СОРАҢ, ЖУЎАП БЕРЕМИЗ
Сораў: Ҳәкимшилик судларда жеке тәртиптеги исбилерменлерден өндирилетуғын мәмлекетлик бажы муғдары қандай?
Жуўап: Дәслеп жеке тәртиптеги исбилермен дегенде кимлер нәзерде тутылыўын билип алыўымыз керек.
Жеке тәртиптеги исбилермен – бул белгиленген тәртипте дизимнен өткен ҳәм юридикалық шахс дүзбестен исбилерменлик искерлигин әмелге асыратуғын физикалық шахс.
Өзбекстан Республикасының «Мәмлекетлик бажы ҳаққында»ғы Нызамының 10-статьясында ҳәкимшилик судларда мәмлекетлик бажыны төлеўден азат етилген субъектлер нәзерде тутылған болып, усы статьяның биринши бөлими 1-бәнтине көре, исбилерменлик субектлери – исбилерменлик искерлигин әмелге асырыў менен байланыслы ҳуқықлары ҳәм нызамлы мәплерин бузып атырған жергиликли мәмлекетлик ҳәкимият уйымларының, республикалық атқарыўшы ҳәкимият уйымларының, ҳәкимшилик-ҳуқықый искерликти әмелге асырыўға ўәкилликли болған басқа да уйымлардың, пуқаралардың өзин-өзи басқарыў уйымларының, олардың лаўазымлы шахсларының қарарлары, ҳәрекетлери (ҳәрекетсизлиги) үстинен судқа мүрәжат еткенде мәмлекетлик бажыдан азат етилген.
Истиң нәтийжеси бойынша усы исбилерменлик субъектиниң талаплары толық ямаса қысман қанаатландырылмастан қалдырылған жағдайда, мәмлекетлик бажы усы шахслардан талаплардың қанаатландырылмастан қалдырылған муғдарына пропорционал түрде өндириледи.
«Мәмлекетлик бажы ҳаққында»ғы Нызамның қосымшасы менен тастыйықланған «Мәмлекетлик бажы ставкаларының муғдарлары» 3-бәнтинде ҳәкимшилик судлар тәрепинен өндирилетуғын мәмлекетлик бажының муғдарлары нәзерде тутылған.
Усы бәнтте киши исбилерменлик субъектлери әмелге асыратуғын исбилерменлик искерлиги шеңберинде судларға мүрәжат еткенде белгиленген ставканың 50 пайызы муғдарында мәмлекетлик бажы төлейтуғынлығы белгилеп қойылған.
Өзбекстан Республикасының «Исбилерменлик искерлиги еркинлигиниң кепилликлери ҳаққында»ғы Нызамның 5-статьясына көре, жеке тәртипте исбилерменлер киши исбилерменлик субъекти есапланады.
Демек, жоқарыдағылардан келип шығып, жеке тәртиптеги исбилерменлер ҳәкимшилик судларға мүрәжат еткенде, истиң нәтийжеси бойынша арзасы қанаатландырылмаған жағдайда белгиленген ставканың 50 пайызы муғдарында мәмлекетлик бажы төлейди.
Камалатдин ХОЖАМУРАТОВ,
Қарақалпақстан Республикасы ҳәкимшилик судының судьясы