwın támiynlew maqsetinde, Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı Prezidiumınıń 2021 jılı 9-dekabr kúngi RS-65-21-sanlı «Respublika sudları iskerligine «ADOLAT» málimleme sistemaları kompleksin eńgiziw haqqında»ǵı qararı qabıl etildi.
Bul qararǵa muwapıq mámleket hákimiyatı hám basqarıw uyımları, jergilikli mámleket hákimiyatı uyımları, xojalıq basqarıw uyımları, advokatlar tárepinen sudlarǵa dawa arza, arza hám shaǵımlardı tek ǵana elektron kóriniste usınıw tártibi engizilmekte.
Yaǵnıy, mápdar shaxslar tárepinen arza hám shaǵımlardı kórip shıǵıw barısın onlayn tárizde gúzetip barıw, sud májlisi qatnasıwshıları tárepinen maǵlıwmatlar hám hújjetlerdi elektron formada jiberiw, sud hújjetlerin sudlar iskerliginie engizilgen málimleme sistemasınan paydalanǵan halda avtomatlastırılǵan tárizde qáliplestiriw imkanın beriwshi «ADOLAT» málimleme sistemaları kompleksi hám sud qararların is boyınsha táreplerge onlayn tárizde, olardıń iltimasnaması boyınsha bolsa qaǵaz kórinisinde usınıw ámeliyatı sudlar iskerligine 2022-jıldıń 1-yanvarınan baslap Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı hákimshilik isler boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası hám rayonlar aralıq hákimshilik sudlar iskerligine; 2022-jıldıń 1-iyulınan baslap Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı ekonomikalıq isler boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası sudları ekonomikalıq isler boyınsha sudlaw kollegiyaları, rayonlar aralıq, rayon hám qala ekonomikalıq sudları iskerligine; 2022-jıldıń 1-oktyabrinen baslap Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı puqaralıq isleri boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası sudları puqaralıq isleri boyınsha sudlaw kollegiyaları, puqaralık isleri boyınsha rayonlar aralıq, rayon hám qala sudları iskerligine; 2023-jıldıń 1-yanvarınan baslap Joqarǵı sud jınayat isleri boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası sudları jınayat isleri boyınsha sudlaw kollegiyaları, jınayat isleri boyınsha rayon hám qala sudları iskerligine basqıshpa-basqısh engiziw belgilendi.
Juwmaqlap aytatuǵın bolsaq, 2022-jıldıń 1-yanvarınan baslap mámleket hákimiyatı hám basqarıw uyımları, jergilikli mámleket hákimiyatı uyımları, xojalıq basqarıwı uyımları, advokatlar tárepinen hákimshilik sudlarǵa arza hám shaǵımlar tek ǵana elektron kóriniste usınıladı, bunda múrájaatlardıń qaǵaz kórinisinde qabıl etiliwine jol qoyılmaydı.
JanatAymaganbetova,
Qaraqalpaqstan Respublikası hákimshilik sudı sudyası