Ijara shártnamasi
Ijara shártnama tiykarında jerge, basqa tábiyǵıy resurslarǵa, sonday-aq xojalıq jumısın hám ózge jumıstı ǵárezsiz ráwishte ámelge asırıw ushın ijarashıǵa zárúr bolǵan múlkke haq esesine múddetli iyelik etiw hám onnan pydalanıwdan ibárat bolıp esaplanadı.
Ijara Ózbekstan Respublikası nızam hújjetlerinde qadaǵan etilmegen jumıstıń bárshe tarawında múlkshiliktiń bárshe forması hám túrindegi mal-múlkke qarata qollanılıwı múmkin.
Ijara qatnasıqları ijara haqqındaǵı Nızam hám Ózbekstan Respublikasınıń basqa nızam hújjetleri menen tártipke salınadı.
Tómendegiler yaǵnıy kárxanalar, ayrım islep shıǵarıwlar, cexlar, fermalar, basqa bólinbeler, ayrım imáratlar, úskeneler, transport quralları, inventarlar, ásbaplar, basqa materiallıq baylıqlar, jer (awıl xojalıǵı ushın ajıratılatuǵın jerler tek ǵana awıl xojalıq ónimlerin jetilistiriw ushın beriledi) hám basqa tábiyǵıy resurslar ijára qatnasıqlarınıń obektleri bolıwı múmkin, al mal-múlk iyesi yaki ol wákil qılǵan keńsesi, sonıń menen birge shet el yuridik hám fizikalıq shaxsları mal-múlkti ijaraǵa beriw huqıqına iye bolǵan ijaraǵa beriwshi, yuridiklıq hám fizikalıq shaxslar, sonıń menen birge sovet hám shet el yuridiklıq shaxsları qatnasındaǵı qospa kárxanalar, xalıq aralıq birlespeler hám shólkemler, sonday-aq, shet el mámleketleri, xalıq aralıq shólkemler ijara qatnasıqlarınıń subektleri bolıwı múmkin. Bunda shet el yuridikalıq hám fizikalıq shaxslardıń mámleket múlkin ijaraǵa alıwdaǵı qatnasıwı Ózbekstan Respublikası nızamları menen tártipke salınadı.
Táreplerdiń ıxtıyariylıǵı hám tolıq teń huqıqlıǵı tiykarında málim múddetke duziletuǵın ijara shártnaması ijara qatnasıqlarınıń júzege keliwine tiykar boladı.
Ijaraǵa berilip atırılǵan mámleket múlkiniń baxası Ózbekstan Respublikasınıń nızamlarına tiykar belgilenedi, al ijarǵa berilip atırılǵan mámleketke tiyisli bolmaǵan múlktiń baxasın múlkdar baрalaydı.
Ijaraǵa beriwshi ijarashıǵa mal-múlkti ol qaysı maqsetke mólsherlegen bolsa, soǵan say jaǵdayda yaki shártnamada kózde tutılǵan jaǵdayda tapsırıwı shárt.
Ózbekstan Respublikası nızamlarında hám ijara shártnamasında basqa shártler kózde tutılmaǵan bolsa, ijarashı ijaraǵa alınǵan mal-múlkti, jer hám basqa tábiyǵıy resurslardan tısqarı, ijaraǵa beriwshiniń ruxsatı menen ekilemshi ijaraǵa tapsırıwǵa haqılı esaplanadı. Bunda ijaraǵa alıwshı shártnamaǵa muwapıq ijaraǵa beriwshi aldında juwapker bolıp qala beredi.
Ózbekstan Respublikası Puqaralıq Kodeksinde múlk ijara shártnaması, prokat shártnaması, transport quralın ijaraǵa beriw shártnaması, imárat yaki qurılıstı ijaraǵa beriw shártnaması hámde kárxananı ijaraǵa beriw shártnaması boyınsha túsinikler berilgen.
Múlk ijara shártnaması boyınsha ijaraǵa beriwshi ijaraǵa alıwshıǵa haq esesine mal-múlkke waqtınsha iyelik etiw hám paydalanıw yaki paydalanıw ushın tapsırıw minnetlemesin aladı.
Prokat shártnaması boyınsha turaqlı isbilermenlik jumısı sıpatında mal-múlkti ijaraǵa beriwshi haq esesine ijaraǵa alıwshıǵa waqtınsha iyelik etiw hám paydalanıw ushın kósher mal-múlkti tapsırıw minnetlemesin aladı.
Transport quralın ekipajı menen ijaraǵa beriw shártnaması boyınsha ijaraǵa beriwshi transport quralın waqtınsha iyelik etiw hám paydalanıw ushın haq esesine ijaraǵa alıwshıǵa beredi hám óz kúshi menen onı basqarıw hámde texnik paydalanıw boyınsha xızmet kórsetedi, al transport quralın ekipajsız ijaraǵa beriw shártnaması boyınsha ijaraǵa beriwshi transport quralın basqarıw hám texnik paydalanıw boyınsha xızmet kórsetpegen jaǵdayda waqtınsha iyelik etiw hám paydalanıw ushın ijaraǵa alıwshıǵa haq esesine beredi.
Zamir Berdimuratov
Shımbay rayonlar aralıq ekonomikalıq sudı baslıǵı