Қорақалпоғистон Республикаси суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъатига судья катта ёрдамчиси лавозимига номзодлар танлови бўйича саволлар тўплами

Қорақалпоғистон Республикаси суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъатига судья катта ёрдамчиси лавозимига номзодлар танлови бўйича саволлар тўплами

1-билет

1. Никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги иш билан бирга кўриб чиқилиши мумкин бўлмаган низолар?
2. Даъво муддати тушанчаси?
3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 24 июлдаги “Судлар фаолиятини янада такомиллаштириш ва одил судлов самарадорлигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-6034-сонли Фармонининг мазмун-моҳиятини очиб беринг.
_______________________________________________________________________

2-билет

1. Қандай ҳолларда процессуал ҳуқуқий ворисликка йўл қўйилиши мумкин?
2. Оила кодексига киритилган охирги ўзгартиришлар ҳақида гапириб беринг?
3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 24 январдаги Олий Мажлисга Мурожаатномасида суд-ҳуқуқ соҳасида белгиланган вазифалар борасидаги фикрларини моҳиятини очиб беринг.

_______________________________________________________________________

3-билет

1. Суд ходимига хизмат вақтидан ташқарида қўйиладиган талаблар ҳақида нималарни биласиз?
2. Қайси шахслар ҳал қилув қарори устидан апелляция шикояти (протести) беришга ҳақли ?
3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 7 декабрдаги “Судьяларнинг чинакам мустақиллигини таъминлаш ҳамда суд тизимида коррупциянинг олдини олиш самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-6127-сонли Фармонининг мазмун-моҳиятини очиб беринг.

_______________________________________________________________________

 

 

 

 

4-билет

1. “Бир суд – бир инстанция” тамойилининг моҳиятини очиб беринг.
2. Никоҳдан суд тартибида ва фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш органларида ажратиш ҳолатлари?
3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 10.08.2020 йилги “Суд-тергов фаолиятида шахснинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш кафолатларини янада кучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-6041-сонли Фармони бўйича суд-тергов фаолиятини янада такомиллаштиришнинг асосий йўналишлари санаб беринг.
__________________________________________________________________

5-билет

1. Апелляция шикояти(протести)ни кўриб чиқувчи судларни айтиб беринг
2. Ижро аппарати ходимлари қайси ҳужжатлар талабларига риоя қилган ҳолда ўз фаолиятларини амалга оширадилар?
3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 10.08.2020 йилги “Суд-тергов фаолиятида шахснинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш кафолатларини янада кучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-6041-сонли Фармони бўйича суд-тергов фаолиятини янада такомиллаштиришнинг асосий йўналишлари санаб беринг.
_______________________________________________________________________

6-билет

1. Апелляция шикоятини (протести) судга беришнинг судга йўллашдан нима фарқи бор?
2. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг принципларини айтиб беринг.
3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 03.09.2020 йилги “Суд ҳокимияти органлари фаолиятини рақамлаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-4818-сон Қарорига асосан суд ҳокимияти органлари фаолиятини рақамлаштиришнинг кейинги босқичдаги вазифалари нималардан иборат.
______________________________________________________________________

7-билет

1. Апелляция шикояти (протести) беришнинг ўтказиб юборилган муддати қайси ҳолларда узрли деб топилиб тикланиши мумкин?
2.Ўзбекистон Республикаси Конституциясига кўра қонунчилик ташаббуси ҳуқуқи субъектлерини айтиб беринг?
2. Судлар фаолиятига жорий этилаётган “Адолат” ахборот тизимлари комплекси ҳақида нималарни биласиз?
_______________________________________________________________________

 

8-билет

1. Қайси ҳолатда апелляция шикояти ҳаракатсиз қолдирилади ?
2. Иш юритиш йўриқномаси нималарни тартибга солади?
3. Ўзбекистон Республикаси Олий суд раисининг “Олий суднинг таркибий тузилмаларида ижро интизомига риоя қилиш ҳамда ушбу соҳани тартибга солиш бўйича “Ижро интизомини назорат қилишнинг ягона электрон тизими”ни (doc.sud.uz) фаолиятга жорий қилиш тўғрисида”ги фармойишининг мазмун-моҳиятини очиб беринг.
_________________________________________________________________

9-билет

1. Биринчи инстанция судининг апелляция шикоятини (протестини) олганидан кейинги ҳаракатлари нимадан иборат?
2. Судга келган ҳужжатлар ва мурожаатлар кимлар томонидан ва қандай тартибда қабул қилинади?
3. Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2021 йил 15 январдаги “Суд қарорларини қайта кўриш институти такомиллаштирилиши муносабати билан процессуал қонун нормаларини қўллашнинг айрим масалалари тўғрисида”ги қарорининг мазмун-моҳиятини очиб беринг.
________________________________________________________________

10-билет

1. Апелляция шикояти(протести)нинг мазмуни ҳақида гапириб беринг?
2. Иш ва бошқа ҳужжатлар йуқолган ёки яроқсиз ҳолга келиб қолган тақдирда амалга ошириладиган ишлар ҳақида нималарни биласиз?
3. Ижро аппарати ходимлари қайси ҳужжатлар талабларига риоя қилган ҳолда ўз фаолиятларини амалга оширадилар?
_________________________________________________________________

11-билет

1. Апелляция шикояти(протести)га илова қилинадиган ҳужжатларни санаб беринг.
2. Хизмат ҳужжатлари қандай ҳужжатлар ва улар қандай кўринишларда бўлади?
3. Ўзбекистон Республикаси Конституциясига кўра ҳокимият бўлиниши принципини тушунтириб беринг?________________________________________________________________

 

 

12-билет

1. Апелляция инстанцияси судининг ишни шикоят (протест) билан бирга олганидан кейин қандай ҳаракатларни амалга ошириши лозим?
2. Хизмат ҳужжатларини расмийлаштиришга қўйиладиган талаблар ҳақида гапириб беринг.
3. Фуқароларнинг шахсий ҳуқуқ ва эркинликларини гапириб беринг?
________________________________________________________________

13-билет

1. Апелляция шикоятини (протестини) тўлдириш, ўзгартириш, шикоятдан воз кечиш ва протестни қайтариб олиш тартиби қандай?
2. Хизмат ҳужжатларида бўлиши лозим бўлган реквизитлар ҳақида гапириб беринг.
3. Иш юритиш йўриқномаси нималарни тартибга солади?
_______________________________________________________________

14-билет

1. Апелляция инстанциясида даъвогар арз қилинган талабларидан воз кечганда, жавобгар даъвогар талабларини тан олганда ва тарафлар келишув битими тузганда қандай процессуал ҳаракатлар амалга оширилади?
2. Ҳужжатларни юбориш учун расмийлаштириш ҳақида нималарни биласиз? (манзилга юбориш қоидалари, нусхалар юбориш, иловаларни қайд этиш, саҳифаларни рақамлаш ва ҳакозо)
3. Судга келган ҳужжатлар ва мурожаатлар кимлар томонидан ва қандай тартибда қабул қилинади?
________________________________________________________________

15-билет

1. Апелляция инстанцияси судида ишни кўриш доираси
2. Ҳужжатларни юбориш учун расмийлаштириш ҳақида нималарни биласиз? (манзилга юбориш қоидалари, нусхалар юбориш, иловаларни қайд этиш, саҳифаларни рақамлаш ва ҳакозо)
3. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг принципларини айтиб беринг.
_______________________________________________________________

16-билет

1. Апелляция инстанцияси суди томонидан ишни кўриш тартибини айтиб беринг?
2. Ҳужжатлар матнини компьютерда тайёрлаш қоидалари ҳақида нималарни биласиз?
3. Ўзбекистон Республикаси Конституциясига кўра қонунчилик ташаббуси ҳуқуқи субъектлерини айтиб беринг?
17-билет

1. Апелляция инстанцияси судининг ваколатларини айтиб беринг?
2. Жисмоний ва юридик шахслар ҳамда бошқа судлар билан ёзишмалар бланкасига қўйиладиган талаблар
3. Ўзбекистон Республикаси Конституциясига кўра ҳокимият бўлиниши принципини тушунтириб беринг?
_________________________________________________________________

18-билет

1. Суд ҳужжатини ўзгартириш ёки бекор қилиш асосларини гапириб беринг?
2. Йиғмажилдларнинг рўйхатини тузиш тартиби ҳақида гапириб беринг.
3. Фуқароларнинг шахсий ҳуқуқ ва эркинликларини гапириб беринг?
_____________________________________________________________

19-билет

1. Моддий ҳуқуқ нормаларининг бузилиши ёки нотўғри қўлланилиши нимадан иборат?
2. Ҳужжатлар йиғмажилдларини шакллантиришда эътибор қаратилиши лозим бўлган масалаларга нималардан иборат?
3. Фуқароларнинг ижтимой ҳуқуқларини ҳақида гапириб беринг?
_______________________________________________________________

20-билет

1. Процессуал ҳуқуқ нормаларининг бузилиши ёки нотўғри қўлланилиши нимадан иборат?
2. Иш юритиш устидан назоратни ташкил этишда текшириш объектлари бўлиб нималар ҳисобланади?
3. Фуқароларнинг иқтисодий ҳуқуқлари ҳақида гапириб беринг?
________________________________________________________________

21-билет

1. Апелляция инстанцияси судининг ажримида нималар кўрсатилиши керак?
2. «Ижро интизомини назорат қилишнинг ягона электрон тизими» (doc.sud.uz) ҳақида нималарни биласиз?
3. Суд тизимини айтиб беринг?
________________________________________________________________

 

 

22-билет

1. Биринчи инстанция судининг ажрими устидан шикоят қилинганлиги (протест келтирилганлиги) муносабати билан ишни кўрадиган апелляция инстанцияси судининг ваколатларини айтиб беринг.
2. Судда рўйхатга олинган қайси ҳужжатлар назорат қилиб борилади?
3. Норматив ҳуқуқий ҳужжат бу-..?
____________________________________________________________

23-билет

1. Биринчи инстанция ва апелляция, кассация инстанцияларининг бир-биридан фарқи нимадан иборат?
2. Ҳужжатларни сақлаш, уларни архивга топшириш ва амалий экспертизадан ўтказиш ҳақида гапириб беринг.
3. Норматив ҳуқуқий ҳужжатлар турлари?
_______________________________________________________________

24-билет

1. Кассация шикояти ва протест бериш ҳуқуқига эга бўлган шахслар кимлар?
2. Шахсий масалалар бўйича хорижга чиқиш тартиби ҳақида гапириб беринг.
3. Оила кодексига кўра никоҳ ёши неча ёш?
_______________________________________________________________

25-билет

1. Кассация шикояти ва протестни кўрадиган суд ва унинг ваколатлари?
2. Шахсий масалалар бўйича хорижга чиқаётган судья ва суд ходимларининг мажбуриятлари ҳақида гапириб беринг.
3. Меҳнат кодексига кўра меҳнат қилиш ёши неча ёш?
_______________________________________________________________

26-билет

1. Кассация шикояти ва протестни бериш тартиби қандай ва муддатлари тўғрисида гапириб беринг?
2. Шахсий масалалар бўйича хорижга чиқаётган судья ва суд ходимларининг мажбуриятлари ҳақида гапириб беринг.
3. ЎзР ФПК бўйича судья ёрдамчисининг вазифалари нималардан иборат?
________________________________________________________________

 

 

27-билет

1. Кассация шикояти вакил томонидан имзоланиши мумкинми ва бундай ҳолда нималарга эътибор бериш керак?
2. Ҳар бир суд ходимининг мажбуриятлари ҳақида гапириб беринг.
3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 24 июлдаги “Судлар фаолиятини янада такомиллаштириш ва одил судлов самарадорлигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-6034-сонли Фармонининг мазмун-моҳиятини очиб беринг.
_______________________________________________________________

28-билет

1. Кассация шикояти ва протест мазмунига қўйилган талаблар ҳамда унга илова қилинадиган ҳужжатлар тўғрисида тушунтириш беринг?
2. Суд ходимига хизмат вақтидан ташқарида қўйиладиган талаблар ҳақида нималарни биласиз?
3. Муомала лаёқати ҳақида айтиб беринг?
________________________________________________________________

29-билет

1. Ҳал қилув қарорининг ижросини кечиктириш ёки унинг бўлиб-бўлиб ижро этилиши, уни ижро этиш усули ва тартибини ўзгартириш асослари нималардан иборат?
2. Ҳар бир суд ходимининг мажбуриятлари ҳақида гапириб беринг.
3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 19 мартдаги коронавирус пандемияси ва глобал инқироз ҳолатларининг иқтисодиёт тармоқларига салбий таъсирини юмшатиш бўйича биринчи навбатдаги чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-5969-сонли Фармонни мазмун-моҳиятини очиб беринг.
_______________________________________________________________

30-билет

1. Никоҳдан суд тартибида ва фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш органларида ажратиш ҳолатлари?
2. Ҳар бир суд ходимининг мажбуриятлари ҳақида гапириб беринг.
3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 19 мартдаги коронавирус пандемияси ва глобал инқироз ҳолатларининг иқтисодиёт тармоқларига салбий таъсирини юмшатиш бўйича биринчи навбатдаги чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-5969-сонли Фармонни мазмун-моҳиятини очиб беринг.

 

8 000 000 сўм асосий қарз ундирилди

“А” масъулияти чекланган жамияти (бундан буён матнда даъвогар деб юритилади) билан “Т” хусусий корхонаси (бундан буён матнда жавобгар деб юритилади)  ўртасида 2017 йил 01 июнда 9/К-II-сонли хизмат кўрсатиш шартнома имзоланган.

Даъвогар томонидан шартномада назарда тутилган мажбурият бажарилиб, 2017 йил 01 июнь кунги 9/К-II-сонли шартнама, 2017 йил 31 августдаги 18/П-сонли ҳисоб-варақ фактурасига асосан даъвогар томонидан жавобгарга жами 16 000 000 сўмлик хизматлар кўрсатилган. Кўрсатилган хизматлар жавобгар томонидан қабул қилиб олиниб, кўрсатилган хизматлар учун фақат 8 000 000 сӯм тўлаб берилган. Натижада жавобгарнинг даъвогар олдида 8 000 000 сўм қарздорлиги вужудга келган ва тўланмаган..

Шу боис, даъвогар жавобгардан 8 000 000 сўм асосий қарзини ундириш тўғрисида даъво ариза билан судга мурожаат қилган.

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 234-моддасига асосан, мажбуриятлар – шартномадан, зиён етказиш натижасида ҳамда ушбу Кодексда кўрсатилган бошқа асослардан келиб чиқиши назарда тутилган. Мазкур ҳолда мажбуриятлар ҳақ эвазига хизмат кўрсатиш шартномасидан келиб чиққан.

Фуқаролик кодексининг 703-моддасига кўра, ҳақ эвазига хизмат кўрсатиш шартномаси бўйича ижрочи буюртмачининг топшириғи билан ашёвий шаклда бўлмаган хизматни бажариш (муайян ҳаракатларни қилиш ёки муайян фаолиятни амалга ошириш), буюртмачи эса бу хизмат учун ҳақ тўлаш мажбуриятини олади.

Фуқаролик кодексининг 236-моддасига асосан, мажбуриятлар шартнома шартлари ва қонунчилик талабларига мувофиқ лозим даражада бажарилиши лозим.

Қайд қилинган ҳолатлар ва қонун талабларидан келиб чиқиб, суднинг 2021 йил        06 июль кунги ҳал қилув қарори билан жавобгар “Т” хусусий корхонасидан даъвогар “А” масъулияти чекланган жамияти фойдасига 8 000 000 сўм асосий қарз ундирилган.

Спартак Ниязов

Қорақалпоғистон Республикаси судининг

иқтисодий ишлар бўйича судьяси            

Жиноятга айланган ҳуқуқбузарлик

Бизнинг халқимиз азалдан аёлларга юксак ҳурмат-эҳтиром кўрсатиб келган, ҳурматли Президентимизнинг “Аёлга бўлган ҳурмат-эътибор-бу аввало, оилага, жамият келажагига бўлган ҳурмат-эътибор ифодасидир” деган ғояси асосида юртимизда хотин-қизларнинг ҳуқуқ ва манфааатларини кафолатли ҳимоя қилиш, оилалар барқарорлигини таъминлаш, ижтимоий-сиёсий ҳаётда тўлақонли иштирок этишига эришиш уларни ҳаётдан рози қилишга қаратилган тарихий ислоҳатлар амалга оширилмоқда.

Бу борада, судлар томонидан маҳалла ва бошқа мутасадди ташкилотлар билан ҳамкорликда хотин-қизларнинг ҳуқуқ ва манфааатларини кафолатли ҳимоя қилиш борасида тарғибот ишлари олиб борилмоқда. Лекин, айрим ҳолларда эр-хотин ўртасида оилавий сабабларга кўра келишмовчиликлар учрамоқда.

Жумладан; Жиноят ишлари бўйича Элликқалъа туман судида жорий йил сентябрь ойида кўриб чиқилган жиноят иши мисолида кўришимиз мумкин. Иш тавфсилотларига кўра, А.Б исмли фуқаро, 2021 йил 6 май куни маст ҳолатида ўз турмуш ўртоғи В.А билан жанжаллашиб уни ҳақорат қилиб, унга тан жароҳати етказганлик ҳолати юзасидан, суриштирув ишларини олиб бораётган Элликқалъа туман ИИБ ҲПБ ТП профилактика инспекторидан маъмурий иш ҳужжатларини судга юбормасдан ҳал қилиб беришни сўраб, бунинг эвазига пора тариқасида 200 АҚШ доллари таклиф қилиб, таклиф қилинган поранинг 100 АҚШ долларини олдиндан, қолганини иш ҳал бўлганидан кейин беришини айтиб, 2021 йил 18 май куни профилактика инспекторининг хизмат хонасида 100 АҚШ долларини пора тариқасида берган вақтида тезкор ходимлар томонидан ашёвий далил билан ушланган.

Мазкур ҳолатлардан кўриниб турганидек, оилавий келишмовчиликлардан келиб чиққан ҳуқуқбузарликни ўзича ҳал қилмоқчи бўлган А.Б. исмли фуқаро, жиноят содир қилган шахс сифатида қонун олдида тегишли жазосини олди.

Шу каби жиноятларнинг келиб чиқишининг олдини олиш, оилаларнинг тинчлигини сақлаш ҳар биримизнинг вазифамиз бўлиши лозим.

 

Жиноят ишлари бўйича

Элликқалъа туман суди раиси    Оразбай Мауленов

 

Уч авлод учрашуви

Қорақалпоғистон Республикаси маъмурий суди ташаббуси Қорақалпоқ Давлат Университети Юридика факультети талабалари иштирокида «Уч авлод учрашуви» ўтказилди.

Кексаларни улуғлаш, уларга хурмат ва эхтиром кўрсатиш азалий қадриятларимиздан саналади. Эътиборлиси бу анъана бугунги кунда нафақат оила даврасида балки давлат ва жамоат ташкилотларида хам ўз ифодасини топмоқда.

Хусусан, Вазирлар Маҳкамасининг тегишли баёнига асосан, жорий йилнинг 4-10 октябрь кунлари “Кексаларни эъзозлаш, уларга ҳурмат-эҳтиром кўрсатиш — халқимизга хос эзгу фазилат” ғояси остида ўтказилаётган “Кексалар ҳафталиги” доирасидаги тадбирлар, учрашувлар фикримизга мисол бўла олади.

Бу борадаги тадбирлар суд тизимида хам ўзининг амалий ифодасини топяпти. Қорақалпоғистон Республикаси маъмурий суди ташаббуси билан ташкил этилган «Уч авлод учрашуви» тадбири фикримизга мисол бўла олади. Қорақа лпоқ Давлат Университети Юридика факультетида бўлиб ўтган тадбирга Қорақалпоғистон Республикаси суд тизимида узоқ йиллар ишлаган фахрийлар, фаолият юритаётган судьялар ва заҳирадаги бўлажак судьялар, ва талаб ёшлардан иборат уч авлод вакиллари иштирок этди.

Тадбирни Қорақалпоғистон Республикаси маъмурий суди раиси А.Нурлипесов кириш сўзи билан очиб, унинг ахамияти хақида алохида тўхталиб ўтди. Шундан сўнг сўз фахрий судьялар А.Жанибековага берилди. Маърузачи юртимизда фахрийларга қаратилаётган эътибор ва ғамхўрлик хақида сўз юритар экан, жумладан, бугунги кунда судьяларга яратилган шарт-шароитлар, имкониятлар борасида алохида тўхталиб ўтди. Шунинг баробарида суд тизими фахрийларига кўрсатилаётган эътибордан улар хам мамнун эканликларини қайд этди.Одил судловни таъминлаш, қонун устуворлиги ва адолатнинг барқарор бўлиши судьялардан чинакам фидоий, халол ва қатъиятли бўлишни талаб этади. Шу маънода маърузачи кўпчилик ёш ва бўлажак судьялар фахрийлардан ибрат олиш кераклигига тўхталиб, ўзининг хаётий тажрибалари билан ўртоқлашди. Сўзга чиққан яна кўплаб суд фахрийлари хам узоқ йиллик иш фаолияти давомида орттирган билим тажрибалари билан ўртоқлашди. Иш жараёнида рўй берган эсда қоларли ва ибратли воқеаларни сўзлаб беришди. Учрашув якунида суд тизимида узоқ йиллар самарали ишлаган фахрий аёл судьяларга хам алохида эхтиром кўрсатилиб, уларга гулдасталар тақдим қилинди.
Устоз-шогирдлик анъанаси бардавомдир. Бугунги кунда Қорақалпоғистон Республикаси маъмурий суди жамоаси хам эзгу анъанага содиқ қолган холда ўз фахрийларига иззат-икром кўрсатиб келмоқда.

Қорақалпоғистон Республикаси
маъмурий судининг судья ёрдамчиси  Ансатбай Каражанов 

Даъвогарнинг даъвосидан воз кечиши иш бўйича иш юритишни тугатиш учун асос бўлмайди

Даъвогар Ўзбекистон Савдо-саноат палатаси Қорақалпоғистон Республикаси бошқармаси АТБ «ҚҚБ» манфаатида туманлараро иқтисодий судига даъво аризаси билан мурожаат қилиб, жавобгар «BOT» масъулияти чекланган жамияти (бундан буён матнда жавобгар деб юритилади)га ажратилган кредитнинг қўшимча таъминоти сифатида кредит ҳисобига сотиб олинган автомобильларга газ қуйиш ускуналарини гаровга қўйиш мажбуриятини юклашни сўраган.

Туманлараро иқтисодий судининг 2021 йил 05 июнь кунги          4-Х-Х/Х-сонли ажрими билан даъвогар даъвосидан воз кечганлиги сабабли иш бўйича иш юритиш тугатилган ҳамда даъвогардан Республика бюджети ҳисобига 2.230.000 сўм давлат божи ундирилган.

Палата даъвогар манфаатида биринчи инстанция судининг ажримининг давлат божи ундириш қисмига норози бўлиб апелляция шикоятини берган.

Қорақалпоғистон Республикаси судининг иқтисодий ишлар бўйича судлов ҳайъатининг 2021 йил 18 июль кунги қарори билан туманлараро иқтисодий судининг 2021 йил 05 июнь кунги ажрими бекор қилиниб, даъво аризаси кўрмасдан қолдирилиб, даъвогар АТБ «ҚҚБ»дан Республика бюджетига 2.230.000 сўм давлат божи ва Ўзбекистон Республикаси Олий суди депозитига 61.250 сўм суд харажати ундирилган.

Иш ҳужжатларидан кўринишича, Ўзбекистон Савдо-саноат палатаси Қорақалпоғистон Республикаси бошқармаси АТБ «ҚҚБ» манфаатида жавобгар «BOT» масъулияти чекланган жамиятига ажратилган кредитнинг қўшимча таъминоти сифатида кредит ҳисобига сотиб олинган автомобильларга газ қуйиш ускуналарини гаровга қўйиш мажбуриятини юклашни сўраб туманлараро иқтисодий судига даъво аризаси билан мурожаат қилган.

Даъвогар АТБ «ҚҚБ» 2021 йил 05 июнь кунги Х-сонли арзаси билан биринчи инстанция судига мурожаат қилиб, даъво аризасидан воз кечишини билдирган.

Туманлараро иқтисодий суди томонидан 2021 йил 05 июнь кунги 4-Х-Х/Х-сонли ажрими билан даъвогар даъвосидан воз кечганлиги сабабли иш бўйича иш юритиш тугатиш ҳақида нотўғри хулосага келинган.

Сабаби, ИПКнинг 110-моддаси биринчи қисми 6-бандига мувофиқ, даъвогар даъвосидан воз кечган ва суд уни қабул қилган бўлса иш бўйича иш юритиш тугатилади.

Бу ҳолатда даъвогар манфаатида Палата даъво аризаси билан судга мурожаат қилганлиги сабабли ИПКнинг 107-моддаси биринчи қисми
8-бандига мувофиқ даъво аризаси кўрмасдан қолдирилиши лозим эди.

ИПКнинг 107-моддаси биринчи қисми 8-бандига мувофиқ, даъвогарнинг манфаатларини кўзлаб прокурор, давлат органи ва бошқа шахс томонидан тақдим этилган даъводан даъвогар воз кечган бўлса даъво аризаси кўрмдан қолдирилади.

Биринчи инстанция суди томонидан процессуал ҳуқуқ нормалари бузилган.

ИПКнинг 279-моддасининг биринчи қисми 4-бандига мувофиқ моддий ва (ёки) процессуал ҳуқуқ нормаларининг бузилганлиги ёхуд нотўғри қўлланилганлиги биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарорини ўзгартириш ёки бекор қилиш учун асос ҳисобланади.

Қайд этилганларга асосан, апелляция судлов ҳайъати биринчи инстанция судининг ажримини бекор қилиб, даъво аризасини кўрмасдан қолдиришни лозим топган.

 

 

Қорақалпоғистон Республикаси

суди иқтисодий ишлар бўйича

судлов ҳайъати судьяси                                                         Ўткиржон Сабиров

 

ИҚТИСОДИЙ СУДЛАРДА ДАВЛАТ БОЖИГА ОИД ЭЪТИБОРЛИ ЖИҲАТЛАР

Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодекси (бундан буён матнда ИПК деб юритилади) 112-моддасига асосан, суд харажатлари давлат божидан ва ишни кўриш билан боғлиқ суд чиқимларидан иборат бўлади.

Давлат божи тушунчаси, уни тўлаш асослари ва тартиби, уни тўлашни кечиктириш ёки бўлиб-бўлиб тўлаш, тўлашдан озод қилиш, уни қайтариш тартиблари ва давлат божи ставкалари (миқдорлари) ҳақида Ўзбекистон Республикасининг “Давлат божи тўғрисида”ги Қонунида белгилаб қўйилган.

Шунингдек, иқтисодий ишлар бўйича суд харажатларини ундириш амалиётида мавжуд камчиликларни бартараф қилиш, судлар томонидан мазкур масалага доир қонун ҳужжатлари тўғри қўлланилишини таъминлаш мақсадида 2020 йил 19 декабрь куни Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг “Иқтисодий ишлар бўйича суд харажатларини ундириш амалиёти тўғрисида”ги 36-сонли қарори (бундан буён матнда Пленум қарори деб юритилади) қабул қилинди.

Ушбу қарорда тушунтириш берилган айрим муҳим нормаларга тўхталиб ўтадиган бўлсак, агар даъвогар ИПКнинг 157-моддасига асосан даъво талабларининг миқдорини кўпайтириш тўғрисида ариза билан мурожаат қилмоқчи бўлса, ундан ушбу суммага мутаносиб равишда давлат божи ундирилиши назарда тутилган.

Шунингдек, амалдаги давлат божи ставкаларига биноан ишда иштирок этувчи шахсларнинг илтимосига кўра ишдаги ҳужжатлардан кўчирма нусхалар берганлик учун ҳужжатнинг ҳар бир бети учун базавий ҳисоблаш миқдорининг 2 фоизи миқдорида давлат божи ундирилиши белгиланган. Мазкур Пленум қарорига асосан эса, иш ҳужжатларидан фотонусха кўчирганлик учун давлат божи ундирилмаслиги мустаҳкамланиб қўйилди.

Пленум қарорининг 5-бандида тушунтириш берилишича, давлат божи ва почта харажати нақд пулсиз шаклда тўланганлиги факти банкнинг тўлов қабул қилинганлиги тўғрисидаги белгиси бўлган тўлов топшириқномаси билан тасдиқланиши шарт.

Давлат божи ва почта харажати нақд пул шаклида тўланганлиги факти банк томонидан тўловчига бериладиган белгиланган шаклдаги квитанция билан тасдиқланиши керак.

Эътиборлиси шундаки, ушбу банд талабларига риоя қилмаслик, даъво аризаси (ариза ва шикоят)нинг ИПК тегишли моддаларига асосан қайтарилишига асос бўлиб хизмат қилади.

Шу билан бирга, Пленум қарорининг 17-бандида давлат божи тўлашдан озод қилинган давлат органлари ҳамда бошқа шахслар юридик шахслар ва фуқароларнинг манфаатида киритган даъво аризалари (аризалар) кўрмасдан қолдирилганда ёки иш юритиш тугатилганда давлат божи манфаати кўзланиб даъво киритилган даъвогарлардан ундирилиши, бунда “Давлат божи тўғрисида”ги Қонуннинг 18-моддасига кўра, даъво кўрмасдан қолдирилган ёки иш юритиш тугатилган ҳоллар мустасно эканлиги ҳақида тушунтириш берилган бўлиб, бу ўз навбатида амалиётда учраётган бундай муаммоларнинг ҳал этилишига катта хизмат қилади деб ҳисоблаймиз.

Яна бир муҳим тушунтиришлардан бири бу – даъвогар (аризачи) арз қилган талабларидан воз кечганда у қилган харажатларнинг ўрни жавобгар томонидан қопланмайди. Лекин, давлат божини тўлашдан озод қилинган даъвогар (аризачи) ўз талабларидан улар жавобгар томонидан ихтиёрий равишда тўлиқ ёки қисман қаноатлантирилганлиги оқибатида воз кечганлиги сабабли иш юритиш тугатилган ҳолда, давлат божи жавобгардан давлат даромадига ундирилади.

Бундан ташқари, суд харажатларига оид муҳим ўзгаришлардан бири Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 17 август кунги “Иш ҳақи, пенсиялар, стипендиялар ва нафақалар миқдорини ошириш тўғрисида”ги ПФ-6279-сонли Фармонига биноан вужудга келади.

Чунки, 2021 йилнинг 1 сентябридан бошлаб базавий ҳисоблаш миқдори амалдаги 245 000 сўмдан 270 000 сўмга оширилди.

Бу ўз навбатида, иқтисодий судларга киритиладиган даъво ариза, ариза ва шикоятлар учун тўланадиган давлат божи ва почта харажатларининг миқдорларига таъсир қилади.

Хулоса ўрнида таъкидлаш жоизки, давлат божи ва почта харажатларининг белгиланган тартибда ва миқдорда тўланиши манфаатдор шахсларнинг қимматли вақтларининг тежалишига, ортиқча қоғозбозлик ва чиқимларга йўл қўйилмаслигига, шунингдек, бузилган қонуний манфаатларининг ўз вақтида тикланишига хизмат қилади деб ҳисоблаймиз.

 

Қўнғирот туманлараро

иқтисодий судининг раиси                                      Алишер Аяпов

Сайёр қабул

Жорий йилнинг 27 сентябрь куни жиноят ишлари буйича Элликқалъа туман суди раиси О.Мауленов томонидан Элликқалъа туманидаги Гулистан, Гулдирсин, Тозабоғ овул фуқаролар йиғинларида сайёр қабул ўтказилди.

 

Мазкур сайёр қабулда аёллар дафтарига руйхатга олинган хотин-қизларнинг мурожаатлари тингланиб, имкон қадар бу масалаларни жойида ҳал этиш, ўрганиш ва вақт талаб қиладиган мурожаатларин тегишли маъсуллар билан ўрганиш чоралари кўрилди.

 

Мурожаатларнинг асосий мазмуни уй-жой, мулк хужжатларини расмийлаштириш тартиби, шунингдек алимент ва нафақа пулларини ундиришда вужудга келаётган муаммоларини бартараф этиш билан боғлиқ.

Очиқ мулоқатлар давомида ҳар бир фуқарога мурожаати юзасидан хуқуқий тушунтиришлар берилди.

Суд тизимида коррупциянинг олдини олиш самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари

Мамлакатимизда судьяларнинг чинакам мустақиллигини таъминлаш, малакали кадрларни танлаш, судьялик касбига тайёрлаш ва тайинлаш тизимини такомиллаштириш, шунингдек, фуқароларнинг одил судловга бўлган ишончини ошириш бўйича ишлар олиб борилмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил
07 декабрдаги «Судьяларнинг чинакам мустақиллигини таъминлаш ҳамда суд тизимида коррупциянинг олдини олиш самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Фармони билан судьялар мустақиллигини таъминлаш ва суд тизимида коррупциянинг олдини олиш бўйича:

судьяларнинг одил судловни амалга ошириш бўйича касбий фаолиятини ҳар қандай кўринишдаги ташқи таъсирлардан самарали муҳофаза қилишни таъминлайдиган ҳуқуқий механизмларни яратиш;

судьяликка кадрларни танлаш, тайёрлаш, лавозимга тайинлаш, шунингдек, судьялар фаолиятини баҳолашда холислик ва шаффофликни таъминлаш, ушбу жараёнларга замонавий ахборот технологияларини изчил жорий қилиш;

судьялар ва суд аппарати ходимлари орасида коррупция ҳолатларининг олдини олиш ва барвақт аниқлашга қаратилган тизимни йўлга қўйиш ҳамда суд тизимида аниқланган ҳар қандай коррупциявий ҳаракатни муросасиз ҳолат деб баҳолаш;

судьяларнинг касбий малакаси, маънавияти ва масъулиятини ошириш бўйича комплекс чора-тадбирларни амалга ошириш орқали юксак профессионал судьялар корпусини шакллантириш каби давлат сиёсатининг асосий йўналишлари белгиланди.

Мазкур Фармон билан судьяларнинг юридик жавобгарлиги масаласини ҳал этиш пайтида уларнинг одил судлов билан боғлиқ фаолиятига ҳар қандай аралашувнинг олдини олиш мақсадида 2021 йилдан бошлаб судьяларнинг дахлсизлигини бузганлик ва одил судловни амалга ошириш борасидаги фаолиятига аралашганлик ҳолатлари юзасидан Судьялар Олий Кенгаши раиси томонидан киритилган тақдимнома прокуратура органлари томонидан бир ой муддатда кўриб чиқилиб, жиноят иши қўзғатилганлиги ёки қўзғатиш рад этилганлиги ҳақида Кенгашга Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси томонидан хабар берилиши;

судьяларни ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга гувоҳ ёки гумон қилинувчи сифатида сўроқ қилиш учун чақиришга тегишли малака ҳайъатлари розилиги билан йўл қўйилиши;

суд ҳокимияти мустақиллигини ва судьялар дахлсизлигини таъминлаш, одил судловни амалга оширишга тўсқинлик қилаётган омиллар ва тизимда коррупцияга қарши курашиш ҳолати юзасидан Кенгаш раиси томонидан Ўзбекистон Республикаси Президентига йил якуни бўйича ахборот тақдим этиб борилиши белгиланди.

Шу ўринда шуни ҳам айтиб ўтиш лозимки, Ўзбекистон Республикасининг «Судлар тўғрисида»ги Қонуни 2021 йилнинг 28 июль куни янги таҳрирда қабул қилинган ва юқоридаги нормалар Қонуннинг 64-моддасида ўз аксини топган.

Бундан ташқари, Фармонга мувофиқ, Судьялар Олий Кенгашининг судларда коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни тизимли равишда бартараф қилиш ва унга қарши курашиш самарадорлигини ошириш борасидаги бир қанча таклифлари маъқулланди.

Хусусан, Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан тайинланадиган ва лавозимидан озод этиладиган, фаолиятини доимий асосда амалга оширадиган Кенгаш раисининг ўринбосари лавозимини жорий қилиш;

Судьялар дахлсизлигини таъминлаш бўйича суд инспекцияси негизида Судьялар дахлсизлигини таъминлаш ва коррупциянинг олдини олиш бўйича суд инспекциясини тузиш;

Оммавий ахборот воситалари билан ҳамкорлик қилиш шўъбаси негизида матбуот хизмати ва биринчи бўлим, шунингдек ижро аппарати негизида ахборот-таҳлил, мурожаатлар билан ишлаш, ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш ва ахборот хавфсизлигини таъминлаш тузилмалари ҳамда архив ва девонхона ташкил этиш;

судьяларнинг одил судловни амалга оширишдаги фаолиятини рағбатлантиришни йўлга қўйиш, «Ибратли судья» мукофотини, одил судловни амалга оширишда узоқ йиллар самарали меҳнат қилиб пенсияга чиққан судьялар учун «Суд фахрийси» кўкрак нишонини жорий этиш;

Кенгаш ҳузурида амалдаги моддий ва процессуал ҳуқуқ нормаларини тўғри қўллаш бўйича тавсиявий характерга эга бўлган маслаҳатлар ҳамда судьяларнинг одоб-ахлоқ қоидаларини муайян вазиятларда қўлланилиши юзасидан сўровларига тушунтиришлар бериш ваколатига эга бўлган жамоатчилик асосида фаолият юритувчи Судьялар клубини ташкил этиш шулар жумласидандир.

Бугунги кунда, мазкур Фармонда белгиланган вазифалар ижроси таъминланиб келмоқда.

Жумладан, Судьялар Олий Кенгашининг 2021 йилнинг 12 кунги қарори билан «Ибратли судья» мукофоти ҳамда «Суд фахрийси» кўкрак нишони таъсис этилди.

 

 

Қорақалпоғистон Республикаси

судининг иқтисодий ишлари

бўйича судьяси                            Гулистан Ешназарова

 

 

 

 

Аёл бахтли бўлсин

“Аёллар дафтари”. Ижтимоий ҳимоя, уй-жой таъмири, тиббий ҳимоя, ҳуқуқий ёрдам, психологик маслаҳатга муҳтож, боқувчисини йўқотган, нотурар жойда истиқомат қилаётган, қарамоғида ногирон фарзандлари бор ёлғиз аёллар рўйхати киритилган дафтар. Бугун бу аёлларга ҳар қачонгидан да эътибор ва ғамхўрлик жуда кучли. Чунки уларнинг бугунги турмушидан, ҳаётидан рози бўлиб яшаши ободлик ва фаровонликнинг муҳим омили.

Беруний туманидаги “Олтинсой” овул фуқаролар йиғинида ўтказилган ҳудуд аёллари билан очиқ мулоқат ҳам айнан уларни қи йнаб келаётган тизимли муаммоларни жойида аниқлаб, бартараф этишга қаратилди. Жиноят ишлари бўйича Беруний тумани суди раиси Рано Камалова “Аёллар дафтари” рўйхатига киритилган хотин-қизлар билант мулоқат қилар экан, ҳам судья, ҳам аёл сифатида уларнинг дардини тинглади, муаммоларига жойида ечим излади. Чунончи, мамлакатимизда хотин-қизлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, уларни жамият етакчисига айлантиришга қаратилган барча саъй-ҳаракатлар, амалий чора-тадбирлар моҳиятида бир мазмун мужассам: аёл бахтли бўлсин!

Зеро, аёлнинг ҳаётдан кўнгли тўлса, хонадони фариштали, фарзандлари бахтиёр бўлади, эртанги кунга ишонч ортади. Шундай экан, жойларда суд раисларининг мутасаддилар билан биргаликта ташкил этаётган ана шундай очиқ мулоқатлари жумладан, муаммоларни қайта-қайта ўрганиш, шарт-шароит яратиш борасида белгилаб олган вазифалари изчил давом этаверади.

 

 

Қўшнилар жанжали

Мамлакатимизда ҳуқуқбузорликлар, шу жумладан жиноятларнинг олдини олиш бўйича, бир қанча амалий ишлар олиб борилмоқда, жумладан Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати раиси ва Қорақалпоғистон Республикаси Жоқарғи Кенгаши раиси томонидан тасдиқланган йўл харитасининг 11-банди ижроси юзасидан ҳар ҳафтада ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш бўйича маҳаллалар ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар биргаликда аҳоли ўртасида тарғибот ишлари олиб борилмоқда.

Шундай бўлсада жиноятлар содир қилиниши учрамоқда, мисол тариқасида жиноят ишлари бўйича Элликқалъа туман судида кўриб чиқилган ишнинг воқеа тафсилотларидан кўришимиз мумкин.

Жумладан; М.Ю, 2021 йил 09 май куни соат 17:00ларда ўзининг яшаш уйи олдида қўшниси Р.Д. билан ўзаро жанжаллашиб қолиб, келиб чиққан жанжални ўзича мустақил равишда ҳал қилишни ҳохлаб, фуқаро Р.Д.нинг танасининг кўплаб жойларига қўл ва оёқлари билан бир неча маротаба уриб, тепиб, унинг баданига қасддан шикаст етказган.

Мазкур ҳолат юзасидан тайинланган суд-тиббий экспертизасининг хулосасига кўра Р.Д нинг баданига енгил шикаст етказганлиги аниқланган.

Мазкур ҳолат бўйича тергов ҳаракатлари олиб борилиб, Ю.М.га нисбатан Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 109-моддаси 2-қисми билан жиноят иши қўзғатилган.

Суд томонидан иш мазмунан кўриб чиқилиб М.Ю.га нисбатан қонунда белгиланган жазо чораси тайинланди.

Суд жараёнида мазкур жиноятнинг келиб чиқиш сабаблари урганилганида, ушбу оила вакиллари олдиндан бир-бирлари билан келишмаслиги аниқланди.

Шу сабабли бундай оилалардаги вазиятларни вақтида аниқлаб, уларга тегишли тушунтириш ишларини олиб бориш, муаммонинг асосий келиб чиқиш сабабларини бартараф қилиш лозим бўлади.

Шу муносабат билан суд томонидан ушбу жиноятнинг келиб чиқиш сабаблари, унга имкон берган шарт шароитларни аниқлаш, келгусида бундай жиноятларнинг келиб чиқишининг олдини олиш юзасидан фуқаро М.Ю.нинг яшаш жойидаги маҳалла фуқаролар йиғини масъул ходимларига нисбатан хусусий ажрим чиқарилиб, муносабат билдирилди.

 

Жиноят ишлари бўйича

Элликқалъа туман суди раиси  Оразбай Мауленов

Skip to content