СУД МАЖЛИСЛАРИДА МАСОФАДАН ТУРИБ ИШТИРОК ЭТИШНИНГ ҲУҚУҚИЙ АСОСЛАРИ БЕЛГИЛАНМОҚДА
Сўнгги йилларда мамлакатимизда суд фаолиятини рақамлаштириш бўйича амалга оширилган ислоҳотлар фуқароларнинг ўз ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича судларга мурожаат қилишини либераллаштириш, умуман одил судловга эришиш даражасини ошириш, шунингдек, судлар фаолиятининг очиқлигини таъминлаш имконини яратди.
Натижада ариза бериш, ишда масофадан туриб иштирок этиш, суд ҳужжатларини олиш ва ишларнинг кўрилиши тўғрисида маълумот олиш каби хизматлар Ўзбекистон Республикаси Олий судининг интерактив хизматлар портали орқали электрон шаклда амалга оширилмоқда.
Шу билан бирга, видеоконференцалоқа режимида ўтказиладиган суд мажлисларида мобил видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланишнинг ҳуқуқий асосларини яратиш орқали процессуал қонунчиликни такомиллаштириш зарурати пайдо бўлди.
Шу боис, процессуал қонунчиликни такомиллаштириш мақсадида 2025 йил 11 март куни Ўзбекистон Республикасининг «Аҳолига суд муҳокамаларида масофадан иштирок этиш учун янада қулай шароитлар яратилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги ЎРҚ-1047-сонли Қонуни қабул қилинди ва 2025 йил 12 март кунидан қонуний кучга кирди.
Ушбу Қонун билан Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик процессуал кодексига, Иқтисодий процессуал кодексига ва Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодексига аҳолининг суд муҳокамаларида масофадан туриб иштирок этишининг ҳуқуқий асосларини яратишни назарда тутувчи ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди.
Хусусан, қонун билан киритилган ўзгартириш ва қўшимчаларга кўра, ишда иштирок этувчи шахсларнинг видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида иштирокини таъминлаш учун кўрсатилган шахсларнинг яшаш жойи, жойлашган ери ёки турган жойи бўйича тегишли судларнинг видеоконференцалоқа тизимларидан ёки ишни кўраётган суднинг мобил видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланиши, видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида иштирокини таъминлаётган суд ишда иштирок этувчи шахсларнинг келган-келмаганлигини текшириши ва келган шахсларнинг шахсини аниқлаши, видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида мобил видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланган ҳолда иштирок этаётган шахсларнинг шахси ишни кўраётган суд томонидан ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда аниқланиши, видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланган ҳолда иштирок этаётган гувоҳларга, экспертларга, мутахассисларга, таржимонларга ўз ҳуқуқлари, мажбуриятлари ва жавобгарлиги тушунтирилиши, шунингдек гувоҳнинг қасамёди аудио ва видеоёзув орқали ёзиб олиниши ҳамда бу ҳақида суд мажлисининг баённомасида кўрсатилиши назарда тутилмоқда.
Ушбу ўзгартириш ва қўшимчалар фуқароларнинг, тадбиркорлик субъектларининг одил судловга эришиш даражасини янада оширишга, фуқароларнинг, тадбиркорлик субъектларининг бузилган ҳуқуқ ва эркинликлари, шунингдек, қонуний манфаатлари ишончли ҳимоя қилинишини таъминлашга хизмат қилади.
Спартак НИЯЗОВ,
Нукус туманлараро иқтисодий суди раиси