Monthly Archives: August 2021

Ҳукм ижроси таъминланди

Жиноят ишлари бўйича Элликқалъа туман судининг 2020 йил 01 апрель кунги ҳукмининг ижросини таъминлашдан бўйин товлаб келган маҳкума М.И.нинг озодликни чеклаш жазосининг ўталмаган муддати, шу суднинг 2021 йил 24 июль кунги ажрими билан озодликдан маҳрум қилиш жазосига ўзгартирилди.

Хусусан; Жиноят ишлари бўйича Элликқалъа туман судининг 2020 йил 01 апрель кунги ҳукмига кўра маҳкума М.И. Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 167-моддаси 3-қисми “г” банди ҳамда 228-моддаси 2-қисми “а,б” бандлари билан айбли деб топилиб, ушбу моддалар билан унга нисбатан 3 (уч) йил 1 (бир) ой муддатга озодликни чеклаш жазоси тайинланган.

М.И.нинг зиммасига етказилган моддий зарарларни 1 (бир) йил муддатда қоплаш мажбурияти юклатилган. Лекин М.И. томонидан суд ҳукмида кўрсатилган мажбуриятлар, яъни, АТИБ Ипотекабанк Қорақалпоғистон Республикаси филиали фойдасига 36.570.984 сўм миқдоридаги етказилган моддий зарарлар қоплаб берилмаган.

Суд ҳужжатлари барча давлат органлари, жамоат бирлашмалари, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар, мансабдор шахслар, фуқаролар учун мажбурийдир ҳамда Ўзбекистон Республикасининг бутун худудида ижро этилиши шарт.

Жиноят ишлари бўйича

Элликқалъа туман суди раиси                    Оразбай Мауленов

Мурожаатлар билан ишлашнинг янги тизими

Маълумки, жорий йилнинг 23 июль куни Давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев раислигида аҳоли мурожаатлари билан ишлаш тизимини янгича ташкил қилиш чора-тадбирлари бўйича видеоселектор йиғилиши ўтказилиб, мазкур тизимни янгича шакл ва ёндашув асосида давом эттириш бўйича қатор вазифаларни белгилаб берган эди. Шу асосда, Қорақалпоғистон Республикасидаги судларнинг раислари томонидан жойларда оммавий сайёр қабуллар ўтказилмоқда.

4 август куни Қонликўл туманида ташкил этилган оммавий сайёр қабуллар ўтган қабулларга нисбатан анча жонли ва очиқ мулоқотлар билан давом этди. Унда Республика судларининг раислари билан бирга Қонликўл тумани ҳокими ва тумандаги халқ қабулхоналари масъуллари, мутасадди соҳа вакиллари фаол иштирок этди.

Маълумотлар шуни кўрсатдики, жорий йил бошидан буён Қонликўл тумани фуқароларидан Ўзбекистон Республикаси Президенти халқ қабулхонаси ва вертуал қабулхонасига, шунингдек, ўтказилган сайёр қабуллар давомида жами 905 та масала юзасидан мурожаат келиб тушган, шундан 75 таси суд-ҳуқуқ масалалари яъни судлар, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар (прокуратура, ички ишлар ва адлия вазирлиги)га тегишли.

Оммавий сайёр қабул жараёнида фуқаролардан келиб тушаётган мурожаатларнинг аксарият қисми уй-жойни номига ўтказиш ёки уйни қайтариб олиш, меросхўрни тайинлаш, вояга етмаган фарзанди учун ёки ота-она ўз фарзандларидан алимент ундириш, никоҳдан ажратиш, иш жойига қайта тиклаш ва маънавий зарарни ундириш, меҳнат стажини тасдиқлаш, пенсия ундириш, йўл транспорт ходисаси туфайли тайинланган суд қарорини ўзгартириш каби масалалардир.

Қабул давомида 6 нафар фуқаронинг мурожаатлари ижобий ҳал этилди. Икки нафар фуқаро эса масаласи ижобий ҳал бўлгани учун суд масъулларига ўз миннатдорчилигини билдирди.

Аҳоли билан бундай очиқ мулоқотлар “Халқ давлат органларига эмас, балки давлат органлари халқимизга хизмат қилиши керак” деган халқпарвар тамойилнинг яна бир исботидир.

Ҳарбий орасида янги Қонуннинг мазмун моҳияти тушунтирилди

Нукус шаҳар ҳарбий суди судья ёрдамчиси Д.Аллашов ва девонхона мудири А.Календеровлар пойтахтимиздаги Шимолий-ғарбий ҳарбий округининг Нукус гарнизони ҳудудида жойлашган ҳарбий қисмларнинг бирида ҳарбий хизматчиларга Президентимиз томонидан шу йил 28 июлда “Судлар тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси қонунининг мазмун-моҳияти тўғрисида батафсил маълумот беришди.

Маърузачилар томонидан таъкидландики, қонунга мувофиқ ҳарбий судлар фаолиятини ташкил қилиш тўғрисида, судьяларнинг малака даражалари тўғрисида, суд тизими ходимларининг мансаб даражалари тўғрисидаги Низомлар қабул қилинди. 14 боб, 101 моддадан иборат ушбу қонунга кўра судлар тузилмаси, туман (шаҳар), туманлараро, вилоят ва унга тенглаштирилган судлар, Олий суд, суд ҳайъатлари, Олий суд Раёсати ҳамда Пленум ваколатлари қатъий белгиланди.

Қонунинг янги таҳрири аввалги қонунлардан фарқли равишда унинг биринчи моддасидан-оқ,  ҳокимиятларнинг бўлиниш принципига асосланган Ўзбекистон Республикаси давлат ҳокимиятининг тизимини муҳим бир тармоғи бўлган суд ҳокимияти ва судьяларнинг мустақиллиги билан боғлиқ қоида ўз аксини топган.

Эндиликда барча судларда ишлар очиқ кўрилади. Ёпиқ суд мажлисини ўтказиш учун қонунда белгиланган ҳоллардагина йўл қўйилади. Тадбирда ҳарбийларга қонундаги шу ва бошқа ўзгаришлар тўғрисида батафсил маълумот берилди.

Сайловга оид қонунчилик ҳужжатларининг мазмун-моҳияти тушунтирилди

Фуқаролик ишлари бўйича Беруний туманлараро судининг раиси Ж.Кеунимжаев, судьяси А.Абдирасулиев, Беруний туманлараро иқтисодий судининг судьялари Қ.Хожамуратов ва Б.Бекмуратовлар томонидан 2021 йил 7 август куни Беруний туманидаги 181-сонли сайлов участкасида участка сайлов комиссияси раиси, ўринбосари ва аъзолари ҳамда фуқаролар билан семинар машғулоти ўтказилди.

Семинарда судьялар томонидан Ўзбекистон Республикаси Президенти сайловини ташкил этиш ва ўтказиш, сайлов натижаларини аниқлаш ва эълон қилиш тартиби ҳақида батафсил тушунтиришлар берилди.

Жумладан, участка сайлов комиссиялари ва уларнинг аъзолари ўз фаолиятини ҳар қандай давлат идораларидан, жаомат бирлашмаларидан ва лавозимли шахслардан мустақил равишда амалга ошириши ва уларнинг фаолиятига аралашишга йўл қўйилмаслиги, қонунчиликка биноан сайлов куни овоз бериш биноси участка сайлов комиссияси аъзоларининг учдан икки қисми ҳозир бўлганда ошилиши, агар участка сайлов комиссияси раиси айрим сабабларга кўра сайлов куни қатнаша олмаса, участка сайлов комиссияси аъзолари йиғилиш ўтказиб, ўзлари орасидан раис сайлашлари лозим эканлиги, участка сайлов комиссияси сайловчиларнинг ва сайлов процесси бошқа иштирокчиларининг мурожаатларини кўриб чиқиши ва улар бўйича қарорлар қабул қилиши, шу билан бирга сайловчининг шахсини тасдиқловчи ҳужжати асосида унинг сайловчилар рўйхатидаги маълумотларини текшириши, унга овоз бериш учун сайлов бюллетенини имзо қўйдириб топшириши, кузатувчиларга ва ОАВ вакилларига сайлов жараёнини кузатишлари учун шароит яратиб беришлари, бундан ташқари, участка сайлов комиссиясининг раиси ёки раис ўринбосари соат 20:00 да овоз бериш якунланганлигини комиссиянинг барча аъзолари, кузатувчилар ва ОАВ вакиллари иштирокида эълон қилиши, агар участкаларда рўйхатга киритилган барча фуқаролар овоз бериб бўлган бўлса, участка сайлов комиссияси раиси овоз бериш якунланганлигини соат 20:00 дан олдин якунланган вақтда эълон қилиши мумкинлиги, аммо сайлов қутиларини соат 20:00 дан олдин очиш ва овозларни санаб чиқишга йўл қўйилмаслиги, сайловчиларнинг овозларини санаб чиқиш фақатгина овоз бериш биносида амалга оширилиши, участка сайлов комиссияси томонидан овозларни санаб чиқиш, натижалари ҳақидаги баённомаларни тўлдириш жараёнида сиёсий партияларнинг кузатувчилари, ваколатли вакиллари, ОАВ вакиллари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш идораларининг кузатувчилари, бошқа давлатлари ва халқаро ташкилотларнинг кузатувчилари иштирок этишлари мумкинлиги ва участка сайлов комиссияси аъзоларининг овоз бериш якунлангандан кейин амалга оширадиган вазифалари, сайлов натижаларини эълон қилиш тартиблари ҳақида сўз борди.

Ӯзбекистон Республикасининг «Хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар кафолатлари тӯғрисида»ги қонунининг мазмун моҳияти

Ӯзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёев 2020 йил 29 декабрдаги Олий Мажлисга Мурожаатномасида таъкидлаганларидек,     «…Давлат ва жамият бошқарувида аёлларнинг ӯрни ва мавқеини янада мустахкамлаш – ислоҳотларимизнинг энг устувор йӯналишларидан биридир.».

Кейинги тӯрт йилда давлатимизда аёлларнинг ижтимоий фаоллигини ошириш мақсадида бир қатор ислоҳотлар амалга оширилмоқда ва кӯплаб қонун ҳужжатлари қабул қилинди.

Жумладан, Ӯзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси томонидан 2019 йил 17 августда Ӯзбекистон Республикасининг «Хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар кафолатлари тӯғрисида»ги қонуни қабул қилинди ва қонун Ӯзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати томонидан 2019 йил 23 августда маъқулланди.

Қонунда унинг асосий мақсади, асосий тушунчалар, хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар кафолатларини таъминлашнинг асосий принциплари, жинс бўйича камситишга йўл қўймаслик, хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятларни таъминлаш кафолатлари, гендер-ҳуқуқий экспертиза ва гендер статистикасини шакллантириш тартиби белгиланган.

Ушбу Қонуннинг мақсади хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятларни таъминлаш соҳасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат.

Хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар кафолатлари тўғрисидаги қонун ҳужжатлари  ушбу Қонун ва бошқа қонун ҳужжатларидан иборатдир.

Агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида Ўзбекистон Республикасининг хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар кафолатлари тўғрисидаги қонун ҳужжатларида назарда тутилганидан бошқача қоидалар белгиланган бўлса, халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.

Шунингдек, қонунда гендер сиёсати амалга оширилишини таъминлашга доир вақтинчалик махсус чоралар, гендер, гендер статистикаси,  гендер-ҳуқуқий экспертиза,  жинс бўйича бевосита камситиш ва жинс бўйича билвосита камситиш каби асосий тушунчаларга тушунтиришлар берилган.

Шу ӯринда «гендер нима?» – деган савол туғилиши табиий.

Гендер бу – хотин-қизлар ва эркаклар ўртасидаги муносабатларнинг жамият ҳаёти ва фаолиятининг барча соҳаларида, шу жумладан сиёсат, иқтисодиёт, ҳуқуқ, мафкура ва маданият, таълим ҳамда илм-фан соҳаларида намоён бўладиган ижтимоий жиҳати ҳисобланади.

   Гендер статистикаси бӯлса – давлат статистикасининг жамият ҳаёти  ва фаолиятининг барча соҳаларида хотин-қизлар ва эркакларнинг  ҳолати тўғрисида ҳар бир жинс бўйича алоҳида кўрсатилган маълумотларни ўз ичига олган, ҳар хил жинсдаги шахсларнинг ижтимоий-сиёсий ҳаётининг барча соҳаларидаги тегишли ҳолатини акс эттирадиган, гендер муаммоларини ва жамиятдаги муносабатларни ёритадиган  қисмидир.

Хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар кафолатларини таъминлашнинг асосий принциплари қонунийлик, демократизм, хотин-қизлар ва эркакларнинг тенг ҳуқуқлилиги, жинс бўйича камситишга йўл қўйилмаслиги ва очиқлик ва шаффофликдан иборат.

Давлат хотин-қизлар ва эркакларга шахсий, сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва маданий ҳуқуқларни амалга ошириш чоғида тенг ҳуқуқлиликни кафолатлайди, шунингдек хотин-қизлар ва эркакларга жамият ҳамда давлат ишларини бошқаришда, сайлов жараёнида тенг иштирок этишни, соғлиқни сақлаш, таълим, фан, маданият, меҳнат ва ижтимоий ҳимоя соҳаларида, шунингдек давлат ва жамият ҳаётининг бошқа соҳаларида тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар таъминланишини кафолатлайди.

Хотин-қизлар ва эркаклар ўртасида ҳақиқий тенгликка эришиш, жамият ҳаётининг барча соҳаларида уларнинг иштирокини кенгайтириш, жинс бўйича бевосита ва билвосита камситишни бартараф этиш ҳамда уларнинг олдини олиш мақсадида давлат томонидан гендер сиёсати амалга оширилишини таъминлашга доир вақтинчалик махсус чоралар кўрилади.

Хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятларни таъминлаш соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари  бӯлса, мазкур соҳадаги норматив-ҳуқуқий базани шакллантириш ва такомиллаштириш,  давлат дастурларини, миллий ҳаракатлар режаларини ва стратегияларни ишлаб чиқиш ҳамда амалга ошириш, хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар маданиятини шакллантириш, жамият ва давлат ишларини бошқаришда хотин-қизлар ва эркакларнинг тенг иштирок этишини таъминлаш, меҳнатга оид ва оилавий мажбуриятларни бирга бажаришда хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятларни таъминлаш, оилани, болаликни ижтимоий жиҳатдан ҳимоя қилиш ва қўллаб-қувватлаш, масъулиятли оналик ва оталикни шакллантириш, жинс бўйича бевосита ва билвосита камситишга қаратилган ахборотдан жамиятни ҳимоя қилиш, мазкур соҳадаги давлат дастурларини, миллий ҳаракатлар режаларини ва стратегияларни ишлаб чиқиш ҳамда амалга оширишга фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларини, нодавлат нотижорат ташкилотларини ва фуқаролик жамиятининг бошқа институтларини жалб этиш, хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятларни таъминлашга доир чора-тадбирларни Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети маблағлари ва қонун ҳужжатларида тақиқланмаган бошқа манбалар ҳисобидан молиялаштириш, хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятларга эришиш мақсадида миллий, минтақавий ва халқаро даражаларда самарали ҳамкорликни ривожлантиришдан иборатдир.

         Таъкидлаш жоизки, мамлакатимизда гендер тенглиги масаласи давлат сиёсатининг устувор йӯналишига айланди. Хабаримиз бор, мамлакатимиз парламентининг ҳар иккала палатасида бевосита ҳотин-қизлар масалалари билан шуғулланувчи кӯмиталар фаолит юритмоқда ва қонунда белгиланганидек республикамизда хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятларни таъминлаш соҳасидаги давлат бошқаруви Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси, Ўзбекистон Республикасининг Гендер тенгликни таъминлаш масалалари бўйича комиссияси, шунингдек давлат органлари томонидан ўз ваколатлари доирасида амалга оширилади.

Гендер тенгликни таъминлаш ҳақида сӯз юритар эканман,  одил судловни амалга оширишда ҳам аёл судьялар ӯзларининг муносиб ҳиссаларини қӯшиб келаётганлиги ва судьялар орасида гендер тенгликни таъминлаш юзасидан эътиборга лойиқ чоралар амалга  оширилаётганлиги тӯғрисида ҳам тӯхтаб ӯтишни лозим деб топдим.

Ӯзбекистон Республикаси Президенти хузурида 2020 йил 30 июнда ӯтказилган одил судловни таъминлаш ва коррупцияга қарши курашиш борасидаги вазифалар муҳокамасига бағишланган видеоселектор йиғилишида ҳам давлатимиз раҳбари «ҳозирги куни фаолият юритаётган судьяларнинг        14 фоизини аёллар ташкил этишини инобатга олиб, бу борада гендер тенгликка эътибор қаратишимиз зарур» деб таъкидлаб ӯтган эди.

Ушбу йиғилишда белгиланган вазифаларни амалга ошириш мақсадида 2020 йил ноябрь ойида Ӯзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати раиси Т.Нарбаева ва Қорақалпоғистон Республикаси Жӯқорғи Кенгеси раиси М.Камаловлар томонидан «Қорақалпоғистон Республикасида жиноятларни жиловлаш, жиноятчилик профилактикасини янада такомиллаштириш, одил судловни таъминлаш ва коррупциядан холи худудга айлантириш бӯйича» Йӯл харитаси ишлаб чиқилди ва ушуб Йӯл хаританинг 4-бӯлимида судьялар орасида гендер тенгликни таъминлаш юзасидан чора-тадбирлар белгиланди.

Хулоса қилиб айтганда, аёлларнинг жамият тараққиётида муносиб ӯрни бор ва мавқеини мустаҳкамлаш асосий вазифаларимиз бӯлиб, бу соҳада ишлар изчил давом этади.

Қорақалпоғистон Республикаси суди судьяси, Зулфия Бабаджанова