ҲАЯЛ-ҚЫЗЛАРҒА ИТИБАР ШАҢАРАҚЛАРДЫҢ БЕККЕМЛИГИН ТӘМИЙИНЛЕЙДИ
Президентимиз Ш.Мирзиёев тәрепинен 2023-жылдың 21-декабрь күни «Шаңарақ ҳәм ҳаял-қызлар комитетиниң искерлигин жетилистириўге байланыслы қосымша ис-илажлар ҳаққында»ғы пәрман ҳәм усы пәрманның орынланыўын тәмийинлеў мақсетинде «Шаңарақларды беккемлеў ҳәм ҳаял-қызлардың белсендилигин асырыў бойынша қосымша ис-илажлар ҳаққында»ғы Қарары қабыл етилди.
Мәмлекетимизде шаңарақларды беккемлеў, ҳаял-қызлардың жәмийетлик-сиясий белсендилигин ҳәм бәнтлигин асырыў, исбилерменлик көнликпелерин қәлиплестириў, гендер теңлигин тәмийинлеў бағдарында көлемли реформалар әмелге асырылмақта. Буның нәтийжесинде мәмлекет басқарыўы ҳәм жәмийет турмысында ҳаял-қызлардың белсендилиги асты, оларды социаллық қорғаў системасы жетилистирилди.
Зорлық, басым турақлы түрде күшейген шаңарақларда жарасыў мүддетисиз ерли-зайыплыны ажрастырыў режелестирилмекте.
Басым ҳәам зорлыққа ушыраған жәбирлениўшиниң талабына бола суд тәрепинен некеден ажыратыў ҳаққындағы ислердиң әпиўайыластырылған тәртипте, жарасыў ушын мүддет тайынламастан шешиўши қарар шығарыўы мүмкин. Бул нызамның жойбарын таярлаў Министрлер Кеңеси ҳәм Жоқарғы судка тапсырылды.
Анығырақ айтқанда, суд мәҳәлледеги ҳаял-қызлар белсендисиниң пикирин есапқа алған халда, ерли-зайыплының буннан кейин биргеликте жасаўға мүмкиншилиги жоқ деп тапса, исти көриўди кейинге қалдырмастан ҳәм жарасыў ушын мүддет тайынламастан шешиўши қарарды қабыллайды. Буннан тысқары, бул нызам жойбарында суд қарары менен үй-жайға мәжбүрий кирритиўге байланыслы жаңалық нәзерде тутылыўы керек.
Үй ийесиниң талабына бола мәжбүрий тәртипте кирргизилген тәреп үй ийесине тийисли ылайықлы шараятқа ийе басқа жасаў орнына ямаса үй ийеси тәрепинен ижара ҳақы төлеп турылатуғын жасаў орнына киргизип қойыў имканияты берилиўи күтилмекте.
2024-жылдың 1-февраль сәнесинен Самарқанд қаласы, Наманган районлар аралық ҳәам Мирзо Улуғбек районлар аралық судларында сынаў туринде Шаңарақ судьяларын шөлкемлестириў режелестирилмекте.
Әлбетте, бул өзгерислер басым ҳәм зорлықтың турақлы жәбиркешине айланған сабырлы ҳаял-қызларымыздың өмиринде унамлы өзгерислерге тийкар болары анық.
САОДАТ ҚАЙЫПНАЗАРОВА,
Қарақалпақстан Республикасы судының судьясы