“Qorǵanıw orderi” talapların buzǵan puqara juwapkershilikke tartıldı

Óziniń ómirlik joldasın urıp, qısım hám zorlıq ótkizgen puqara juwapkershilikke tartıldı.

Huqıqbuzar K.S.nıń ómirlik joldası T.D qısım hám zorlıqtan qorǵanıw boyınsha 2022-jılı noyabr ayında Bozataw rayonı Ishki isler bólimine múrájat etip, 2022-jıl
16-noyabr kúni oǵan “Qorǵanıw orderi” berilip, nızam talapları K.S.qa “Qorǵanıw orderi” qollaw tártibi boyınsha túsinik berilgenligine qaramastan,
8-yanvar kúni spirtli ishimlik ishken más halında jasaw úyine kelip ómirlik joldası T.D menen úyinde jánjel shıǵarıp, hár túrli gáplerdi aytıp onıń qádir-qımbatın kemsitip, qolı menen T.D.nı urıp, K.S ómirlik joldası T.D.ǵa basım ótkerip, Ózbekstan Respublikasınıń 2019-jılı 2-sentyabr kúngi “Hayal-qızlardı qısım hám zorlıqtan qorǵaw haqqında”ǵı 561-sanlı nızamı talapların buzıp puqara T.D.ǵa qısım hám zorlıq ótkizip “Qorǵanıw orderi”nde kórsetilgen sheklewlerdi qopal ráwishte buzıp, soń Bozataw rayonı IIB xızmetkerleriniń tártiptke shaqırǵan nızamlı talaplarına boysınbastan qarsılıq kórsetip, Bozataw rayonı Medicina birlespesine alıp barılǵanında ol jerde de shawqım shıǵarıp uyatlı sózler aytıp baqırıp jámiyetlik tártipti qastan buzǵan.
Huqıqbuzar K.S óziniń is-háreketleri menen Ózbekstan Respublikası Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeksiniń 206-1-statyası, 183-statyası hám 194-statyası
1-bóliminde kórsetilgen huqıqbuzarlıqtı islegen.
Jınayat isleri boyınsha Bozataw rayonı sudınıń 2023-jıl 24-yanvar kúngi qararına tiykar huqıqbuzar K.S. ayıplı dep tabılıp, Ózbekstan Respublikası Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeksiniń 34-statyasına tiykar jeńilirek jazanı awırıraǵı menen qaplaw jolı menen 15 (on bes) sutka hákimshilik qamaq jazası tayınlandı.

Zuxra Bayımbetova, 
Jınayat isleri boyınsha Bozataw rayonı sudınıń baslıǵı

Párman hám strategiya puqaralar hám isbilermenlerdiń huqıq hám nızamlı mápleriniń sud arqalı nátiyjeli qorǵalıwın támiyinlewge xızmet etedi

Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2023-jıl 16-yanvardaǵı ádil sudlawǵa erisiw imkaniyatların jánede keńeyttiriw hám sudlar iskerligininiń nátiyjeligin asırıwǵa baylanıslı qosımsha is-ilajlar haqqındaǵı 11-sanlı Pármanı menen 2023-2026-jıllarǵa mólsherlengen sud sistemasın sapa jaǵınan jańa basqıshqa alıp shıǵıwdıń qısqa múddetli STRATEGIYASÍ tastıyıqlandı.
STRATEGIYA nıń ulıwma qaǵıydalarında, 2023-2026-jıllarǵa mólsherlengen sud sistemasın sapa jaǵınan jańa basqıshqa alıp shıǵıwdıń qısqa múddetli startegiyası sud-huqıq sistemasınıń jedel reforma qılınıwın támiyenlew, sonday-aq xalıqtıń ádil sudlawǵa erisiw dárejesin jánede asırıw maqsetinde islep shıǵılǵan.
Strategiya Ózbekstan Respublikasında sud hákimiyatın rawajlandırıwdıń strategik maqsetleri, ústin jónelisleri hámde keleshektegi eń tiykarǵı wazıypalardı belgileydi.
Strategiyada, “Insan qádiri ushın” ideyası tiykarında ádil sud sistemasın dúziw hámde onıń xızmetin xalıq mápi hám insan qádir-qımbatın nátiyjeli qorǵawǵa jóneltiriw;
Ádalatlı sud qararları qabıl etiliwine erisiw arqalı xalıqtıń, isbilermenlerdiń sud sistemasına bolǵan isenimin bekkemlew, hár bir shaxs sud hám sudyalar kórinisinde óziniń isenimli qorǵawshısın kóriwge erisiw;
Puqaralar hám isbilermenlerge óz huqıq hám nızamlı máplerin sudlarda qorǵawı ushın bárshe imkániyatlardı jaratıw, sud islerin júritiwde táreplerdiń tartısıwı hám teń huqıqlılıǵı procesduraların tolıq júzege shıǵarıw, sudlardıń qalıslıǵın ámelde támiyenlewge qaratılǵan nızamshılıqtı jetilistiriw;
Sudlar iskerligin tolıq sanlastırıw, jasalma intelekt texnologiyaların engiziw, mákemeler aralıq elektron maǵlıwmat almasıwın jaqsılaw, sud májlisilerine aralıqtan turıp qatnasıw imkániyatların keńeyttiriw;
Sudyalardıń ǵárezsizligi hám qol qatılmaslıǵı kepilliklerin kúsheyttiriw, sudqa húrmetsizlik qılıw hám sud isine aralasıw jaǵdaylarınıń aldın alıw boyınsha nátiyjeli mexanizmlerdi islep shıǵıw;
Mámleket atınan sud qararların qabıl etip atırǵan sudlar hám sudyalarǵa, sonday-aq olardıń qararlarına qarata hár bir puqaraǵa sol qatarda bárshe dárejedegi lawazımlı shaxslarda húrmet ruwxın qáliplestiriw;
Sud qararlarınıń qatań orınlanıwın támiyenlew, bul boyınsha mámleketlik organlar hám jergilikli hákimliklerdiń juwapkershiligin asırıw sharaların kóriw;
Sudyalar hám sud xızmetkerlerinde joqarı qatnas mádeniyatın qáliplestiriw arqalı sudqa múrájat qılǵan hár bir puqara hám isbilermenlerge sudtan, negizinde bolsa mámleketten razılıq sezimin oyatıw tiykarǵı wazıypaları kórsetilgen.
Strategiyada, insan qádirin ullılawǵa qaratılǵan nızamshılıqtı jetilistiriw, ádil sudlaw sıpatın túpten asırıw, sud hákimiyatı ǵárezsizligi kepilliklerin elede kúsheyttriw, sudyalar korpusın káliplestiriw, sudyalardı tanlaw, lawazımǵa tayınlaw, oqıtıw hám olardıń tájiribesin asarıw sistemasın jetilistiriw, sud procesleri hám sud qararları júzesinen jámiyetshilik arasında durıs hám qalıs pikirdi qáliplestiriw, sud hújjetleri orınlanıwın támiynlew, sudlarda xabar-kommunikacion texnologiyaların engiziw hám xabar qáwipsizligin támiynlew, sudlarda korrupciyaǵa qarsı gúresiw, xalıqaralıq birge islesiw hám sud hákimiyatın materiallıq-texnik jaǵınan támiyenlew tiykarǵı jónelisleri kórsetilgen.
Bul wazıypalar hám jónelisler puqaralar hám isbilermenlerdiń huqıq hám nızamlı mápleri sud arqalı nátiyjeli qorǵalıwın támiyenlewge xızmet etedi.

Qayrat Qıpshaqbaev,

Nókis rayonlar aralıq hákimshilik sudınıń sudyası

Hár qanday huqıqbuzarlıq nızam aldında juwapkershilikke tartıladı

Spirtli ishimlik iship más bolǵan Bozatawlı “kóshe qahraman”larına hákimshilik jaza qollanıldı.

Huqıqbuzarlar B.U hám M.S.lar 2023-jıl 21-yanvar kúni saat 21:00 ler shamasında Bozataw rayonı, “Qusxanataw” APJ, “Jdankól” awılında kóshede spirtli ishimlik ishken más halında kóshede shawqım shıǵarıp uyatlı sózler aytıp baqırıp júrgen waqtında Bozataw rayon ishki isler bólimi xızmetkerleriniń tártiptke shaqırǵan nızamlı talaplarına boysınbastan qarsılıq kórsetken, soń huqıqbuzarlardı Bozataw rayonı Medicina birlespesine kórikten ótkeriwge alıp barılǵanında, birlespe shıpakerlerine hám Bozataw rayon ishki isler bólimi xızmetkerleriniń tártiptke shaqırǵan nızamlı talaplarına boysınbastan qarsılıq kórsetip jámiyetlik tártipti qastan buzǵan.
Huqıqbuzarlar B.U hám M.S lar ózleriniń is-háreketleri menen Ózbekstan Respublikası Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeksiniń 183-statyası hám 194-statyası 1-bóliminde kórsetilgen huqıqbuzarlıqtı islegen.
Jınayat isleri boyınsha Bozataw rayonı sudınıń 2023-jıl 26-yanvar kúngi qararına tiykar huqıqbuzarlar U.B hám S.M lar ayıplı dep tabılıp, Ózbekstan Respublikası Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeksiniń 34-statyasına tiykar jeńilirek jazanı awırıraǵı menen qaplaw jolı menen 3 (úsh) sutka hákimshilik qamaq jazası tayınlandı.

Bayımbetova Zuxra Rasbergenovna
Jınayat isleri boyınsha Bozataw rayonı sudınıń baslıǵı

Nızamshılıqtaǵı ózgerisler haqqında túsinikler berildi

Ámiwdárya rayonı ishki isler bóliminde profilaktika inspektorlarınıń qatnasıwında 2022-jıl 16-dekabr kúngi «Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine qosımsha  hám ózgerisler kirgiziw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikası Nızamınıń mazmun-mánisin keńnen túsindiriw hám kelip shıǵıwı múmkin bolǵan mashqalalardı birgelikte saplastırıw máselelerine baǵıshlanǵan seminar bolıp ótti.

Seminarda Jınayat isleri boyınsha Ámiwdárya rayonı sudınıń baslıǵı A.Safarov, ishki isler bóliminiń baslıǵı J.Yusupov, prokuror járdemshisi Z.Qudaybergenov hám basqalar shıǵıp sóylep, usı máseleler boyınsha keń túrde maǵlıwmatlar berildi.

Atap ótilgenindey, mámleketimizde turaqlı jasaw ornına iye bolmaǵan shaxslardı reabilitaciyalaw arqalı olarǵa huqıqıy, sociallıq, psixologiyalıq, medicinalıq hám basqa da járdem kórsetiwge, sonday-aq, olarǵa jámiyetshilik tárepinen qabıl etilgen ádep-ikramlıq normaları hám qaǵıydaların sińdiriwge qaratılǵan ilajlardı ámelge asırıwdıń huqıqıy tiykarları jaratılǵan.

Usı nızam menen Ózbekstan Respublikasınıń «Hákimshilik juwapkershilik haqqında»ǵı kodeksine de bir qatar ózgeris hám qosımshalar kirgizilgen edi.

Búgingi kúnde ishki isler uyımlarınıń turaqlı jasaw ornına iye bolmaǵan shaxslardı reabilitaciya oraylarına jaylastırıw haqqındaǵı ótinish xatları rayonlararalıq hákimshilik sudlar tárepinen kórip shıǵılmaqta.

Rayonlararalıq sudlar tek respublikamızdıń hám wálayat oraylarında, aymaqlardıń geografiyalıq jaylasıwı boyınsha bir-birinen uzaqta jaylasqanlıǵı hám ishki isler uyımları xızmetkeri usı is penen shuǵıllanıwı dawamında óz xızmet ornın uzaq múddet bos qaldırıp atırǵanlıǵı sebepli turaqlı jasaw ornına iye bolmaǵan shaxslardı reabilitaciya orayına jaylastırıw haqqındaǵı ótinish xatlardı kórip shıǵıw ámeliyatın puqaralarǵa qolaylılıq jaratıw kóz-qarasınan qayta kórip shıǵıw zárúrligi kelip shıqpaqta.

– Usı nızam menen Ózbekstan Respublikasınıń Hákimshilik sud islerin júrgiziw haqqındaǵı kodeksiniń turaqlı jasaw ornına iye bolmaǵan shaxslardı reabilitaciya orayına jaylastırıw haqqındaǵı ótinish xatlardı kórip shıǵıwǵa baylanıslı normalardı Ózbekstan Respublikasınıń hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeksine ózgerisler hám tiyisli islerdi kórip shıǵıwdı hákimshilik sudlardan jınayat isleri boyınsha rayonlıq hám qalalıq sudlarǵa ótkeriw názerde tutılmaqta,-deydi Jınayat isleri boyınsha Ámiwdárya rayonı sudınıń baslıǵı A.Safarov. – Nızamda talap etilip atırǵan normalar turaqlı jasaw ornına iye bolmaǵan shaxslardı reabilitaciya orayına jaylastırıwǵa baylanıslı qıyınshılıqlardıń hám áweregershiliklerdiń aldın alıwǵa xızmet etedi.

Seminarda turaqlı jasaw ornına iye bolmaǵan shaxslardı reabilitaciya orayına jaylastırıw haqqındaǵı isti alıp barıw, reabilitaciya orayına jaylastırıw haqqındaǵı ótinish xatın beriw, onıń kórinisi hám mazmunı, oǵan qosımsha etiletuǵın hújjetler, sud tárepinen kórilip shıǵılıwı processleri haqqında keń túrde túsinikler berildi.

Turaqlı jasaw ornına iye bolmaǵan shaxslardı reabilitaciya orayına jaylastırıw haqqındaǵı ótinish xattı qanaatlandırıw haqqındaǵı qarardı biykarlaw hám shaxstı reabilitaciya orayınan bosatıw, ótinish xattı qanaatlandırmastan qaldırıw haqqındaǵı qarardı biykarlaw hám turaqlı jasaw ornına iye bolmaǵan shaxslardı reabilitaciya orayına jaylastırıw boyınsha da maǵlıwmatlar berildi.

Seminarda pikir-usınıslar bildirilip, qatnasıwshılar ózlerin qızıqtırǵan sorawlarǵa juwap aldı.

Qaraqalpaqstan Respublikası sudı

Pirotexnika quralları sawdası menen nızamsız shuǵıllanıw jazaǵa tartıladı

KORRUPCIYAǴА QАRSI GÚRESIWGE BAǴDARLANGAN MILLIY NIZAM HÚJJETLERI

Korrupciya – bul jámiyettiń rawajlanıwına keri tásir etetuǵın qorqınıshlı illet. Ol demokratiya hám nızam ústinligi tiykarlarına zıyan keltiredi, insan huqıqlarınıń buzılıwına alıp keledi, bazar iskerligine, insanlardıń múnásip turmıs keshiriwine hám olardıń qáwipsizligine qáwip salatuǵın shólkemlesken jınayatshılıq, terrorizm usaǵan jınayatlar ushın shárayat jaratıp beredi.

Korrupciyanıń jámiyette bar bolıwı «sayadaǵı ekonomika»nıń rawajlanǵanlıǵın bildiredi. Kópshilik jaǵdaylarda mámlekettiń lawazımlı shaxsları jeke máplerin gózlep,  baylıq arttırıw maqsetinde para aladı, lawazımlarına qıyanet etedi.

Dúnyada korrupciyanıń túri de, oǵan beriletuǵın sıpatlamada kóp. Onıń kelip shıǵıw sebeplerin úyreniw, oǵan qarsı gúresiwdiń nátiyjeli jolların tabıw boyınsha ilimpazlar, túrli institutlar hám xalıqaralıq shólkemler tárepinen júzlep, mıńlap izertlewler ótkerilgen. Dúnya júzindegi hárbir mámleket óz imkaniyatlarınan kelip shıqqan halda ózine tán usıllar menen korrupciyaǵa qarsı gúres alıp barmaqta.

Ózbekstan Respublikasında korrupciyaǵa qarsı gúres alıp barıw tarawındaǵı mámleketlik siyasatınıń tiykarǵı baǵdarları tómendegiler etip belgilengen:

– Xalıqtıń huqıqıy sana hám huqıqıy mádeniyatın jetilistiriw, jámiyette korrupciyaǵa qarata jek kóriwshilik múnásibetin qáliplestiriw;

– mámleket hám jámiyetlik turmıstıń barlıq tarawlarında  korrupciyanıń aldın alıwǵa qaratılǵan is ilajlardı ámelge asırıw;

– korrupciya huqıq buzıwshılıqların óz waqtında anıqlaw, olardı boldırmaw, olardı keltirip shıǵaratuǵın sebep hám shárayatlardıń aldın alıw, korrupciya huqıq buzıwshılıqların islegeni ushın juwapkershiliktiń sózsizligin támiyinlew.

– korrupciyaǵa qarsı gúresiw máseleleri boyınsha xalıqaralıq birge islesiw.

Ózbekstanda bul illettiń sebeplerin anıqlaw hám onıń aldın alıw boyınsha keń kólemli jumıslar alıp barılmaqta, bul topardaǵı jınayatlarǵa qatal jazalar tayınlanbaqta. Mámleket tárepinen lawazımlı shaxslardıń korrupciya torına túsip qalmawı ushın qatal sharalar kórilip atır.  Prezidentimiz Sh.Mirziyoev intası menen húkimetimiz tárepinen uzaq múddetli is ilajlar dástúri islep shıǵılǵan bolıp, olardıń orınlanıwı turaqlı baqlap barıladı.

Sońǵı jıllarda, korrupciyaǵa qarsı gúresiwdiń huqıqıy mexanizmlerin jetilistiriwge qaratılǵan áhmiyetli normativ-huqıqıy hújjetler qabıl etildi. «Korrupciyaǵa qarsı gúresiw haqqında»ǵı nızam (2017-jıl 3-yanvar), Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń  «Korrupciyaǵa qarsı gúresiw haqqında»ǵı  Ózbekstan Respublikası nızamınıń qaǵıydaların ámelge asırıw is ilajları haqqında» ǵı PK-2752-sanlı qararı (2017-jıl 2-fevral) qabıl etildi.

Korrupciyaǵa qarsı gúresiw sistemasınıń nátiyjeligin asırıw, eń joqarı dárejedegi qolay isbilermenlik ortalıǵın jaratıw, mámlekettiń xalıqaralıq maydandaǵı unamlı abıroyın asırıw maqsetinde, sonday-aq 2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes baǵdarı boyınsha Háreketler starategiyasında belgilengen wazıypalarǵa muwapıq, 2019-jıl 27-mayda Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń Ózbekstan Respublikasında korrupciyaǵa qarsı gúresiw sistemasın ele de jetilistiriw is ilajları haqqında»ǵı PP-5729-san Pármanı menen tastıyıqlanǵan 2019-2020-jıllarda korrupciyaǵa qarsı gúresiw mámleketlik baǵdarlaması qabıl etildi.

Ózbekstan Respublikası Prezidenti Sh.Mirziyoevtıń 2020-jılı Oliy Majliske Múrájatında «Hadallıq vakcinası» hám korrupciyaǵa qarsı gúresiwge juwapker  bolǵan óz aldına organ shólkemlestiriw haqqında eń birinshi ret tilge alındı. Keyin ala bul pikirler 2020-jıldıń Mámleketlik baǵdarlamasında da sáwleleniwin taptı. Mámleketlik baǵdarlamanıń 53-bántine muwapıq, 2020-jıl 29-iyunde «Ózbekstan Respublikasında korrupciyaǵa qarsı gúresiw sistemasın jetilistiriw boyınsha qosımsha is ilajlar haqqında»ǵı  Prezidenttiń  Pármanı (PP-6013-san) qabıl etildi. Pármanǵa muwapıq, 2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes baǵdarı boyınsha Háreketler starategiyasınıń «Ilim-márifat hám sanlı ekonomikanı rawajlandırıw jılı»nda ámelge asırıwǵa tiyisli mámleketlik baǵdarlamanı ámelge asırıw, sonday-aq jámiyet hám mámleket turmısınıń barlıq tarawlarında korrupciyanıń aldın alıw hám oǵan qarsı gúresiwge qaratılǵan siyasattıń nátiyjeligin asırıw maqsetinde Ózbekstan Respublikası korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi shólkemlestirildi.

Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi arnawlı wákillikli organ bolıp, korrupciyanıń aldın alıw hám oǵan qarsı gúresiw tarawında mámleketlik siyasattı qáliplestiriw hám ámelge asırıw ushın juwapker organ esaplanadı. Agentlik Prezidentke boysınadı hám Oliy Majlis palataları aldında esap beredi.

Párman menen korrupciyaǵa qarsı gúresiw Agentliginiń tiykarǵı wazıypaları hám iskerlik baǵdarları, huqıqları, agentlik xızmetkerleriniń quramın qáliplestiriw tártibi, korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha respublikalıq mákemeler ara komissiyası ham onıń aymaqlıq mákemeler ara komissiyaları Ózbekstan Respublikası korrupciyaǵa qarsı Milliy keńesi hám onıń aymaqlıq keńesleri etip qayta shólkemlestiriliwi hám onıń quramı, Agentlik Milliy keńesiniń isshi organı etip belgileniwi kórsetilgen.

Ózbekstanda korrupciyaǵa qarsı gúres alıp barıwǵa sistemalı qatnas jasalmasa, mámleket hám jámiyettiń korrupciyaǵa qarsı nátiyjeli gúres alıp  barıwı barlıq jónelislerde ámelge asırılmasa, alap barılıp atırǵan isler hesh qanday áhmiyetke iye bolmaydı. Korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha nızam hám nızam astı hújjetleriniń qabıl etiliwi bolsa normativ-huqıqıy hám institucional bazanı ele de jetilistiriw, sonday-aq korrupciyaǵa qarsı gúresiwdiń nátiyjeli mexanizmin engiziwge ámeliy járdem beredi.

Demokratiyalıq huqıqıy mámleket, ádalatlı puqaralıq jámiyette nızam hár qanday nárseniń norması bolıwın hám hár qanday máseleniń sheshiminde oǵan súyeniwdi talap etedi. Sonda ǵana, rawajlanıw, jetiskenlik boladı.

A.Abdikarimov

Qaraqalpaqstan Respublikası

sudı sudyası

Xojeli rayonı “Taskópir” MPJ imáratında kóshpeli sud májilisi ótkerildi

2022-jıl 27-may kúni jınayat isleri boyınsha Xojeli rayon sudı baslıǵı I.Allaniyazov, Xojeli rayonı “Taskópir” MPJ imaratında kɵshpeli sud májilisin ótkerip materiallıq járdemge mútáj bolgan er jetpegen perzentlerin materiallıq támiyinlewden moyın tawlaǵan shaxslarǵa Ózbekstan Respublikası hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeksiniń 474-statyasında kɵrsetilgen huqıqbuzarlıqtı sádir etkeni ushın hákimshilik qamaq jazaları tayınlandı.

I.Allaniyazov,
jınayat isleri boyınsha Xojeli rayon sudı baslıǵı

Nızamshılıqtaǵı jańa institut jarasqanlıǵı múnásibeti menen hákimshilik juwapkershilikten azat etiw

Jarasqanlıq múnásibeti menen jazadan azat etiw ámeliyatı 2001-jılda jınayat kodeksine 661-statya sıpatında kirgizilgen edi. Bul institut ámeliyatta ózin aqladı hám búgingi kúnde hám nátiyjeli paydalanılıp kelinbekte. Jarasqanlıq institutı engizilgenligi sebepli júdá kóp puqaralar jınayı juwapkershilikten azat etildi hám azat etilmekte. Sonıń menen birge bilip-bilmey jınayat islegen puqaralar nızamshılıqta bul imkaniyattan aqılǵa uǵras paydalanıp, islegen qılmısınan pushayman bolıp, óz-ara jarasıp, durıs juwmaqlar shıǵarıp atır.

Sud statistikası maǵlıwmatları hám de jarasıw haqqındaǵı isler boyınsha sud ámeliyatın úyreniw nátiyjeleri sonı kórsetedi, jınayat nızamshılıǵına usı instituttıń kirgiziliwi jınayı huqıqıy múnásibetlerdi erkinlestiriwdi ámelge asırıwda qural boldı. Usı institut jábirleniwshilerdiń huqıqların isenimli qorǵaw, respublikada sudlanǵanlıq jaǵdayın kemeyttiriw, jınayı juwapkershilikten azat etiw institutınıń keńirek qollanılıwına imkaniyat jaratadı.

Jarasıw institutı jınayı juwapkershilikten azat etiw túri sıpatında shaxstıń aypkerligi máselesin sheshpey turıp jınayat islerin tamamlaw ushın tiykar boladı. Sınawdan unamlı tárepler menen ótken bul ámeliyat endilikte hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı islerge de qollanılıp atır.

2021-jıldıń 30-sentyabr kúni Ózbekstan Respublikası Oliy Májilis Senatınıń májilisinde «Ózbekstan Respublikasınıń Jınayat kodeksine hám de Ózbekstan Respublikasınıń Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeksine ózgerisler kirgiziw haqqında»ǵı nızamı maqullandı.

«Ózbekstan Respublikasınıń Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeksine qosımsha hám ózgerisler kirgiziw haqqında»ǵı 720-sanlı Ózbekstan Respublikası Nızamı 2021-jıl 4-oktyabr kúni Ózbekstan Respublikası Prezidenti tárepinen qol qoyıldı. Usı nızamǵa tiykarlanıp Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeksi 212-statya menen tolıqtırıldı. Bul statya jarasqanlıǵı múnásibeti menen hákimshilik juwapkershilikten azat etiw dep ataladı. Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodekste atı atalǵan jámi 12 statya jarasıw institutına túsetuǵınlıǵı kórsetilgen.

Máselen, Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodekstıń 40-statyası (jala jabıw), 41-statyasında (aqıretlew), 45-statyasında (puqaralardıń jasaw ornı qol qatılmaslıǵın buzıw), 46-statyasında (puqaraǵa ruwhıy yaki materiallıq zıyan jetkeriw múmkin bolǵan maǵlıwmatlardı áshkara etiw), 461– statyasında (jeke ómir qol qatılmaslıǵın buzıw), 52-statyasında (jeńil dene jaraqatın jetkeriw), hám soǵan uqsas hákimshilik huqıqbuzarlıqlardı islengen shaxs, eger ol óz aybına ıqrar bolsa, jábirleniwshi menen jarassa hám jetkerilgen zıyandı saplastırsa, hákimshilik juwapkershilikten azat etiliwi múmkin. Aldın tárepler jarasqan, óz-ara kelisken, zıyanlar qaplanıp, ortada bir-birewine kelispewshilikler qalmaǵan jaǵdaylarda hám sud hákimshilik jazaǵa tartıwǵa májbúr edi.

Sultanmurat Davletmuratov,
Qaraqalpaqstan Respublikası sudı sudyası

Hákimshilik huqıqbuzarlıq haqqındaǵı is boyınsha shıǵarılǵan qarar ústinen shaǵım etiw tártibi hám múddetleri

Ózbekstan Respublikası Hákimshilik juwapkershilik haqqında kodeksiniń 315-statyasına muwapıq, hákimshilik huqıqbuzarlıq haqqındaǵı is boyınsha qarar ústinen joqarı turıwshı organǵa (lawazımlı shaxsqa) yaki jınayat isleri boyınsha rayon (qala) sudına, yaki jınayat isleri boyınsha rayon (qala) sudınıń qararı ústinen bolsa apellyaciya instanciyası sudına shaǵım beriliwi múmkin.

Ekonomikalıq sudtıń qararı ústinen Ózbekstan Respublikası Ekonomikalıq processual kodeksinde belgilengen tártipte, puqaralıq isleri boyınsha sudtıń qararı ústinen Ózbekstan Respublikası puqaralıq processual kodeksinde belgilengen tártipte shaǵım beriliwi múmkin. Shaǵım hákimshilik huqıqbuzarlıq haqqındaǵı is boyınsha qarar qabıl qılǵan organ arqalı yaki tikkeley shaǵım jollanıp atırǵan sudqa beriledi.

Hákimshilik huqıqbuzarlıq haqqındaǵı is boyınsha qarar shıǵarǵan organ (lawazımlı shaxs) shaǵımdı alǵanan soń onı úsh kún ishinde is penen birge shaǵımdı kórip shıǵıw huqıqına iye bolǵan organǵa (lawazımlı shaxsqa) jiberedi.

Hákimshilik huqıqbuzarlıq haqkındaǵı is boyınsha qarar boyınsha shaǵım bergen shaxs mámleketlik bajı tólewden azat etiledi.

Usı kodekstiń 316-statyasına muwapıq, hákimshilik huqıqbuzarlıq haqqındaǵı is boyınsha shıǵarılǵan qarar ústinen usı qarardıń nusxası alınǵan kúnnen baslap on kún ishinde, sudtıń qararı ústinen jigirma kún ishinde shaǵım beriliwi múmkin,

Belgilengen múddetler keshirimli sebepler (nawqaslıq, xızmet saparına yaki shet elge ketkenlik h.t.b sebepler) menen ótkerilip jiberilgen jaǵdayda shaǵımdı kórip shıǵıwǵa wákillikli organ (lawazımlı shaxs) tárepinen qayta tikleniwi múmkin.

Yaǵnıy, qarar ústinen shaǵım beriw múddeti ótkerip jiberilgen jaǵdayda, shaǵım beriwshi tárepinen múddettiń ótkerip jiberiw sebepleri kórsetilip, tastıyıqlawshı hújjetlerin qosqan halda iltimasnama beriliwi tiyis.

Dawletiyar Srajatdinov,

Jınayat isleri boyınsha Taxtakópir rayonı sudı baslıǵı