ARTÍQSHA TÓLENGEN HÁM ÓNDIRILGEN SALÍQLARDÍ QAYTARÍW TÁRTIBI
Ózbekstan Respublikası mámleket gáziynesinin tiykarǵı derekleri ishinde salıqlar hám májbúriy tólemler ayrıqsha orın iyeleydi. Salıq tólew – hár bir puqara hám xojalıq júrgiziwshi subekttiń Konstituciyada belgilep qoyılǵan minneti esaplanadı.
Ózbekstan Respublikasınıń Salıq kodeksinde salıqlar hám jıyımlardı belgilew, engiziw, esaplaw jáne tólew tártipleri, sonday-aq, salıq minnetlemelerin orınlaw menen baylanıslı qatnasıqlar anıq tártipke salıp qoyılǵan.
Ámeldegi nızamshılıqqa muwapıq, eger salıq tólewshi tárepinen salıq artıqsha tólengen yamasa artıqsha óndirilgen bolsa hám ol salıq boyınsha qarızdar bolmasa, bul summa salıq tólewshige qaytarılıwı yamasa keleshektegi salıq tólemleri esabınan esapqa alınıwı kerek.
Eger salıq tólewshiniń salıq boyınsha qarızı bar bolsa, artıqsha tólengen yamasa óndirilgen summa dáslep sol qarızdı, keyin penya hám járiymalardı qaplaw ushın basqıshpa-basqısh esapqa alınadı.
Artıqsha tólengen salıq summasın esapqa alıw yamasa qaytarıw haqqındaǵı qarar salıq uyımı tárepinen tiyisli jaǵday anıqlanǵan yamasa salıq tólewshiniń jazba arzası qabıl etilgen kúnnen baslap on kún ishinde qabıl etiledi.
Salıq tólewshi arza menen múrájat etken jaǵdayda, artıqsha tólengen summa tolıq yamasa bir bólegi qaytarılıwı múmkin. Bul qaǵıyda qosımsha qun salıǵı (QQS) boyınsha da qollanıladı.
Qaytarıw yamasa esapqa alıw milliy valyutamız – sumda ámelge asırıladı. Artıqsha tólengen yamasa óndirilgen salıq summası salıq tólewshiniń jazba arzası alınǵan kúnnen baslap 15 kún ishinde, turaqlılıq reytingi joqarı bolǵan isbilermenlik subektlerine bolsa 3 kún ishinde qaytarılıwı shárt (QQS buǵan kirmeydi).
Bunday arzalar salıq tólewshi tárepinen artıqsha tólem tólengen kúnnen yamasa artıqsha óndirilgeni málim bolǵan kúnnen baslap úsh jıl ishinde usınılıwı múmkin.
Salıq uyımı arzanı kórip shıǵıp, artıqsha tólengen summa qaytarılıwı yamasa esapqa alınıwı haqqındaǵı qarardı ádette 10 kún ishinde, joqarı reytingli isbilermenler boyınsha bolsa 2 kún ishinde qabıl etedi. Eger biykarlaw haqqında qarar qabıl etilse, bul haqqında salıq tólewshige 3 kún ishinde málim etiliwi shárt.
Eger salıq uyımı belgilengen múddette artıqsha tólengen summanı qaytarmasa, keshiktirilgen hár bir kún ushın procentler esaplanadı. Bul procentler Oraylıq banktiń qayta qarjılandırıw stavkası tiykarında belgilenedi hám mámleketlik byudjet qarjıları esabınan tólenedi.
Spartak NIYAZOV,
Nókis rayonlar aralıq ekonomikalıq sudınıń baslıǵı