HESHKIM SUDTIŃ SHESHIMISIZ TURAQ JAYDAN AYÍRÍLMAYDÍ
Jańa Ózbekstan modernizaciyalasqan ekonomikaǵa tayanadı. Mámleketimizde bunday ekonomikanı qáliplestiriw ushın ondaǵı mámleket úlesin kemeyttiriw, jeke múlk huqıqların qorǵaw hám onıń rolin kúsheyttiriwge qaratılǵan institucional reformalar dawam etpekte.
Jeke múlk qol qatılmaslılıǵı hám onı hár qanday qastıyanlıqlardan qorǵaw ekonomikalıq siyasattıń tiykarǵı wazıypalarınan biri bolıp esaplanadı.
Ózbekstan Respublikası Konstituciyasınıń 47-statyasına kóre, hár kim turaq jaylı bolıw huqıkına iye. Hesh kim sudtıń sheshimisiz hám nızamǵa qayshı túrde turaq jayınan ayırılıwı múmkin emes. Turaq jayınan ayırılǵan menshik iyesine turaq jaydıń qunı hám de ol kórgen zıyanlardıń ornı nızamda názerde tutılǵan jaǵdaylarda hám tártipte aldın ala, teń muǵdarda qaplap beriliwi támiyinlenedi. Mámleket turaq jay qurılısın xoshametleydi hám turaq jayǵa bolǵan huqıqtıń ámelge asırılıwı ushın sharayatlar jaratadı. Xalıqtıń sociallıq jaqtan mútáj qatlamların turaq jay menen támiyinlew tártibi nızam menen belgilenedi.
Ózbekstan Respublikası Úy-jay kodeksiniń 11-statyasına kóre, turaq jayǵa bolǵan múlk huqıqı múddetsiz bolıp, puqaralar hám yuridikalıq shaxslardıń, mámlekettiń huqıqların hámde nızam menen qorǵalatuǵın máplerin buzbaǵan halda shaxstıń ózine tiyisli turaq jayǵa óz qálewi hám máplerine kóre iyelik etiw, onnan paydalanıw hám oǵan biylik etiw, sonday-aq óziniń múlk huqıqı buzılıwın saplastırıwdı talap etiw huqıqınan ibarat.
Turaq jay menen baylanıslı dawlardı durıs hám ádalatlı sheshiw, kelip shıǵıp atırǵan mashqalalardı saplastırıw maqsetinde Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı Plenumınıń 2001 jıl 14 sentyabrdegi «Turaq jay dawları boyınsha sud tájiriybesi haqkında» 22-sanlı qararı qabıl etilgen.
Usı Plenum qararınıń kórsetpelerine kóre, jer uchastkaları mámleket yaki jámiyet mútájlikleri ushın alıp qoyılıwı múnásebeti menen puqaralar múlkinde bolǵan turaq jaylar (kvartiralar) buzılǵan jaǵdayda, múlkdarlarǵa olardıń tańlawı boyınsha hám tárepler kelisimine kóre, turaq jay maydanınıń sociallıq normasınan kem bolmaǵan kólemdegi, barlıq qolaylıqları bolǵan, aldınǵısına teń qunlı basqa turaq jay múlk qılıp beriledi hámde kóp jıllıq tereklerniń bazar bahası tólenedi yamasa buzılıp atırǵan turaq jay (kvartira), basqa imaratlar, qurılıslar hám kóp jıllıq tereklerdiń bazar bahası, sonday-aq jer uchastkasına bolǵan huqıqtıń bazar bahası tolıq kólemde tólenedi. Buzılıp atırǵan turaq jaydıń (kvartiranıń) yaki jer uchastkasına bolǵan huqıqtıń bazar bahası berilip atırǵan turaq-jaydıń yaki jer uchastkasına bolǵan huqıqtıń bazar bahasınan artıq bolǵan jaǵdayda, bul parıq múlkdarǵa tóleniwi lazım, berilip atırǵan turaq-jaydıń yaki jer uchastkasına bolǵan huqıqtıń bazar bahası buzılıp atırǵan turaq jaydıń (kvartiranıń) yaki jer uchastkasına bolǵan huqıqtıń bazar bahasınan artıq bolǵan jaǵdayda bolsa, bul parıq múlkdar tárepinen qaytarılıwı talap etilmeydi.
Mámleketlik úy-jay fondına tiyisli turaq jay mámleket yaki jámiyetlik mútájlikleri ushın jer uchastkası ajıratılıwı múnásebeti menen buzılǵan jaǵdayda, bul turaq-jaylardan kóshirilip atırǵan puqaralarǵa úy-jay nızamshılıǵında názerde tutılǵan talaplarǵa juwap beretuǵın basqa abat turaq jay beriledi.
Saodat QAYÍPNAZAROVA,
Qaraqalpaqstan Respublikası sudınıń sudyası