Жаңа Өзбекстанның-жаңа Конституциясы инсән мәплери ушын
Жаңаланып атырған Конституцияда сорастырыў, тергеў ҳәм суд процессинде инсан ҳуқықларына тийисли 9 ең әҳмийетли кепилликлер төмендегилерден ибарат.
- Шахсты услаў ўақтында оған түсинерли тилде оның ҳуқықлары ҳәм услап турылыўы тийкарлары түсиндирилиўи шәрт.
- Шахс өзиниң айыпсызлығын дәлиллеўи шәрт емес ҳәм қәлеген ўақытта индемеў (үнсизлик) сақлаў ҳуқықынан пайдаланыўы мүмкин.
- Айыплылыққа тийисли барлық гүманлар гүман қылыныўшы, айыпланыўшы, судланыўшы яки еркинен айырыў жазасын өтеп атырғанның пайдасына шешилиўи керек.
- Егер шахстың өз айыбын тән алғанлығы оған қарсы жалғыз дәлил болса, ол айыплы деп табылыўы яки жазаға тартылыўы мүмкин емес.
- Шахс өзине ҳәм жақын туўысқанларына қарсы гүўалық бериўге мәжбүр емес.
- Шахс судтың қарарысыз қырқ сегиз сааттан артық мүддет услап турылыўы мүмкин емес.
- Қамаққа алыў, қамаққа алыў ҳәм қамақта сақлаўға тек ғана судтың қарарына көре жол қойылады.
- Жазыспалар, телефон арқалы сөйлесиўлер, почта, электрон ҳәм басқа хабарлар сыр сақланыўын шеклеўге ҳәмде үй-жайда тинтиў өткизиўге тек ғана нызамға муўапық ҳәм судтың қарарына тийкар жол қойылады.
- Ҳәр кимге квалификацияланған юридикалық жәрдем алыў ҳуқықы кепиллестириледи. Нызамда нәзерде тутылған жағдайларда юридикалық жәрдем мәмлекет есабынан көрсетиледи.
Еркин Утениязов,
Қарақалпақстан Республикасы суды судьясы