12May Yangiliklar

YOSHLARNING HUQUQIY MADANIYATINI YUKSALTIRISH MAQSADIDA SAYYOR OCHIQ SUD MAJLISI O‘TKAZILDI

 

Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika institutida yoshlar o‘rtasida turli jinoyatchilik va huquqbuzarliklarning oldini olish, mamlakatimizda har qanday huquqbuzarlik holatlariga qonuniy tarzda chora qo‘llanilishini ko‘rsatish va bu orqali yoshlarning huquqiy madaniyatini oshirish maqsadida uchrashuv va sayyor ochiq sud majlisi bo‘lib o‘tdi.

 

 

So‘nggi yillarda yurtimizda tinchlik va barqarorlikni ta’minlashning mutlaqo yangi mexanizmlarini joriy etish, hududlarda xavfsiz muhitni yaratishning tashkiliy-profilaktik asoslarini zamon talablariga moslashtirish, sodir etiladigan qonunbuzarliklarning asosiy sabablarini o‘z vaqtida aniqlash va kompleks chora-tadbirlar bilan manzilli bartaraf etish orqali jinoyatchilikning barvaqt oldini olish tizimi samaradorligini yanada oshirish muhim vazifa sifatida o‘z ifodasini topmoqda.

 

 

 

Bunda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2025 yil 3 yanvardagi PQ-1-sonli qaroridan kelib chiqib xalqimiz, jumladan, yoshlar o‘rtasida shunday targ‘ibot-tashviqot ishlari olib borilmoqda.

 

 

 

Tadbirda Jinoyat ishlari bo‘yicha Nukus shahar sudining tergov sudyasi D.Srajatdinov so‘zga chiqib, bugungi kunda yoshlarning huquqiy bilim va ko‘nikmalarini oshirish, jamiyatimiz va davlatimizda qonun ustuvorligini ta’minlash borasida amalga oshirilayotgan ishlarning ahamiyatiga to‘xtalib o‘tdi.

 

 

Shundan so‘ng, sudya tomonidan sayyor ochiq sud majlisi o‘tkazildi. Unda O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksining tegishli moddalarida ko‘rsatilgan huquqbuzarliklarni sodir etgan yoshlarga nisbatan to‘plangan ma’muriy ish materiallari ko‘rib chiqilib, tegishli jazolar tayinlandi. Shu bilan birga, sayyor sud ishtirokchilari ana shunday qilmishlardan tiyilishga, tegishli xulosa chiqarishga chaqirildi.

 

 

 

Albatta, bunday tadbirlarning o‘tkazilishi yoshlarning huquqiy-demokratik davlat barpo etishdek ezgu maqsadlarimiz yo‘lidagi bilimlarini oshirib, ular o‘rtasida jinoyatchilik va huquqbuzarliklarning oldini olishga xizmat qiladi.

 

 

1May Yangiliklar

SUDYA TOMONIDAN AMALIY DARS O‘TKAZILDI

 

Shumanay tumanidagi maktabgacha va maktab ta’limi bo‘limiga qarashli 3-sonli umumiy o‘rta ta’lim maktabida Nukus tumanlararo iqtisodiy sudi raisi S.Niyazov tomonidan amaliy mashg‘ulot o‘tkazildi.

 

 

 

Unda O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasidagi fuqarolarning shaxsiy huquq va erkinliklari haqida o‘quvchilarga keng tushunchalar berildi.

 

 

 

Albatta, sudyalar tomonidan bunday amaliy mashg‘ulotlar tashkil etilishi juda muhim. Zero, bu tadbirlar yoshlarga inson huquqlari, ularning kafolatlari va himoyasi haqida tushuncha berishga qaratilgan. Inson huquqlari tushunchasi, ularning umumiy tamoyillari, bunday huquqlarning himoyasi va ularning hayotimizdagi ahamiyati bo‘yicha ma’lumot berish orqali, qonunlar va normalarning inson huquqlarini himoya qilishdagi o‘rni ham mustahkamlanadi.

 

 

O‘z navbatida o‘quvchilar ham ochiq darslar asosida huquqiy savodxonligini oshiradi. Shuningdek, o‘quvchilarning qonunlarni bilishga, huquqiy sohaga bo‘lgan qiziqishi ortib, huquqlarini himoya qilishni o‘rganadi, shu bilan birga demokratik qadriyatlarni yanada chuqurroq bilishiga imkon yaratadi.

23Apr Yangiliklar

TO‘LOVGA QOBILIYATSIZ DEB TOPISH TO‘G’RISIDAGI ISHLARNI KO‘RISHNING O‘ZIGA XOS XUSUSIYATLARI: SUD AMALIYOTIDAGI MUAMMOLAR VA ULARNING ECHIMI

 

Qoraqalpog’iston Respublikasi sudi tashabbusi bilan O‘zbekiston Savdo-sanoat Palatasi Qoraqalpog’iston Respublikasi boshqarmasida “To‘lovga qobiliyatsiz deb topish to‘g’risidagi ishlarni ko‘rishning o‘ziga xos xususiyatlari: sud amaliyotidagi muammolar va ularning echimi” mavzusida o‘quv-seminari tashkil etildi.

 

 

Tadbirga sudyalar, Qoraqalpog’iston Respublikasi Davlat soliq boshqarmasi, prokuratura, davlat aktivlarini boshqarish agentligi Qoraqalpog’iston Respublikasi boshqarmasi, Bosh prokuratura huzuridagi Majburiy ijro byurosi Qoraqalpog’iston Respublikasi boshqarmasi, iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashish Departamenti Qoraqalpog’iston Respublikasi boshqarmasi, sud boshqaruvchilari qatnashdi.

 

 

 

Seminarda, Qoraqalpog’iston Respublikasi sudi raisining o‘rinbosari, iqtisodiy ishlar bo‘yicha sudlov hay’ati raisi B.Ktaybekov so‘z olining raisi B.Ktaybekov so‘z olib, to‘lovga qobiliyatsizlik (bankrotlik) murakkab va ko‘p jihatli huquqiy jarayon bo‘lib, uni to‘g’ri yuritish mas’ul soha vakillaridan chuqur bilim, tahlil qilish qobiliyati va amaliy tajriba talab etishini ta’kidladi. Chunki, sud amaliyotida bankrotlik ishlarining soni ortib borishi, ayniqsa kichik va o‘rta biznes sohalarida, ushbu masalaga jiddiy yondashishni taqozo etmoqda. “To‘lovga qobiliyatsizlik to‘g’risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni qarzdorlarning moliyaviy qobiliyatini aniqlash va ularning to‘lovga qobiliyatsizligini to‘g’ri baholash imkonini beradi. Shu boisdan ham, mazkur qonun normalarni to‘g’ri va aniq qo‘llash sohada yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan turli muammolarning oldini olishga xizmat qiladi.

 

 

“2025 yilning 1-mart holatiga sudlarning ish yurituvida tugatishga doir ish yuritish muddati bir yildan oshgan 82 ta to‘lovga qobiliyatsiz (bankrot) korxonalar mavjud bo‘lib, ushbu toifadagi ishlar ayrim hollarda harakatsiz qoldirilgan yoki tugatish boshqaruvchisi tomonidan oraliq va yakuniy hisobot taqdim qilinmagan”-deydi Qoraqalpog’iston Respublikasi sudining sudyasi A.Ayapov o‘z ma’ruzasida. Qonun talabiga ko‘ra, har chorakda oraliq hisobot, ish tugaganda — yakuniy hisobot topshirilishi shart.

 

 

Bankrotlik jarayonlarining cho‘zilishi kreditorlarning manfaatlariga zarar etkazadi, iqtisodiy muomaladagi ishonchni kamaytiradi va biznes muhitini noaniq holga keltiradi.

 

Tadbirda to‘lovga qobiliyatsiz deb topilgan hamda bir yildan ortiq muddat davomida tugatish ishlari yakunlanmagan korxonalarni tugatish bo‘yicha ish holatlari shu ishga mas’ul bo‘lgan shaxslar ishtirokida atroflicha muhokama qilindi.

 

 

Shuningdek, Soliq kodeksi hamda “To‘lovga qobiliyatsizlik to‘g’risida”gi qonun va boshqa qonunosti hujjatlari normalari bilan ishlashda ularni amalda to‘g’ri qo‘llash, qonunchilikda belgilangan protsessual muddatlarga og’ishmay rioya qilish, ishlarni ko‘rib chiqishda tadbirkorlik sub’ektlarining qonuniy manfaatlariga putur etkazmaslik hamda yuzaga kelayotgan muammoli holatlarni qonun doirasida bartaraf etish lozimligi atroflicha tushuntirildi.

 

Tadbir so‘nggida ishtirokchilarning savollariga mutaxassislar tomonidan batafsil javoblar berildi.

14Apr Yangiliklar

SUD MAJLISLARIDA MASOFADAN TURIB ISHTIROK ETISHNING HUQUQIY ASOSLARI BELGILANMOQDA

 

 

So‘nggi yillarda mamlakatimizda sud faoliyatini raqamlashtirish bo‘yicha amalga oshirilgan islohotlar fuqarolarning o‘z huquq va manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha sudlarga murojaat qilishini liberallashtirish, umuman odil sudlovga erishish darajasini oshirish, shuningdek, sudlar faoliyatining ochiqligini ta’minlash imkonini yaratdi.

 

Natijada ariza berish, ishda masofadan turib ishtirok etish, sud hujjatlarini olish va ishlarning ko‘rilishi to‘g’risida ma’lumot olish kabi xizmatlar O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudining interaktiv xizmatlar portali orqali elektron shaklda amalga oshirilmoqda.

 

Shu bilan birga, videokonferentsaloqa rejimida o‘tkaziladigan sud majlislarida mobil videokonferentsaloqa tizimidan foydalanishning huquqiy asoslarini yaratish orqali protsessual qonunchilikni takomillashtirish zarurati paydo bo‘ldi.

 

Shu bois, protsessual qonunchilikni takomillashtirish maqsadida 2025 yil 11 mart kuni O‘zbekiston Respublikasining «Aholiga sud muhokamalarida masofadan ishtirok etish uchun yanada qulay sharoitlar yaratilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g’risida»gi O‘RQ-1047-sonli Qonuni qabul qilindi va 2025 yil 12 mart kunidan qonuniy kuchga kirdi.

 

Ushbu Qonun bilan O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik protsessual kodeksiga, Iqtisodiy protsessual kodeksiga va Ma’muriy sud ishlarini yuritish to‘g’risidagi kodeksiga aholining sud muhokamalarida masofadan turib ishtirok etishining huquqiy asoslarini yaratishni nazarda tutuvchi o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritildi.

 

Xususan, qonun bilan kiritilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalarga ko‘ra, ishda ishtirok etuvchi shaxslarning videokonferentsaloqa rejimidagi sud majlisida ishtirokini ta’minlash uchun ko‘rsatilgan shaxslarning yashash joyi, joylashgan eri yoki turgan joyi bo‘yicha tegishli sudlarning videokonferentsaloqa tizimlaridan yoki ishni ko‘rayotgan sudning mobil videokonferentsaloqa tizimidan foydalanishi, videokonferentsaloqa rejimidagi sud majlisida ishtirokini ta’minlayotgan sud ishda ishtirok etuvchi shaxslarning kelgan-kelmaganligini tekshirishi va kelgan shaxslarning shaxsini aniqlashi, videokonferentsaloqa rejimidagi sud majlisida mobil videokonferentsaloqa tizimidan foydalangan holda ishtirok etayotgan shaxslarning shaxsi ishni ko‘rayotgan sud tomonidan axborot texnologiyalaridan foydalangan holda aniqlanishi, videokonferentsaloqa rejimidagi sud majlisida videokonferentsaloqa tizimidan foydalangan holda ishtirok etayotgan guvohlarga, ekspertlarga, mutaxassislarga, tarjimonlarga o‘z huquqlari, majburiyatlari va javobgarligi tushuntirilishi, shuningdek guvohning qasamyodi audio va videoyozuv orqali yozib olinishi hamda bu haqida sud majlisining bayonnomasida ko‘rsatilishi nazarda tutilmoqda.

 

Ushbu o‘zgartirish va qo‘shimchalar fuqarolarning, tadbirkorlik sub’ektlarining odil sudlovga erishish darajasini yanada oshirishga, fuqarolarning, tadbirkorlik sub’ektlarining buzilgan huquq va erkinliklari, shuningdek, qonuniy manfaatlari ishonchli himoya qilinishini ta’minlashga xizmat qiladi.

 

 

 

Spartak NIYAZOV,

Nukus tumanlararo iqtisodiy sudi raisi

11Apr Yangiliklar

SUDYALAR BILAN OCHIQ MULOQOT

 

Sudyalar oliy kengashi raisi Xolmo‘min Yodgorov Nukusda Qoraqalpog’iston Respublikasi sudlari sudyalari bilan ochiq muloqot o‘tkazdi.

 

Sudyalar va ularning oila a’zolari ishtirok etgan tadbir mansab vakolatini suiiste’mol qilishning achchiq oqibatlari aks etgan videofilm namoyishi bilan boshlandi. Tizimning tegishli jazo o‘tayotgan sobiq vakillari afsus-nadomatlari sudyalar va ularning oila a’zolari uchun ham o‘ziga xos saboq vazifasini o‘tadi.

 

 

 

Sudya shaxsiyati, uning odob-axloqi va hayot tarzi nafaqat huquqiy qarorlarni qabul qilish jarayonida, balki jamiyatda adolatga bo‘lgan ishonchni shakllantirishda ham muhim o‘rin tutadi. Mazkur tadbirda sudyalar va ularning oila a’zolari ishtirokida mansab vakolatini suiiste’mol qilishning og’ir oqibatlarini aks ettiruvchi videofilm namoyishi shunga yaqqol misoldir.

 

 

 

Bu tadbirning diqqatga sazovor jihati – jazo o‘tayotgan sobiq sudyalarning chin ko‘ngildan aytgan afsus-nadomat so‘zlari sudyalarga o‘ziga xos saboq berishga urinish bo‘ldi.

 

 

Uchrashuvda mamlakatimizda izchil davom etayotgan sud-huquq islohotlari jarayonida sud hokimiyati nufuzini oshirish va sudyalarning chinakam mustaqilligini ta’minlab, ularning ijtimoiy muhofazasiga alohida e’tibor qaratilayotgani ta’kidlandi. Sudyalarning majburiyatlari va Sudyalar odobi kodeksiga rioya etilishida malaka hay’atlarining faoliyati samaradorligini yanada oshirib, qo‘shimcha choralar ko‘rish zaruriyati xususida so‘z yuritildi.

 

 

 

Qayd etildiki, so‘nggi yillarda sud tizimi, sudyalarning mustaqilligini ta’minlash va ularning ijtimoiy himoyasiga qaratilayotgan e’tibor sudyalar hamjamiyati a’zolari zimmasiga ulkan mas’uliyat yuklaydi. Bunday mas’uliyat sudyadan qat’iyat, qasamyodga sodiqlik va halollikni talab etadi.

 

 

Shuningdek, ochiq muloqotda intizomsizlikka yo‘l qo‘ymaslik, odamlarni sarson qilmaslik, ishlarni ko‘rishda  protsessual muddatlarga rioya etib, o‘z vaqtida qonuniy ko‘rib chiqishi hamda sudyalar odob kodeksi talablariga qat’iy amal qilishi uqtirildi. Har bir ish zamirida inson taqdiri, haq-huquqi yotgani hamisha e’tiborda bo‘lishi shartligi, sud hokimiyati mustaqilligi, sudyalar daxlsizligini ta’minlash, ularning odil sudlov bilan bog’liq faoliyatida turli aralashuvlarning oldini olish, tizimda korruptsiyaga nisbatan murosasizlik muhitini yanada oshirish, sohadagi muammolar va ularning echimlari to‘g’risida fikr almashildi.

 

 

 

11Apr Yangiliklar

OILALAR MUSTAHKAMLIGI TA’MINLANDI

 

O‘zbekiston Respublikasi Sudyalar oliy kengashi, Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi hamda Qoraqalpog’iston Respublikasi sudlari hamkorligida Nukus shahrida oilalar mustahkamligini ta’minlash va farzandlar tarbiyasiga bag’ishlangan amaliy tadbir bo‘lib o‘tdi.

 

 

Tadbirga notinch oilada yashayotgan, ajralish arafasida turgan, sudga ajralish bo‘yicha da’vo ariza bilan murojaat qilgan er-xotinlar va ularning ota-onalari taklif etildi.

 

Tadbirda biron kim ma’ruza o‘qimadi. Aksincha, tadbir noan’anaviy, yig’ilganlarga bir oilaning nikohdan ajrashgandan keyingi taqdiri bayon qilingan “Farzand omonat” nomli qisqa metrajli kino film namoyish etishdan boshlandi.

 

 

Atigi 20 daqiqacha davom etgan film yig’ilganlarni befarq qoldirmadi, ko‘pchilik ko‘z yoshlarini tiya olmadi.

 

 

Natijada, film namoyishidan xulosa qilgan 12 ta oila tiklandi. Ajrashib, arazlashib, sudlashib yurgan er-xotinlarning yarashgani bir tomon, ularning ota-onalari, farzandlari quvonchi bir tomon bo‘ldi.

 

Eng asosiysi, ushbu oilalarning jami 22 nafar farzandi endi ota-ona bag’rida kamol topadigan bo‘ldi.

 

 

O‘zbekiston Respublikasi Sudyalar oliy kengashi raisi tomonidan Qoraqalpog’iston Respublikasi fuqarolik ishlari bo‘yicha sudlariga oilalarning mustahkamligi, undagi sog’lom muhitning jamiyatimiz ertangi kuniga ijobiy ta’sirini hisobga olgan holda nikohdan ajratish ishlarini sudda ko‘rishda er-xotinlarning ota-onasi va jamoatchilik vakillari, jumladan mahalla hamda Oila va xotin-qizlar qo‘mitasining joylardagi vakillari ishtirokini ta’minlashga e’tiborli bo‘lish, bunday tadbirlarni hududlar kesimida o‘tkazib borish tavsiya etildi.