ДЫҚҚАТ ТАҢЛАЎ

Социаллық тармақлардан пайдаланғанда итибарлылық талап етиледи

Интернеттеги социаллық тармақлардан пайдаланғанда ҳәр биримизден итибарлы болыў талап етиледи. Себеби, оның өзине тән тәртип-қығыйдасы бар. Деген менен айырымлар буны түсинбестен, қәлеген хабарды тарқатып, қәтеликке, ҳәттеки жынаятқа жол қояды.

Хожели районында жасаўшы Г.Қ.ҳәм Г.А. «телеграм» интернет тармағы арқалы Өзбекстан Республикасына алып кириў, таярлаў ҳәм тарқатыў қадаған етилген диний баянатты тарқатып, жынаятқа жол қойған. Жынаят ислери бойынша Хожели районы судының гезектеги суд мәжилисинде мине, усы жынаятлы ис көрип шығылды.

Мәлим болғанындай, Г.Қ. диний қызығыўшылығы нәтийжесинде «телеграм» интернет тармағы арқалы өзиниң «Samsung J5» маркалы уялы телефонына Рафик Камаловтың 8-март байрамы ҳәм оның тарийхы ҳаққындағы «2_5339054376570850013»деп аталған догматикалық идеялары менен уйғынласқан диний баянатты жүклеп алып, 2021-жылы 8-март күни  телеграм каналындағы 24 ағзасы бар «Тuwisqanlar» группасына тарқатқан.

Судланыўшы Г.А.да «телеграм» интернет жәҳән тармағындағы «you toube» арқалы өзиниң «Samsung J4» маркалы уялы телефоны аппаратына Рафик Камаловтың 8-март байрамы ҳәм оның тарийхы ҳаққындағы «2_5339054376570850013» деп аталған догматикалық идеялары менен уйғынласқан диний баянатты жүклеп алып, 2021-жылы 8-март күни  тегерамм каналындағы 16 ағзасы бар «Синфдошлар 9г» группасына тарқатқан.

Өзбекстан Республикасы Министрлер Кабинети жанындағы Дин ислери бойынша комитети экспертлери тәрепинен өткерилген диний-комплекс экспертизасының 2021-жылы 6-апрель күнги  ИП-595-санлы жуўмағы бойынша «2_5339054376570850013» файлдағы мағлыўмат догматикалық идеялары менен уйғынласқан болып, оны Өзбекстан Республикасына алып кириў, таярлаў ҳәм тарқатыў қадаған етилген.

Солай етип, олар жоқарыдағы ҳәрекетлери менен Өзбекстан Республикасы Жынаят Кодексиниң 244¹-статьясы 3-бөлими «г» бәнтинде нәзерде тутылған жынаятты қастан ислеген.

Судланыўшыларға жаза тайынлағанда, олардың қылған исинен шын кеўилден пушайман екенлиги, алдын судланбағанлығы, биреўиниң шаңарағынан ажырасқанлығы, қарамағында ер жетпеген перзентлери бар екенлиги, жасаў орнындағы мәкан пуқаралар жыйының баслықлары ҳәм профилактика инспекторлары тәрепинен жақсы минезлемеге ийе екенлиги есапқа алынды.

Суд ҳүкими менен пуқаралар Г.Қ. ҳәм Г.А.ға Өзбекстан Республикасы Жынаят Кодексиниң 244¹-статьясы 3-бөлими «г» бәнти менен Жынаят Кодексиниң 57-статьясы қолланылып, 4 (төрт) жыл мүддетке азатлықтан шеклеў жазасы тайынланды.

И.АЛЛАНИЯЗОВ,

Жынаят ислери бойынша Хожели районлық судының баслығы

КОРРУПЦИЯ ЖАМАН ИЛЛЕТ

 Жəмийетте коррупция иллети өзиниӊ түрли көринислери менен сəўлелениўи мүмкин, бул бойынша барлық ҳуқықты қорғаў органлары, сондай-ақ, кеӊ жəмийетшилик усы иллетке қарсы гүресиўимиз дəркар.

Мəмлекетимизде басқышпа-баскыш əмелге асырылып атырған раўажланыўлардыӊ тийкарғы мақсетлеринен бири инсан ҳуқық, еркинлиги ҳəмде нызамлы мəплерин исенимли қорғаўдан ибарат.

Жəмийетте нызам үстинлигин тəмийинлеў, пуқаралардыӊ ҳуқықый мəдениятын асырыў, пуқаралардыӊ нызамларға бойсыныўы ҳəмде ҳүрмет етиў руўхында тəрбиялаў демократиялық, ҳуқықый мəмлекет ҳəмде еркин пуқаралық жəмийетти қурыўда əҳмийетли ўазыйпалардан бири есапланады.

Ҳəр бир пуқара Конституцияда белгиленген мəжбүриятларын сөзсиз орынлап барыўы керек.

Коррупция иллетининӊ көринислери айрым ўақытлары ашықтан-ашық көринбеслиги ҳəм мүмкин, бул көринислер жасырын формада, мəселен саўғалар бериў ямаса илтимаслар арқалы өз мүтəжликлерин питкериў сыяқлы.

Айрым ҳалларда өз хызмет ўазыйпалары менен байланыслы ҳалда əмелге асырылыўы мүмкин. Буған мысал ретинде, усы жылдыӊ февраль айында жынаят ислери бойынша Елликқала район судында көрип шығылған жынаят иси мазмунында өз сəўлелениўин тапқан.

Пуқара А.Н. Төрткүл районында жайласқан авто мектепте жумыс ислегенинен пайдаланып, буннан алдын алдаўшылық жынаяты менен судланғанлығынан өзине тийисли жуўмақ шығармастан, жеӊил жоллар менен байлық арттырыўды өзине мақсет қылып, Төрткүл районы “Дўстлик” МПЖ да жасаўшы пуқара Ш.С. ны өзиниӊ лаўазымлы таныслары арқалы транспорт қуралын басқарыў ушын айдаўшылық гүўалығын алып бериўди ўəде етип оннан пара сыпатында 2 700 000 сўм пул талап қылып оны пара бериўге ийтермелеп, дəслеп 2020-жылдыӊ октябрь айында усы соралған пулдың 1 000 000 сўмын алдын ала алып, қалған бөлегин 2021-жыл 12-апрель күни Төрткүл районында жайласқан “Руслан” кафеси алдында алдаўшылық жолы менен алған ўактында дəлийллер менен бирге ҳуқық қорғаў уйымлары ўәкиллери тәрепинен иркиўге алынады.

Бул пуқараға суд тəрепинен нызамда белгиленген тийисли жаза шарасы қолланылды.

Бул жағдайдан көринип турғанындай жəмийетимизде бул унамсыз иллеттиӊ алдын алыў, оған имкəният жаратыўшы ҳəр қандай көринислерге қатаң қарсы гүресиўде бəршемиз бирдей қатнасыўымз тийис.

 ОРАЗБАЙ МАЎЛЕНОВ,

Жынаят ислери бойынша Елликқала районы суды баслығы

Жергиликли атқарыў ҳǝкимияты уйымлары хызметкерлерин ҳǝкимшилик судлар искерлиги ҳǝм олардың жǝмийетте нызамлылықты тǝмийинлеўдеги роли, жергиликли мǝмлекетлик уйымларға байланыслы ҳǝкимшилик ислерди кɵрип шығыў бойынша суд ǝмелияты ҳаққында семинар-тренинглер өткерилди

Өзбекстан Республикасы Президентиниң 2022 жыл 29 январь күнги “Мәмлекетлик уйымлар менен мүнәсибетлерде пуқаралар ҳәм исбилерменлик субъектлери ҳуқықларының нәтийжели қорғалыўын тәмийинлеў ҳәмде халықтың судларға болған исенимин жәнеде асырыў  ис-иләжлары ҳаққында”ғы ПҚ-107-санлы Қарарының 5-бәнти биринши хатбасында Жоқарғы суд ҳәм Судьялар жоқарғы кеңеси тәрепинен мәпдар министрлик ҳәм уйымлар менен биргеликте пуқаралар ҳәм исбилерменлик субъектлерин, сондай-ақ, мәмлекетлик ҳәкимият ҳәм басқарыў уйымлары, жергиликли атқарыў ҳәкимияты уйымлары хызметкерлерин ҳәкимшилик судлар искерлиги ҳәм олардың жәмийетте нызамлылықты тәмийинлеўдеги роли менен толық таныстырылыўын тәмийинлеў белгиленген.

Атап өтилген Қарар талапларын орынлаў мақсетинде Ɵзбекстан Республикасы Жоқарғы суды ҳǝм Судьялар жоқарғы кеңеси тǝрепинен ислеп шығылған “Жол картасы”на муўапық Судьялар жоқарғы кеңеси тәрепинен “Жергиликли атқарыў ҳǝкимияты уйымлары хызметкерлерин ҳǝкимшилик судлар искерлиги ҳǝм олардың жǝмийетте нызамлылықты тǝмийинлеўдеги роли, жергиликли мǝмлекетлик уйымларға байланыслы ҳǝкимшилик ислерди кɵрип шығыў бойынша суд ǝмелияты ҳаққында”ғы темада семинар-тренинглер өткерилиўи режелестирилген еди.

Усыған байланыслы, Қарақалпақстан Республикасы ҳәкимшилик суды имәратында онлайн тәризде болып өткен семинар-тренингте Қарақалпақстан Республикасы Министрлер кеңеси, район, қала ҳǝкимлик юрисконсультлери (мǝслǝҳǝтшилери) ҳǝмде ҳǝким орынбасарлары қатнасты.

Семинар тренингде Ɵзбекстан Республикасы жоқарғы суды судьялары ҳǝмде Судьялар жоқарғы мектеби оқытыўшылары тǝрепинен “Ҳǝкимшилик атқарыў уйымлары қарарлары ҳǝм ҳǝрекетлери (ҳǝрекетсизлиги) жүзесинен даўларды судта кɵриў ǝмелияты”, “Ҳǝкимшилик судлар искерлиги ҳǝм олардың жǝмийетте нызамлылықты тǝмийинлеўдеги роли”, “Жергиликли атқарыў уйымлары қарарлары, ҳǝрекетлери үстинен ҳǝкимшилик судқа шағым етиўдиң ɵзине тǝн қǝсийетлери ҳаққында”ғы баянатлар тыңланды. Семинар-тренинг соңында қатнасыўшылардың қызықтырған сораўларына жуўаплар берилди.

Жанат Аймаганбетова,

Қарақалпақстан Республикасы ҳǝкимшилик суды судьясы

Судья ашық сабақ өтти

Бердақ атындағы Қарақалпақ мәмлекетлик университетинде Пуқаралық ислери бойынша Нөкис районлараралық судының судьясы Ш.Абдыжемилова тәрепинен студентлер ушын ашық сабақ шөлкемлестирилди. Онда судья болажақ юристлерге пуқаралық процессуал ҳүжжетлер,  яғный суд уйғарыўлары, бийлик, айрықша уйғарыў ҳаққында түсиник, оларға қойылатуғын талаплар ҳәм рәсмийлестириў тәртиплери ҳәм өзгешеликлери бойынша кең турде мағлыўмат берди.

Сондай-ақ пуқаралық ислери бойынша судларда ис жүритиў тәртиби, атап айтқанда, даўа тәртибинде, айрықша тәртипте ҳәм суд буйрығы тәртибинде ис жүритиў тәртиби ҳәм олардың бир-биринен айырмашылықларын да айтып өтти.

Пуқаралық процессуал ҳуқықының тәреплери, даўагер ҳәм жуўапкер, өндириўши ҳәм қарыздар, арза бериўши, олардың ҳуқық ҳәм миннетлемелери, суд мәжилисинде тәреплердиң теңлиги принципи ҳаққында әмелияттан мысаллар келтирген ҳалда кең түрде түсиниклер берилди.

Студент жаслар өзлериниң қызықтырған сораўларына жуўаплар алды.

 Шолпанай Абдыжемилова,

Пуқаралық ислери бойынша Нөкис районлараралық судының судьясы

Пайнетши жумысын тоқтатты  

Сапарбай (аты өзгертип алынды) алдын еки мәрте алдаўшылық жынаятын ислеп жаза өтеп шыққанынан тийисли жуўмақ шығарыўдың орнына пуқараларды алдаўдың жаңа усылын ойлап тапты.

Районлық Газ тәмийнаты мекемеси алдынан “Paynet” ашып, усы мекемеге газ қарыздарлықларын есаплатыў ҳәм төлем төлеўге келген пуқаралардың пулларын қабыллап, пул төлегенлиги ҳаққында газ китапшасына мөр ҳәм штамп басып берип газ ушын өткерместен өз мәпине ислетип бираз “көкледи”.

Солай етип, Сапарбай 2021-жылдың январынан май айына шекем жәми 64 пуқараның 20 миллион сўмнан аслам пулларын алдаўшылық жолы менен өз мәпине өзлестирип, Өзбекстан Республикасы  Жынаят кодексиниӊ 168-статьясы 3-бөлими «б» бәнтинде көрсетилген жынаятты қастан ислеген.

«Қыңыр истиң қыйығы қырық жылда да шығады» дегениндей Сапарбайдың бул «бизнеси»не шек қойылды.

Тергеў ҳәм суд мәжилиси даўамында жәбирлениўшилерге келтирилген зыянлар толық қаплаттырылды ҳәм судланыўшыға суд тәрепинен әдил жаза тайынланды.

Ибрайым Алланиязов,

Жынаят ислери бойынша Хожели районы судының баслығы                                      

ХАБАРЛАНДЫРЫЎ

2022-жыл 20-апрель күни Қарақалпақстан Республикасы суды ҳәм Қарақалпақстан Республикасы ҳәкимшилик судының басшылары тәрепинен көшпели қабыллаў өткериледи.

Қабыллаўда Беруний, Әмиўдәрья, Елликқала ҳәм Төрткүл районлары пуқараларының суд-ҳуқық тараўына байланыслы мүрәжатлары тыңланады.

Қабыллаў өткерилетуғын орын: Беруний районындағы Жаслар орайы имараты.

Қабыллаў ўақты: 20-апрель, саат 10:00 ден 13:00 ге шекем

Ҳәкимшилик судының жумысларын жүргизиўдиң әҳмийетли мәселелери додаланды

Нөкисте Өзбекстан Республикасы Жоқарғы суды тәрепинен Германия халықаралық бирге ислесиў жәмийетиниң «Орайлық Азияда ҳуқықый мәмлекетшиликти раўажландырыў» регионаллық бағдарламасы (GIZ) тийкарында «Өзбекстан Республикасында Ҳәкимшилик судының жумысларын жүргизиўдиң әҳмийетли мәселелери» темасында семинар болып өтти.

Илажда Қарақалпақстан Республикасы Ҳәкимшилик судының судьялары менен суд хызметкерлери қатнасты.

Семинарда қатнасқан сырт елли экспертлер, Германия халықаралық бирге ислесиў жәмийетиниң Өзбекстан ҳәм Қазақстандағы ўәкилханасының басшысы,Берлин қаласы Ҳәкимшилик судының судьясы Йорг Пуделька, «Орайлық Азияда ҳуқықый мәмлекетшиликти раўажландырыў» жойбарының Тәжикстандағы басшысы Фолькер Штампе, GIZ жойбарының Қазақстандағы миллий координаторы Алмат Габбасов ҳәм басқалар, ҳәкимшилик судының жумысларын жүргизиўдиң әҳмийетли мәселелерине тоқтап өтти.

Онда тийкарынан, ҳәкимшилик ис жүргизиўде иске байланыслы жеткерилген зыянды өндириў ҳуқықы, Өзбекстан Республикасында Ҳәкимшилик суды ислерин жүргизиўдиң ҳәзирги жағдайы ҳәм жетилистириў перспективалары додаланды. Сондай-ақ, ҳәкимшилик ис жүргизиўде судтың белсенди роли принципи, Германияда ҳәкимшилик ис жүргизиўди тартыссыз жуўмақлаў мәселелери ҳаққында пикир-усыныслар билдирилди.

Автомобиль транспортында жолаўшылар тасыў искерлиги менен лицензиясыз шуғылланған 14 пуқараның иси ашық көшпели суд мәжилисинде көрилди

Жолға шыққанда ҳәр ким өз мәнзилине жетиў ушын асығады. Әлбетте, бунда мәнзилге қәўипсиз ҳәм исенимли, өз ўақытында жетип барыў биринши мәселе. Деген менен сиз минген автотранспорт ямаса такси хызмети менен шуғылланып киятырған шахслардың жолларда тийисли тараў ўәкиллери тәрепинен иркилип, нызамсыз ҳәрекети анықланса, бул жолаўшығада және транспорт басқарыўшысына да қолайсызлық туўдырары тәбийий.

Өзбекстан Республикасы Ҳәкимшилик жуўапкершилик ҳаққындағы кодекстиң 176 – статьясы 3-бәнтине муӯапық автомобиль транспортында жолашылар тасыў искерлиги менен лицензиясыз шуғылланыў  пуқараларға базалық есаплаў муғдарының 7 есеси, ал әмелдар шахсларға  30 есесине шекем жәрийма қолланыӯ белгиленген.

Деген менен ҳәзирги ӯақытта айырым транспорт басқарыӯшылары нызам талапларына бойсынбастан, арнаӯлы лицензиясыз халыққа хызмет көрсетиӯ жағдайлары ушыраспақта.

Бул бойынша Қарақалпақстан Республикасы Транспорт министрлигиниң Автомобиллерде тасыӯлар қәӯипсизлигин тәмийинлеӯди бақлаӯ бөлиминиң қала хәм районлардағы сектор инспекторлары ҳәм Жол партуль хызмети  инспекторлары менен қоспа  рейд иләжлары өткерилип, нызам бузыўшылық жағдайлары анықланбақта.

Усындай нызам талапларын бузған автотранспорт басқарыӯшыларына тийисли тәртипте жәрийма жазасын белгилеӯ бойынша Қарақалпақстан Республикасы Транспорт министрлигиниң имаратында көшпели суд мәжлиси болып өтти.  Жынаят ислери бойынша Қараөзек районы судының судьясы Жеңис Алланиязов басшылығында өткерилген көшпели ашық  суд мәжилисинде, нызам талапларын бузып автотранспорт хызмети менен шуғылланып жүрген 14  пуқараның иси бойынша тийисли нызамлы  шаралар көрилди.

Дурыс, турмыс ғалма ғалы, бала-шағаны бағыў бәнеси менен нызам талапларына бойсынбай ҳәрекетлениў ўақыты келип усындай жуўапкершиликке себеп болады. «Ис қуралың саз болса, машаққатың да аз болады» дегениндей, халыққа нызамлы турде автотранспорт хызметин көрсетиў ҳәм транспорт басқарыўшылары, ҳәм жолаўшылар ушын да қәўипсиз және қолайлы.

Жеңис Алланиязов,

Жынаят ислери бойынша Қараөзек районы судының судьясы 

Жынаят ислери бойынша Хожели районы судының имараты реконструкцияланып, пайдаланыўға тапсырылды

Суд-ҳуқық тараўында әмелге асырылып атырған реформалар шеңберинде судлардың материаллық техникалық базасын беккемлеў, судья ҳәм суд хызметкерлери ушын мүнәсип жумыс шәраятларын жаратыў мәселесине айрықша итибар қаратылған. Жынаят ислери бойынша Хожели районы судының имараты реконструкцияланып пайдаланыўға тапсырылды. Итибарлы тәрепи, 1,6 млрд сум қаржы есабынан қурылыс оңлаў жумыслары алып барылған бул имаратта тараў қәнигелери ҳәм пуқаралар ушын қолайлы шәраятлар жаратылған.

Суд имаратының ашылыў салтанатында Қарақалпақтан Республикасы Жоқарғы Кеңеси баслығының орынбасары Атабек Давлетов шығып сөйлеп, Президентимиз тәрепинен судларға қаратылып атырған жоқары итибар әдил судлаўды әмелге асырыўда әҳмийетли фактор болып атырғанлын айрықша атап өтип, тараў ўәкиллерине судьялық искерлигин әмелге асырыўда ең баслысы инсан ҳуқық ҳәм еркинликлерин тәмийинлеўде әдил қарарлар қабыл етиўде табыслар тиледи. Буннан сон, сөзге шыққанлар, мәмлекетимизде суд-ҳуқық системасында әмелге асырылып атырған реформалар процессинде судларды ҳақыйқый әдалат қорғанына айландырыў бағдарында кең көлемли жумыслардың алып барылып атырғанлығын айрықша атап өтти.

Қарақалпақстан Республикасы суды  баслығы ў.ў.а  К.Тарихов Хожели районы ҳәкими Ж.Ермашевқа суд системасының материаллық тәмийнатын жақсылаўға қосқан баҳалы үлеси ушын миннетдаршылығын билдирди ҳәм имәраттың өз мүддетинде сыпатлы реконструкциясын тәмийнлеген «Сапсан Авто Транс» ЖШЖ баслығы М.Абдаметовке өз миннедаршылығын билдирди.

1,6 млрд сум қаржы есабынан қурылыс реконструкция жумыслары алып барылған бул суд имаратында судлар ушын белгиленген тәртип бойынша ҳәкимшилик бөлмелери, суд заллары, прокурор бөлмеси, архив, сондай-ақ, хызметкерлер ушын да имканиятлар жаратылған. Имаратта видеоконференция тәризинде байланысыў мүмкиншилиги де бар. Бул болса аралықтан турып суд ислерин алып барыўда жүдә қолайлы. Мийманлар имаратта жаратылған имканиятлар, суд процесслерине енгизилип атырған заманагөй технологиялар ҳәм олардан пайдаланыў имканиятлары менен жақыннан танысты.
Сондай-ақ, суд имаратында орнатылған инфокиоск арқалы пуқаралар шағым арзаларын киргизиўи, суд ҳүкмлеринен нусқа алыўы ҳәм усы сыяқлы басқа имканиятлардан еркин пайдаланыўы, белгиленген суд мәжлислериниң өткерилиў ўақытларын билип алыўы мүмкин. Итибарлы тәрепи, суд қабыллаўханасы шөлкемлестирилип, ол зәрүр заманагөй үскенелер менен тәмийинленген. Бул жерде пуқаралардың мүрәжатларын қабыллаў ушын да шәраятлар жаратылған.

Дурысында да, бүгин судлардың материаллық–техникалық базасын беккемлеў бағдарында әмелге асырылып атырған реформалар пуқаралардың нызамлы ҳуқық ҳәм мәплерин, судлардың ашық ҳәм жәриялылығын тәмийинлеўге хызмет етип атыр. Мағлыўмат орнында айтыў керек, 2023-2025-жыллар даўамында және 15 суд имаратын капитал реконструкциялаў, 2 суд имаратын жаңадан қурыў режелестирилген.