Мүрәжатлар қанаатландырылып, бузылған ҳуқықлары тикленди

Әдил судлаўды әмелге асырыў, пуқаралардың ҳуқық ҳәм еркинликлерин қорғаў бойынша Нөкис районлар аралық ҳәкимшилик суды тәрепинен 2023-жыл даўамында бир қанша ислер әмелге асырылды.

Атап айтқанда, суд тәрепинен ҳәкимшилик уйымлар, пуқаралардың өзин-өзи басқарыў уйымлары ҳәм олардың лаўазымлы шахсларының қарарлары, ҳәрекетлери бойынша 2022-жыл даўамында 756 ис көрилген болса, 2023-жыл даўамында 810 ис көрилип, өткен жылға салыстырғанда 54 иске көбейген.

2023-жыл даўамында келип түскен 500 ис бойынша пуқаралардың мүрәжаты қанаатлантырылып, бузылған ҳуқықлары тикленди. 230 ис бойынша усынылған талаплар тийкарсыз болғанлығы себепли арзалар қанаатландырылмастан қалдырылды. 70 ис өндиристен қысқартылды.

Көрип тамамланған иске жуўапкер сыпатында қатнастырылған ҳәкимшилик уйымлары кесиминде алып қарайтуғын болсақ, көпшилиги Қарақалпақстан Республикасы Қаржы министрлиги жанындағы Бюджеттен тысқары пенсия қорының қалалық ҳәм районлық бөлимлери (310), жергиликли ҳәкимликлер (126), ис бойынша жергиликли ҳәкимликлер, мәмлекетлик салық комитети уйымлары (82),  мәмлекетлик кадастр мәкемелери (58), Бас прокуратура жанындағы Мәжбүрий орынлаў бюросының қалалық ҳәм районлық бөлимлери (50), Транспорт министрлиги (22), Мәмлекетлик хызметлер орайы (11), Ишки ислер уйымлары (9), ПҲАЖ бөлимлери ҳәм Қурылыс министрлиги (ҳәр бири 7) ҳәм басқа уйымлардың қарарлары менен олардың лаўазымлы шахсларының ҳәрекети (ҳәрекетсизлиги) үстинен берилген шағым арзалары тийкарында көрип шығылған.

Көрип тамамланған 339 ис яғный, истиң 41,3 проценти көшпели суд мәжилислеринде, заманагөй технологиялардыӊ енгизилиўи нәтийжесинде 218 ис, яғный 26,5 проценти  пуқаралар судқа келместен, видеконференц байланыс режиминдеги суд мәжилислеринде көрип шығылған.

Жол қойылған нызам бузылыў жағдайларын сапластырыў, алдағы ўақытлары болдырмаў мақсетинде 461 айрықша уйғарыў шығарылып, тийисли уйымларға орынлаў ушын жиберилди. Халықтың ҳуқықый мәдениятын арттырыў, ҳуқықбузыўшылықтың алдын алыў мақсетинде кәрхана, мәкеме, шөлкемлерде, оқыў орынлары менен халықтыӊ арасында 174 мәрте ушырасыў ҳәм сәўбетлесиўлер өткерилди. Ғалаба хабар қуралларында ҳәм веб-сайтларда бир нешше көрсетиўлер, еситтириўлер ҳәм мақалалар жәрияланды.

Нөкис районлар аралық ҳәкимшилик суды тәрепинен 2023-жыл даўамында көшпели ҳәм суд имаратында өткерилген жеке қабыллаўда жәми 105 пуқарадан 105 мүрәжат қабыл етилген.

Бүгинги күнде республиканың басқарыў ҳәм ҳуқық қорғаў,  пуқаралардыӊ өзин-өзи басқарыў уйымлары, бақлаў мәкемелери, пуқаралық жәмийети институтлары, басқа мәкеме ҳәм шөлкемлердиӊ ўәкиллери судлар тәрепинен өткерилип атырған көшпели суд мәжилислеринде, шығарылған айрықша уйғарыўларды додалаўда, судлардың ҳуқықый үгит-нәсият илажларында белсене қатнасып, жынаятшылықтың ҳәм ҳуқықбузарлықлардың алдын алыў арқалы жәмийетимизде саламат турмыс тәризин тәмийинлеў жолында бирге ислесиўге шақырып қаламыз.

 

БЕКБАЎЛЫ ДОСЫМБЕТОВ,

Нөкис районлар аралық ҳәкимшилик судыныӊ  баслығы

«Коррупция – жаслар келешегине қәўип етиўши иллет» атамасында үгит-нәсият илажы болып өткерилди

Бердақ атындағы Қарақалпақ мәмлекетлик университетинде Коррупция – жаслар келешегине қәўип етиўши иллет» атамасында үгит-нәсият илажы болып өтти. Онда Қарақалпақстан Республикасы Ишки ислер министри, полковник Б.Төребеков, Қарақалпақстан Республикасы Жоқары суды судясы С.Даўлетмуратов, Қарақалпақстан Республикасы Әдиллик министрлигиниң жуўаплы хызметкери К.Авезов, Қарақалпақстан Республикасы Ишки ислер министрлигиниң тергеў басқармасы айрықша әҳмийетли ислер бойынша тергеўшиси А.Сариев, Жоқары билимлендириў, илим ҳәм инновациялар министрлигиниң Қарақалпақстан Республикасы аймақлық басқармасы бас қәнигеси З.Дәўлетназарова ҳәм университеттиң профессор-оқытыўшылары, студент-жаслары қатнасты.

  

 

Ушырасыўды университеттиң оқыў ислери бойынша проректоры О.Дүйсенбаев басқарып барды. Ушырасыўда  Қарақалпақстан Республикасы судының судьясы С.Давлетмуратов сөзге шығып, бүгинги күнде дүнья жәмийетшилигин қыйнап атырған глобал машқалалардың бири коррупция екенлигин атап өтти.

 

Бул иллет демократия ҳәм нызам үстинлиги тийкарларына зыян жеткерип, инсанның ҳуқықлары бузылыўына алып келиўи, базар қатнасықларына дакери тәсир етип, адамларадың турмыс сапасын төменлетип, жәмийет қәўипсизлигине қәўип салатуғын уйымласқан жынаятшылық, терроризм ҳәм басқа иллетлердиң раўажланыўы ушын имкәният жаратып беретуғынлығын айтты. Сондай-ақ, коррупция парахорлық, таўламашылық, алдаўшылық, мүлкти өзлестириў, ҳәкимияттан пайдаланыў, ағайиншилик, қоңсы-қобашылық ҳәм басқа түрлерге ийе болып, бул түрдеги жынаятларға Өзбекстан Республикасының Жынаят кодексинде белгиленген жаза түрлери бойынша да жасларға кең түрде мағлыўмат берип өтти. Сонлықтанда бул иллетке қарсы гүресиў ең алды менен ҳәр бир инсанның өзине байланыслы екенлигин, коррупциянын алдын алыўда жәмийетшилик қадағалаўын күшейтиў керек екенлигин айтып, бәршени бул жаман иллетке қарсы гүресиўде бийпарўа болмаўға шақырды.

 

Ҳақыйқатында да ҳәр қандай раўажланыўдың тамырына балта уратуғын иллетлердиң бири коррупция болып есапланады. Елимизде усындай иллетлерге қарсы гүресиў, олардың алдын алыў мәселесине айрықша итибар қаратылып, бул бағдардағы нызамшылық базасы да жетилистирилмекте. Усы тийкарда пуқаралардың жуўапкершилиги де арттырылмақта.

Коррупцияға  қарсы гүресиў-баслы мақсетимиз

Бүгинги күнде дүнья жәмийетшилигин қыйнап атырған глобал машқалалардың бири коррупция болып табылады. Бундай иллет демократия ҳәм ҳуқық үстинлиги тийкарларына зыян жеткереди, инсанның ҳуқықлары бузылыўына алып келеди, базар жумысына тосқынлық қылады, турмыс сапасын төменлетеди ҳәм де адамлардың қәўипсизлигине қәўип салатуғын бирлескен жынаятшылық, терроризм ҳәм басқа ҳәдийселердиң раўажланыўы ушын имкәният жаратып береди.

Коррупция парахорлық, таўламашылық, алдаўшылық, мүлкти өзлестириў, ҳәкимияттан пайдаланыў, ағайиншилик, қоңсы-қобашылық ҳәм басқа түрлерге ийе.

Мәмлекетимиз нызамшылығында бул түрдеги жынаятларға Өзбекстан Республикасының Жынаят кодексинде жаза түрлери белгиленген.

Мәмлекетимизде коррупцияға қарсы гүресиў тараўында системалы илажлар көрилип келинбекте.

Атап айтқанда, 2017-жыл 03-январьда Өзбекстан Республикасының «Коррупцияға қарсы гүресиў ҳаққында»ғы   Нызамы қабыл етилди.

Нызам менен  халықтың ҳуқықый санасы ҳәм мәдениятын жетилистириў, жәмийетте коррупцияға қарсы  маўасасыз қатнасықты пайда етиў, мәмлекет ҳәм жәмийет турмысының барлық салаларында коррупцияның алдын алыўға қаратылған ис илажларды әмелге асырыў, коррупцияға байланыслы ҳуқықықбузарлықларды өз ўақтында анықлаў, оларға шек қойыў, олардың ақыбетлерин, оларға имкан бериўши себеплер ҳәм шарт-шараятларды сапластырыў, коррупцияға байланыслы ҳуқықбузарлықларды ислегенлик ушын жуўапкершилик сөзсизлиги принципин тәмийинлеў коррупцияға қарсы гүресиў саласында мәмлекет сиясатының тийкарғы жөнелислери сыпатында белгиленди.

Сондай-ақ, 2021-жыл 06-июль күни  Өзбекстан Республикасы Президентиниң “Коррупцияға қарсы аяўсыз  қатнасықта болыў орталығын жаратыў, мәмлекет ҳәм жәмийет басқарыўында коррупциялық тәсирлерди кескин кемейтириў ҳәм бунда жәмәәтшиликтиң қатнасыўын кеңейтириў ис-илажлары ҳаққында”ғы Пәрманы қабыл етилди.

Пәрманға муўапық, мәмлекет басқарыўын коррупциядан жырақ салаға айландырыў мақсетинде Коррупцияға қарсы гүресиў агентлиги тәрепинен «Коррупцияға байланыслы жынаятларды ислегенликте айыплы деп табылған шахслардың ашық электрон реестри»н жүритиў белгиленди.

Пәрманның 4-бәндине муўапық,  2022-жыл 1-январьдан баслап, мәмлекет хызметкерлери, мәмлекетлик үлеси 50 пайыздан жоқары болған шөлкемлер, мәмлекет кәрханалары ҳәм мекемелериниң баслықлары ҳәм орынбасарлары, олардың  өмирлик жолдасы ҳәм ер жетпеген балаларының дәраматлары ҳәм мал-мүлкти мәжбүрий декларация етиў системасы енгизиў белгиленди.

Пәрманға тийкар мәмлекет хызметкери тәрепинен декларацияны усыныўдан бас тартқанлық ҳәм қастан надурыс мағлыўматларды киргизгенлик оны мәмлекетлик хызметинен шетлетиўге ҳәм нызамда белгиленген жуўапкершиликке тартыўға тийкар болыўы белгиленди.

Сондай-ақ коррупцияға байланыслы жынаятлар ушын белгиленген жаза шараларын узақ мүддетли азатлықтан айырыў жаза шарасына кескин күшейтириў, дәраматлар ҳәм мал-мүлкти декларациялаў процессинде анықланған нызамсыз байлық арттырғанлық ушын жуўапкершилик орнатыў, коррупцияға байланыслы жынаятларды ислеген шахслардың жынайый жазаны өтеўде жеңиллестириўши нормалар қолланыўына шеклеўлер белгиленди.

Мәмлекетимизде бул бағдарда реформалар еле де даўам етеди, себеби олардың тийкарғы мақсети елимизде жасап атырған ҳәр бир пуқараның ҳуқық ҳәм еркинликлерин толық тәмийинлеў ҳәм демократиялық ҳуқуқый мәмлекетти қурыўдан ибарат.

 

Гаўхар Зарипова,

Қарақалпақстан Республикасы судының

судьясы  

Коррупцияға қарсы гүресиў системасы жәнеде жетилистирилмекте

Коррупцияның алдын алыў ҳәм оған қарсы гүресиў саласында алып барылып атырған ислердиң нәтийжелилигин асырыў, әҳмийетли социаллық мәселелерге байланыслы ашық мағлыўматлар кѳлемин жәнеде кеңейтириў, олардан тосықларсыз пайдаланыўды тәмийинлеў, сондай-ақ, «Ѳзбекстан-2030» стратегиясында белгиленген ўазыйпаларды әмелге асырыў мақсетинде Ѳзбекстан Республикасы Президенти тәрепинен 2023-жыл 27-ноябрь күни «Коррупцияға қарсы гүресиў системасын жәнеде жетилистириў ҳәм де мәмлекетлик органлары ҳәм шѳлкемлери искерлиги үстинен жәмәәтшилик қадағалаўы системасы нәтийжелилигин асырыў илажлары ҳаққында»ғы ПФ-200-санлы Пәрманы қабыл етилди.

Бул Пәрман Ѳзбекстан Республикасының «Коррупцияға қарсы гүресиў ҳаққында»ғы Нызамы тийкарында ислеп шығылған болып, онда коррупцияға қарсы гүресиў системасын жәнеде жетилистириў ҳәм де мәмлекетлик органлары ҳәм шѳлкемлери искерлиги үстинен жәмәәтшилик қадағалаўы системасы нәтийжелилигин асырыў бойынша тѳмендегилер белгилеп берилген.

Атап айтқанда, ҳәр шеректе Коррупцияға қарсы гүресиў Агентлиги (кейинги орынларда – Агентлик деп жүритиледи) мәмлекетлик органлары ҳәм шѳлкемлери кесиминде исленген коррупцияға байланыслы жынаятларды анализ етип, усы түрдеги жынаятлар кѳрсеткиши асқан мәмлекетлик орган ҳәм шѳлкемлерге кешиктирип болмайтуғын ис-иләжлерды белгилеў ушын Агентлик хызметкерлери қатнасыўында көрип шығылыўы мәжбүрий болған усыныс киритип барыўы, ҳәр ярым жылда жынаятлардың алдын алыў ҳәм де оларға имкан берип атырған жағдайларды сапластырыў бойынша кѳрилип атырған илажлар Ѳзбекстан Республикасы Коррупцияға қарсы гүресиў миллий кеңеси (кейинги орынларда – Миллий кеңес) жыйналысларында тийисли мәмлекетлик органлар ҳәм шѳлкемлердиң биринши басшылары қатнасыўында критикалық түрде додалап барылыўы бойынша Миллий кеңес, Агентликтиң  ҳәм Бас прокуратураның усыныслары мақулланған.

Сондай-ақ, усы Пәрман менен коррупцияға қарсы гүресиў бойынша 2023-2024 жылларға мѳлшерленген мәмлекетлик бағдарлама тастыйықланды.

Буннан тысқары, Пәрман менен 2023-жыл 1-декабрден баслап Ашық мағлыўматлар сыпатында жайластырылыўы керек болған социаллық әҳмийетке ийе болған мағлыўматлар дизими толықтырылыўы, бир неше процесслерди интернет тармағы арқалы жанлы эфирге узатыў тәртибин енгизиў бойынша Агентликтиң усынысы мақулланды.

Сондай-ақ, Пәрман менен Агентликке мәмлекетлик органлары ҳәм шөлкемлериниң қайта байланыс системасы нәтийжелилиги дәрежесин баҳалаў мақсетинде «Қайта байланыстың сырлы клиенти» илажларын шѳлкемлестириў ҳәм ѳткериў ўазыйпасы жүклетилип, оның тийкарғы механизмлери белгилеп берилди.

Усы Пәрман менен Агентликке және бир ўазыйпа жүклетилген болып, онда ҳалықаралық шѳлкемлер ҳәм сырт ел экспертлерин қатнастырған ҳалда, үш ай мүддетте мәмлекетлик органлары ҳәм шѳлкемлериниң ашықлықты тәмийинлеўге жуўапкерли болған хызметкерлерин ашықлық тараўындағы миллий нызамшылық ҳәм ҳалықаралық стандартлар талаплары бойынша оқытыўға қаратылған онлайн қәнигелигин арттырыў системасын электрон платформа тийкарында жолға қойыў болып есапланады.

 

 

Уткиржон Сабиров,

Қарақалпақстан Республикасы суды

судьясы                                                                                         

 

 

 

 

Судьялар семинар ɵткерди

Қарақалпақстан Республикасы Транспорт министрлигиниң мəжилислер залында Қарақалпақстан Республикасы ҳәкимшилик суды судьялары Ж.Аймағанбетова, К.Хожамуратов ҳəм Нɵкис районлараралық ҳəкимшилик судының баслығы Б.Досымбетов тəрепинен министрлик хызметкерлери қатнасында семинар ɵткерилди.

 

Семинарда судьялар тəрепинен “Қарақалпақстан Республикасы Транспорт министрлиги искерлиги бойынша даўларды судта кɵриў ǝмелияты”, Өзбекстан Республикасының “Ҳәкимшилик тәртип-қəғыйдалары ҳаққында”ғы Нызамының мазмун-мəнисин түсиндириў бойынша  баянатлары тыңланды.

 

 

Семинар соңында қатнасыўшылар өзлериниң қызықтырған сораўларына   жуўаплар алды.

Ѳзбекстан Республикасы Экономикалық процессуал кодексине суд ҳүжжетлерин ревизия тәртибинде қайта кѳриў бойынша киргизилген ѳзгерислер ҳаққында

Атап айтқанда, суд-ҳуқық системасын және де жетилистириў, пуқаралар ҳәм исбилерменлердиң ҳуқықлары ҳәм нызамлы мәплерин исенимли қорғаў шараларын күшейтириў, әдил судлаўды сыпатлы тәмийинлеў бойынша изшил ислер алып барылды. Алып барылған ислер нәтийжесинде әдил судлаўды әмелге асырыў процессинде шахслардың ҳуқықлары ҳәм нызамлы мәплерин қорғаў дәрежеси жаңа басқышқа шықты.

Соның менен бирге, бүгинги күнде суд қарарларын қайта кѳриў институтының анализи усы институтты жетилистириў арқалы әмелдеги тәртипти қайта кѳрип шығыў зәрүрлигин кѳрсетти.

Сол себепли Ѳзбекстан Республикасының 2023-жыл 25- декабрьдеги Нызамы менен Ѳзбекстан Республикасы Экономикалық процессуал кодексине бир қанша ѳзгерислер киритилди.
Атап айтқанда, Ѳзбекстан Республикасы Экономикалық процессуал кодексине жаңадан 36-бап киргизилип, оған муўапық районлар аралық, район, қала судлары тәрепинен судларда биринши инстанция судында кѳрилген ислер ўәлаят судларында ҳәм оларға теңлестирилген судларда апелляция яки кассация тәртибинде, ўәлаят судлары ҳәм оларға теңлестирилген судлар тәрепинен апелляция яки кассация тәртибинде кѳрилген ислер усы судларда ревизия тәртибинде, ўәлаят судлары ҳәм оларға теңлестирилген судлар тәрепинен ревизия тәртибинде кѳрилген ислер Ѳзбекстан Республикасы Жоқарғы судының Экономикалық ислери бойынша судлаў коллегиясында ревизия тәртибинде қайта кѳрилиўи, айырым жағдайларда Ѳзбекстан Республикасы Жоқарғы судының Экономикалық ислери бойынша судлаў коллегиясы тәрепинен кѳрилген ислер Ѳзбекстан Республикасы Жоқарғы судының Президиумында ревизия тәртибинде қайта кѳрилиўи бойынша нормалар киргизилди.

Соның менен бирге, Экономикалық процессуал кодексиниң  309-статьясына муўапық ревизия тәртибинде шағым (протест) келтириў тәртиби белгиленип оған муўапық ревизия тәртибинде шағым (протест) исти ревизия тәртибинде кѳретуғын Қарақалпақстан Республикасы суды, ўәлаятлар ҳәм Ташкент қалалық судлары атына жолланады, бирақ, шешиўши қарары қабыл қылған судқа бериледи.
Шешиўши қарарын қабыл қылған суд ревизия тәртибиндеги шағым (протест) келип түскен күннен баслап бес күнлик мүддетте оны ревизия тәртибинде кѳретуғын Қарақалпақстан Республикасы суды, ўәлаятлар ҳәм Ташкент қалалық судларына ис пенен бирге жибериўи шәрт.

Усы Кодекс 307-статьясының екинши ҳәм үшинши бѳлимлеринде кѳрсетилген суд ҳүжжетлери үстинен ревизия тәртибиндеги шағым (протест) тиккелей Ѳзбекстан Республикасы Жоқарғы судына бериледи.

Экономикалық процессуал кодексиниң 310-статьясына муўапық ревизия тәртибинде шағым (протест) биринши инстанция судының шешиўши қарары, уйғарыўы, қарары нызамлы күшине кирген күннен баслап бир жыл ишинде бериледи.

Қарақалпақстан Республикасы суды, ўәлаятлар ҳәм Ташкент қалалық судларына ревизия тәртибиндеги шағым (протест) бериў мүддети кассация инстанциясы суды тәрепинен қарар қабыл қылынғанға шекем ѳткен болса, ревизия тәртибиндеги шағым (протест) кассация инстанциясы суды қарар қабыл қылған күннен баслап үш ай ишинде берилиўи мүмкин.
Сондай-ақ, Ѳзбекстан Республикасы Жоқарғы судының Экономикалық ислери бойынша судлаў коллегиясына ревизия тәртибинде шағым (протест) бериў мүддети Қарақалпақстан Республикасы суды, ўәлаятлар ҳәм Ташкент қалалық судлары тәрепинен исти ревизия тәртибинде кѳриў нәтийжелери бойынша қарар қабыл қылынғанға шекем ѳткен болса, ревизия тәртибиндеги шағым (протест) усы судлар тәрепинен исти кѳриў нәтийжелери бойынша қарар қабыл қылынған күннен баслап үш ай ишинде берилиўи мүмкин.
Ѳзбекстан Республикасы Жоқарғы суды Президиумына Ѳзбекстан Республикасы Жоқарғы суды баслығының, Бас прокурордың протести усы Кодекс 307-статьясының биринши бѳлиминиң екинши ҳәм үшинши хатбасыларында кѳрсетилген шахслардың мүрәжаты келип түскен күннен баслап үш ай ишинде, лекин Ѳзбекстан Республикасы Жоқарғы судының Экономикалық ислери бойынша судлаў коллегиясы тәрепинен исти ревизия тәртибинде кѳриў нәтийжелери бойынша қарар қабыл қылынған күннен баслап алты айдан артық болмаған мүддетте киргизилиўи мүмкин.

Ревизия тәртибиндеги шағым (протест) бериўдиң ѳткерилип жиберилген мүддети ревизия тәртибинде шағым (протест) берген шахстың илтимаснамасы бойынша суд тәрепинен, егер илтимаснама шағымды (протестти) бериў мүддети ѳткен күннен баслап үш айдан кешиктирмей берилген ҳәм ревизия тәртибинде шағымды (протестти) бериў мүдддети ѳткерип жиберилиўиниң себеплери суд тәрепинен кеширимли деп таўылған болса, тиклениўи мүмкин.

 

Алишер Аяпов,

Қарақалпақстан Республикасы судының экономикалық ислери бойынша судьясы

Хожели районында пуқаралар ушын кɵшпели қабыллаў ɵткерилди

Хожели районы «Кулаб» аўыл пуқаралар жыйыны имәратында аймақ турғынлары ушын көшпели қабыллаў өткерилди.

Оған жынаят ислери бойынша Хожели район судының баслығы И.Алланиязов, пуқаралық ислери бойынша Нөкис районлараралық судының судьясы Р.Ханполатова, Нөкис районлараралық экономикалық судының судьясы Б.Баймуратовлар қатнасты. Қабыллаўда пуқаралар ɵзлериниң қыйнап жүрген мǝселелерин билдирди ҳǝм оларға тийисли тǝртипте ҳуқықый түсиниклер берилди.

Үйренген әдет қалама …

Урлық ҳәм алдаўшылық кейинги ўақытта жүдә көп ушырасып атырған жынаятлар қатарынан орын алмақта. Деген менен, бул жынаятларға еле турмыстың ашшы-душшысын татып үлгермеген жаслардың араласып қалыўы аянышлы.

Жақында жынаят ислери бойынша Нөкис қаласы суды тәрепинен өткерилген ашық көшпели суд мәжилисинде көрилген жынаят иси де мине усындай урлық ҳәм алдаўшылық пенен байланыслы. Кең жәмийетшилик ўәкиллери менен бирге жаслардың қатнасыўында өткерилген суд мәжилиси бәршеге бул жынаяттан аўлақ болыўға, адасып таңлаған жолын дүзетиўге мүмкиншилик жаратыўдың бир усылы, десек орынлы болады.

Жынаят ислери бойынша Нөкис қаласы судының судьясы М.Байниязовтың басшылығында Бердақ атындағы Қарақалпақ мәмлекетлик университетиниң Мәденият сарайында болып өткен ашық көшпели суд мәжлисинде дәслепки тергеў уйымы тәрепинен Өзбекстан Республикасы Жынаят кодексиниң  168-статьясы 3-бөлиминиң “б” бәнти ҳәм 169-статьясы 1-бөлиминде көрсетилген жынаятты ислегенликте айыпланған Б.У.дың қарсысындағы жынаят иси көрип шығылды.

 

 

Б.У. 25 жасына шекем 4-5 мәрте жынаят ислеп судланған, ҳәттеки бир нешше рет қамақ жазасын өтеген. Айырым жағдайларда жазасы жеңилирегине алмастырылып, еркинликке де шыққан. Бирақ, бул ислеген қылмысларынан дурыс жуўмақ шығармай және урлық ислеў жолына түсти. Енди ол биреўдиң үйин аӊлып отырмай, өзиниӊ таныс-билислеринен пайдаланған.

Қәўипли рецидивист Б.У. 2023-жыл 31-июль күни кешки саат 20:00 шамасында Нөкис қаласы Саманбай МПЖ аймағында жайласқан “Samanbay City” саўда орайында жайласқан компьютер ханаға барып, усы жерде ойын ойнап отырған жас өспирим С.А.ға өзин нашар аўҳалға түсип калғандай етип көрсетип, қол телефоннан қоңыраў етиўге мүтәж етип көрсетип, оның жас өспирим екенлигинен ҳәм исениўшеңлигинен пайдаланып, қоңыраў етип алыўын өтиниш етеди. Оның орташа базар баҳасы 1.500.000 сум болған “Redmi A1+” маркалы қол телефонынан сөйлесип атырғандай болып шетке шығып кетип, ўақыя орнынан қашып кетеди.

Буннан тыскары, Б.У. 2023-жыл 6-август күни басқалардың мүлкин жасырын түрде талан-тараж етиў мақсетинде өзиниң алдыннан таныс жорасы болған пуқара У.Р.дың Нөкис қаласы Теле орай МПЖда жайласқан жасайтуғын үйине келип, өзиниң үйиндегилер менен урысып қалғанлығы себепли оның үйинде қонып қалыўғарухсат бериўин өтиниш етеди. Оныӊ үйинен пуқара Р.У.ға тийисли базар баҳасы 1.000.000 сум болған бир дана “Vivo 12” маркалы, базар баҳасы 500.000 сум болған бир дана “Samsung A10S” маркалы,  базар баҳасы 300.000 сум болған бир дана “Samsung J2” маркалы,  базар баҳасы 300.000 сум болған бир дана “Samsung J2” маркалы, жәми 4 дана қол телефонын жасырын түрде урлап кетеди.

Сөйтип ол, өзи урлаған телефонларды Хожели районы базарында көтере баҳаға адамларға сатып жиберип, пулын болса жумсап қояды.

Суд, судланыўшы Б.У.ға жаза тайынлағанда, жынаяттың жағдайын ҳәм қәўиплилик дәрежесин, қылмыстың себебин ҳәм ақыбетлерин, судланыўшының шахсын, алдын бир неше мәрте судланғанлығын, айыбын мойынлайтуғынын, ислеген исине пушайманлығын, келтирилген зыянды қаплағанын итибарға алып  ҳүким   етти. Суд ҳүкимине бола, судланыўшы Б.У. Өзбекстан Республикасы Жынаят кодексиниң 168-статьясы 3-бөлими “б” бәнти ҳәм 169-статьясының 1-бөлими менен айыплы деп табылып, жазаларды қосыў жолы менен 1 жыл мүддетке еркинен айырыў жазасы тайынланды. Жазаны қатты тәртипли колонияда өтеўи белгиленди.

 

Билмей иследим, енди қайталамайман, пушайманман… Судланыўшы бул сөзлерди ҳәр сапары суд залында тәкирарлай берип, оған яд болып кеткен үйреншик сөзлер. Судланыўшы бәлким, шыны менен де пушайман шығар, деген менен ол алдын бир нешше мәрте судланып, жаза мүддетин өтеген, айырым ўақытлары жазасын өтеп атырған ўақытта да тәкирар жынаят ислеген. Оған базыда жас екенлиги, басқада жағдайлары есапқа алынып, қамақ пенен байланыслы болмаған жазаларда тайынланған. Бирақ усы күнге шекем бул қылмысларынан дурыс жуўмақ шығармаған. Өзине берилген бул жеңилликти дурыс жолға түсип, ҳадал жасаў ушын бир имканият деп түсинбеген. Солай екен, ҳәр қандай жынаятқа жаза анық.

Суд мәжилиси жуўмақланғаннан соң, судья тәрепинен қатнасыўшыларға, соның ишинде, жасларға урлық, алдаўшылық жынаятлары, оның мине усындай ақыбетлери жөнинде кең түрде түсиник берилди. Жасларды бундай иллетлерден аўлақ болып, оқып, билим алыўға, илим үйренип, келешекте жетик маман қәниге болыўға шақырды.

 

М.Байниязов,
Жынаят ислери бойынша Нөкис қаласы судының судьясы

Көшпели суд мәжлисинде 25 шахстың қарсысына топланған ҳәкимшилик ҳуқықбузарлық ислери көрип шығылды

Жынаят ислери бойынша Кегейли районы суды баслығы Р.Бекмуратова тәрепинен ҳәкимшилик ҳуқықбузарлықларды ислеген пуқаралардың қарсысына топланған ис материаллары ашық көшпели суд мәжилисинде көрип шығылды. Атап айтқанда, θзбекстан Республикасы Ҳәкимшилик жуўапкершилик ҳаққындағы кодексиниң 176,178, 183, 188, 194-статьяларында көрсетилген ҳуқықбузарлықларды ислеген 25 шахстың қарсысына топланған ҳәкимшилик ислери бойынша ҳуқықбузарларға тийисли жаза тайынланды. Еки шахсқа қарата 5 сутка қамақ жазасы тайынланып, халыққа лицензиясыз автотранспорт хызметин көрсеткенлиги ушын 18 пуқараға нызамда белгиленген муғдарда жәриймалар салынды. Сондай-ақ, және тәкирар бундай ҳуқықбузарлықларды ислемеў, бул бойынша белгиленген нызамшылықтағы жуўапкершилик мәселеси жөнинде судья қатнасыўшыларға түсиник берди.

 

Үгит-нәсият жумыслары алып барылды

Жынаят ислери бойынша Тақыятас районы суды баслығы Л.Отегенова тәрепинен хожалық жүргизиўши субъектлер басшылары ҳәм район Айрықша жағдайлар бөлими хызметкерлериниң қатнасыўында ушырасыў өткерилди. Онда коррупцияның алдын алыў бойынша үгит-нәсият жумыслары алып барылды. Судья тәрепинен атап өтилгениндей, коррупция – шахстың өз лаўазымы ямаса хизмет ўәзыйпасынан жеке мәплерине ямаса басқа шахслардың мәплерин гөзлеп материаллық ямаса материаллық болмаған пайда алыў мақсетинде нызамға қарсы турде пайдаланыўы, сондай ақ, бундай пайданы нызамға қарсы турде баскаға усыныў болып есапланады. Жəмийетте коррупция иллети өзиниӊ түрли көринислери менен сəўлелениўи мүмкин, солай екен, барлық ҳуқық қорғаў органлары, сондай-ақ, кеӊ жəмийетшилик усы иллетке қарсы гүресиўимиз дəркар.

Skip to content