КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ КУРАШ: ЖАМИЯТ ТАРАҚҚИЁТИНИНГ МУҲИМ ШАРТИ

 

Коррупция — бу давлат ва жамият тизимининг ҳар қандай соҳасига кириб бориши мумкин бўлган иллат бўлиб, иқтисодий ривожланишни секинлаштиради, фуқаролар ишончини пасайтиради ва қонун устуворлигига тажовуз қилади. Шунинг учун ҳам дунё мамлакатлари қаторида Ўзбекистонда ҳам коррупцияга қарши кураш давлат сиёсати даражасига кўтарилган.

Коррупциянинг моҳияти ва салбий оқибатлари :

Коррупция — мансаб ёки хизмат мавқеидан шахсий манфаат йўлида ноқонуний фойдаланишдир. Унинг турлари пора олиш, пора бериш, дахлдорлик, манфаатлар тўқнашуви, хизмат мавқеини суиистеъмол қилиш каби кўринишларда намоён бўлади.

Коррупциянинг асосий оқибатлари:

  • Иқтисодий зарар. Инвестициялар камаяди, бюджет маблағлари самарасиз сарфланади.
  • Ижтимоий адолатга путур етиши. Фуқароларда давлат идораларига ишонч пасаяди.
  • Табиий тараққиётнинг секинлашиши. Инновация ва рақобатнинг заифлашиши иқтисодий ўсишни чеклайди.
  • Қонун устуворлигининг бузилиши. Жиноятчилик ва тартибсизликка замин яратади.

Коррупцияга қарши курашиш – Ўзбекистоннинг давлат сиёсатидаги энг устувор йўналишлардан бири бўлиб, 2017-2025 йилларда мамлакатда кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилди, бу сиёсат давлат бошқарувини шаффоф қилиш, фуқаролар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва иқтисодий ривожланишни таъминлашга қаратилган.

Сўнгги йилларда мамлакатда коррупцияга қарши курашиш бўйича туб ислоҳотлар орасида:

  1. Қонунчиликни такомиллаштириш;

2017 йилда “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонун қабул қилиниб, ушбу соҳада институционал асос яратилди.

  1. Очиқлик ва шаффофликни таъминлаш;
  • Давлат харидлари электрон тарзга ўтказилди.
  • Лицензия ва рухсатномалар электрон шаклга кўчирилди.
  • Давлат идоралари фаолияти бўйича очиқ маълумотлар порталлари ишга туширилди.
  1. Махсус институтлар фаолияти;

Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ташкил этилиб, мониторинг, таҳлил ва профилактика ишлари кучайтирилди.

  1. Жамоатчилик назорати;

Фуқаролик жамияти ва оммавий ахборот воситалари коррупцияга қарши курашда муҳим ўрин тутади. Жамоатчилик фикрини ўрганиш, очиқ муҳокамалар ва журналистик суриштирувлар билан шаффофлик оширилмоқда.

Коррупцияга қарши курашнинг самарали усуллари:

  1. Таълим ва маърифат;

Ёшларда ҳуқуқий маданият, ҳалоллик, ватанпарварлик ва масъулиятни шакллантириш энг муҳим омиллардан.

  1. Рақамлаштириш;

Бюрократик жараёнларни қисқартириш коррупция хавфини камайтиради. Электрон ҳукумат тизими бора бора манфаатдор шахслар таъсирини йўқотмоқда.

  1. Жазони мустаҳкамлаш ва мукофот тизими;

Қонун бузганларни жазолаш билан бирга, ҳалол ишлаган ходимларни рағбатлантириш ҳам муҳим.

  1. Жамоатчилик иштирокини кенгайтириш;

Фуқароларнинг хабар бериш тизимлари, коррупция ҳолатлари бўйича ижтимоий мониторинглар муҳим роль ўйнайди.

Коррупцияга қарши кураш — бу бир кунлик жараён эмас, балки жамиятнинг барча қатламлари иштирокини талаб этувчи узоқ муддатли стратегиядир. Давлат идоралари, фуқаролик жамияти, тадбиркорлар ва ҳар бир фуқаро ҳалоллик тамойилларига амал қилиб, коррупцияни камайтиришга ҳисса қўшиши мумкин. Фақат шу тарзда жамиятда адолат, ҳуқуқ устуворлиги ва иқтисодий тараққиётни таъминлаш мумкин.

Хулоса қилиб айтганда, республикамизда коррупцияга қарши кураш сиёсати ислоҳотларнинг марказида бўлиб, бу саъй-ҳаракатлар давлат ва жамият хаётида адолатни мустаҳкамлаш, иқтисодий ривожланишни тазлаштиришга қаратилган.

 

Зульфия  Бабаджанова,

Қорақалпоғистон Республикаси суди судьяси                                                      

 

КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ КУРАШИШ: МИЛЛИЙ ҚОНУНЧИЛИК АСОСЛАРИ ВА СУДЛАРНИНГ ЎРНИ

Бугунги кунда коррупцияга қарши курашиш мамлакатимизда ҳуқуқий давлат ва адолатли жамият барпо этишнинг устувор йўналишларидан биридир. Коррупция нафақат давлат бошқарувига, балки фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларига, иқтисодий ривожланишга ҳам жиддий таҳдид солади. Шу bois Ўзбекистонда коррупцияга qarshi курашиш доимий ва тизимли ҳуқуқий асосда амалга ошириб келинмоқда.

 

Коррупцияга қарши сиёсатнинг ҳуқуқий пойдевори қуйидаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардан иборат:

  • “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонун, унда коррупциянинг олдини олиш, жазолаш ва институционал механизмлар белгилаб берилган;

  • 2022–2026 йилларга мўлжалланган Коррупцияга қарши курашиш миллий дастури, давлат органлари, фуқаролик жамияти ва ОАВнинг ўзаро ҳамкорлигига алоҳида эътибор қаратади;

  • Суд-ҳуқуқ ислоҳотлари доирасида қабул қилинган фармон ва қарорлар, улар суд тизимининг очиқлиги, шаффофлиги ва ҳисобдорлигини кучайтиришга қаратилган.

Ушбу ҳужжатлар коррупцияга қарши сиёсатни ягона давлат ёндашуви асосида самарали ташкил этишга хизмат қилмоқда.

 

Суд органлари коррупцияга қарши курашда қонун устуворлигини таъминлаш орқали муҳим ўрин тутади. Судлар:

  • коррупция билан боғлиқ ишлар бўйича одил, холис ва қонуний қарорлар қабул қилади;

  • фуқароларнинг бузилган ҳуқуқларини тиклашга хизмат қилади;

  • жамоатчилик орасида ҳуқуқий маданият ва қонунга итоаткорликни ошириш ишларида фаол иштирок этади.

Шунингдек, судларда очиқ муҳокама, электрон ахборот тизимлари ва очиқ маълумотлар портали орқали шаффофликни таъминлаш коррупциявий ҳолатларнинг олдини олишда муҳим аҳамиятга эгадир.

Коррупцияга қарши курашиш – давлат ва жамиятнинг биргаликдаги вазифаси. Миллий қонунчилик асосларини мустаҳкамлаш, суд тизимининг очиқлиги ва фуқароларнинг ҳуқуқий онгини ошириш коррупцияни бартараф этишда асосий омиллардан ҳисобланади.

Саодат КАЙПНАЗАРОВА,

 Қорақалпоғистон Республикаси суди судьяси 

Skip to content