KEPILLIK SHÁRTNAMASÍNAN KELIP SHÍǴATUǴÍN MÁJBÚRIYATLAR
Kepillik shártnamasın qalay túsinemiz?
Ózbekstan Respublikası Puqaralıq Kodeksiniń 292-statyasında názerde tutılǵan bolıp kepillik shártnaması boyınsha kepil basqa shaxs óz májbúriyatın tolıq yaki qısman orınlaw ushın onıń kreditor aldında juwap beriwdi óz moynına alıw túsiniledi.
Kepillik shártnaması keleshekte júzege keletuǵın májbúriyattı támiyinlew ushında dúziliwi múmkin.
Kepillik shártnaması jazba túrde dúziliwi kerek bolıp, eger jazba túrde dúziliwine ámel etpeslik kepillik shártnamasınıń haqıyqıy bolmawına alıp keledi.
Bul kepillik shártnaması kóbinshe sud ámeliyatında kredit shártnaması boyınsha kóriletuǵın islerde kóriwde ushıraydı.
Ózbekstan Respublikası Joqarǵı Xojalıq sudı Plenumınıń 2006-jıl 22-dekabr kúngi 13/150-sanlı «Kredit shártnamalarınan kelip shıǵatuǵın májbúriyatlar orınlanıwın támiynlew haqqındaǵı puqaralıq nızam hújjetlerin qollawdı ayrım máseleleri haqqındaǵı» Qararınıń 28-bántinde kepillik — úshinshi shaxstıń basqa shaxs kreditorı aldındaǵı shaxstıń kredit shártnamasınan kelip shıǵatuǵın májbúriyatları boyınsha tolıq yaki qısman juwapker bolıwı májbúriyatı esaplanadı.
Kepillik shartnaması basqa shaxstıń kreditorı hám kepil ortasında dúziledi. Kepillik shártnaması boyınsha májbúriyattıń mazmunı qarızdar tiykarǵı májbúriyatın orınlamaǵan yaki lazım dárejede orınlamaǵanda kepildiń qarızdar menen birge kreditor aldında juwap beriwi májbúriyatı esaplanatuǵınlıǵı túsindirilgen.
Sonıń menen birge Ózbekstan Respublikası Puqaralıq Kodeksiniń 293-statyasında kepildiń juwapkershiligi belgilengen bolıp, oǵan kóre qırazdar kepillik penen támiynlengen májbúriyattı orınlamaǵan yaki lazım dárejede orınlamaǵan jaǵdayda kepil hám qarızdar kreditor aldında solidar juwap beretuǵınlıǵı, egerde nızamda yaki kepillik shártnamasında kepildiń subsidar juwapker bolıwı názerde tutılǵan bolmasa, egerde, kepillik shártnamasında basqasha tártip názerde tutılǵan bolmasa, kepil kreditor aldında teńbe teń kólemde juwap beredi, sonıń menen birge payızlardı tóleydi, qarızdı óndirip alıw boyınsha sud shıǵınların hám qarızdar májbúriyatın orınlamaǵanlıǵı yaki lazım dárejede orınlamaǵanlıǵı sebepli kreditor basqa zıyalardı tóleytuǵınlıǵı, eger kepillik shártnamasında basqa tártip názerde tutılǵan bolmasa, birgelesip kepil bolǵan shaxslar kreditor aldında solidar juwap beredi.
Búgingi kúnde usı kategoriyadaǵı dawalardı kóriwde kepil bolǵan shaxslar qarızdardıń tóley almay qalǵan qarızların tólemeytuǵınlıǵın aytıp óz narazılıqların bildirip kelmekte. Degen menen kepillik shártnaması dúzilgenligi, keleshekte qarızdar qarızların tóley almay qalǵan jaǵdayda ózi tólew májbúriyatın moynına alǵanlıǵı sebepli qarızdar hám kepillerden solidar tártipte óndiriw haqqındaǵı qararlar shıǵarılmaqta.
Kredit shártnamasına muwapıq, juwapker grafik tiykarında esaplanǵan payızlar hám kreditin qaytarıw májburiyatın alǵan.
Juwmaq orınında sonı aytıw kerek, hár qanday kredit yaki qarız shártnaması boyınsha kepil bolıw ushın kredit yaki qarız alıwshınıń maqsetin, keleshekte tólew imkaniyatı bar yaki joqlıǵın úyrenip bolǵannan soń kepillik shártnamasın dúziw maqsetke muwapıq dep esalayman.
Berdimurat Baymuratov,
Nókis rayonlar aralıq ekonomikalıq
sudı sudyası