SIRT ELLERGE KETERDE ALDANÍP QALMAYÍQ
Adam sawdası pútkil dúnya mámleketleriniń baslı mashqalalarınıń biri esaplanıp, onıń qurbanlarınıń derlik basım kópshiligin hayal-qızlar hám balalar quraydı. Mámleketimizde adam sawdasına qarsı gúresiwge baylanıslı bir qansha isler ámelge asırılıp kelinbekte.
Atap aytqanda, «Adam sawdasına qarsı gúresiw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamı hám basqa da normativlik huqıqıy hújjetler qabıl etilip, 2003-jılı Ózbekstan BMSh tıń 1949-jıl 2-dekabrdegi «Adam sawdası hám jınısıy buzıqshılıqtıń úshinshi shaxslar tárepinen isletiliwine qarsı gúresiw haqqında»ǵı Konvenciyasına qosıldı.
2008-jılı bolsa, adamlar, sonıń ishinde, hayal-qızlar hám balalar sawdasınıń aldın alıw hám bul qılmıs ushın jazalaw haqqındaǵı, BMShtıń transmilliy birlesken jınayatlarǵa qarsı gúresiw haqqındaǵı Protokolı ratifikaciyalandı hám sonıń menen adam sawdası boyınsha keń jámiyetshilikke maǵlıwmat beriw, onıń qurbanlarına járdemler beriw, sonday-aq, huqıq qorǵaw uyımlarınıń jumısların jáne de jedellestiriwge qaratılǵan baǵdarlamalardı qollap-quwatlaw hám ótkeriw arqalı aldın alıw minnetlemeleri alındı.
Adam sawdası jınayatı oǵada qáwipli hám insan qádirin kemsitiwshi túri esaplanadı. Onıń kemsitiwshi tárepi sonnan ibarat, yaǵnıy, bul jınayat qullıqqa uqsas bolıp keledi hám insanlardı tovar kórinisinde satıw jolı menen dáramat tabıw menen baylanıslı boladı. Bul kópshilik jaǵdaylarda bala sawdası hám hayal-qızlardan jınısıy buzıqshılıq maqsetlerinde paydalanıwında óz kórinisin tabadı.
2024-jıldıń sentyabr ayında jınayat isleri boyınsha Ellikqala rayonı sudında kórip shıǵılǵan jınayat kodeksiniń 135-statyası tiyisli bólimleri menen ayıplanǵan sudlanıwshı E.Z. hám basqalardıń qarsısındaǵı jınayat isin buǵan ayqın mısal retinde kóriwimizge boladı.
Atap aytqanda, sudlanıwshılar E.Z. hám basqalar jábirleniwshi Sh.K.nı Tailand mámleketine jiberip, onnan úshinshi shaxslar menen jınısıy qatnasqa túsiriw jolı arqalı materiallıq baylıq arttırıwdı maqset etedi hám Sh.K nıń plastik kartasına Tashkent-Bangkok jónelisine aviabilet pulların taslap beredi. Sońınan onı Tailandqa E.Z.nıń jınayıy sherigi I.X. járdeminde alıp baratırǵanında, I. Kárimov atındaǵı Tashkent xalıqaralıq aeroportında huqıq qorǵaw uyımı wákilleri tárepinen irkiwge alınadı.
Nátiyjede bul puqaralarǵa sud tárepinen jınayat kodeksiniń 135-statyası tiyisli bólimleri menen jaza sharası qollanıldı.
Joqarıdaǵı jaǵdaylardan kórinip turǵanınday adam sawdası jınayatınıń kópshilik bólegi aldaw jolı menen ámelge asırıladı. Solay eken, puqaralardıń bul baǵdardaǵı huqıqıy bilimlerin ele de jetilistiriw hám bul illetke qarsı gúresiwde huqıq qorǵaw uyımları menen birge barlıq mákeme, shólkemler birge islesiwi, sonday-aq, keleshegimiz bolǵan jaslarımızdıń erteńgi keleshegi ushın zárúr sharayatlar jaratıwda belsene qatnasıwımız lazım.
Orazbay MAULENOV,
Jınayat isleri boyınsha Taxtakópir rayonlıq sudınıń baslıǵı