Конституциялық реформалардың мазмуны ҳәм әҳмийети ҳаққында ушырасыў болып өтти

 

Нөкис қаласы «Қутлы қоныс» мәкан пуқаралар жыйынында аймақ турғынларының қатнасыўында Конституциялық реформалардың мазмуны ҳәм әҳмийетин түсиндириўге бағышланған ушырасыў өткерилди.

 

Онда Қарақалпақстан Республикасы судының судьясы Г.Зарипова, МПЖ баслығы Г.Бердиниязова ҳәм басқалар шығып сөйлеп, ҳәзирги ўақытта елимизде үлкен сиясий процесс басланғанлығын, атап айтқанда, усы жылдың 30-апрель күни киргизилген өзгерислер ҳәм қосымшалар менен жаңаланған Өзбекстан Республикасы Конституциясы бойынша Өзбекстан Республикасында улыўма халықлық референдум өткериў белгиленгенлигин атап өтти.

 

Конституциялық реформалардың мазмуны ҳәм әҳмийети ҳаққында кең түрде мағлыўматлар берилди.

 

Атап өтилгениндей, соңғы алты жылда ерискен табысларымызды, атап айтқанда, экономика, инсан ҳуқықлары, әдил судлаў, сөз ҳәм диний еркинлик, социаллық қорғаў тараўларындағы жүзлеген шеклеўлерди алып таслаў, нақ пул, валюта, кредит, дебитор-кредитор мәселелериндеги машқалаларды шешиў, қоңсы мәмлекетлер менен қатнасықларымызды жақсылаў сыяқлы жетискенликлеримизди исенимли конституциялық қорғаў арқалы тәмийинлеўимиз керек. Усы ерисилген табыслар, ҳуқық ҳәм еркинликлерден тек ғана ҳәзирги емес, ал, келешек әўладларымыз да емин-еркин пайдаланыўы ушын оларды, әлбетте, Конституцияда белгилеп қойыўымыз зәрүр.

 

Булардың барлығы ушын беккем ҳуқықый тийкар зәрүр ҳәм Жаңа Өзбекстанға жаңаланған Конституция керек.

 

Конституцияның тексти илимпазлар ямаса қәнигелер тәрепинен кабинетлерде жазылмады. Ал, дәслеп халқымыздың пикири, усыныслары еки басқышта үйренилди. Соннан кейин Конституция жойбары таярланды.

 

Тийкарғы  нызамымыздың 65 процент тексти халқымыздың усыныслары тийкарында жаңаланды. Өзбекстан – социаллық мәмлекет, деп белгиленбекте. Социаллық бул – инсанға итибар ҳәм ғамхорлық, дегени.

 

 

Илажда аймақ турғынларының пикир-усыныслары тыңланып, қызықтырған сораўларына жуўап алды.

 

 

 

 

Нызамлы мәплерди қорғаў кепилликлери күшейтилмекте

Мүнәсибет

Усы жылдың 16-январь күни Президентимиздиң  «Әдил судлаўға ерисиў имканиятларын және де кеңейтиў ҳәм суд жумысларының нәтийжелилигин арттырыўға байланыслы қосымша илажлар ҳаққында»ғы пәрманы қабыл етилди.

Усы пәрманға муўапық, 2023-2026-жылларға мөлшерленген суд системасын сапа жағынан жаңа басқышқа алып шығыўдың қысқа мүддетли Стратегиясы  тастыйықланды.

Стратегия шеңберинде әдил судлаўды тәмийинлеўдиң тийкарғы ўазыйпалары етип  «Инсан қәдири ушын» идеясы тийкарында ҳақыйқый әдил суд системасын қәлиплестириў ҳәм оның жумысын  халық мәпи ҳәм инсан қәдирин нәтийжели қорғаўға қаратыў, әдил суд қарарларының қабыл етилиўине ерисиў арқалы халықтың, соның ишинде, исбилерменлердиң суд системасына болған исенимин беккемлеў, ҳәр бир шахс суд ҳәм судьялар тымсалында исенимли қорғаўшысын көриўине ерисиў, пуқаралар ҳәм исбилерменлерге өз ҳуқықлары менен нызамлы мәплерин судларда  қорғай алыўы ушын барлық имканиятларды жаратыў ўазыйпалары белгиленди. Сондай-ақ, суд жумысларын алып барыўда тартысыў ҳәм тәреплердиң теңлиги принциплерин толық жүзеге шығарыў,  судлардың  әдиллигин әмелде тәмийинлеўге қаратылған нызамшылықты жетилистириў, судлардың жумысын  толық санластырыў, жасалма интеллект технологияларын енгизиў, уйымлар аралық электрон мағлыўмат алмасыўды жақсылаў, суд мәжилислеринде аралықтан турып қатнасыў имканиятларын кеңейтиў, судьялардың  бийғәрезлиги ҳәм қол қатылмаслығы кепилликлерин күшейтиў, судқа ҳүрметсизлик етиў ҳәм суд жумысына араласыў жағдайларының алдын алыў бойынша нәтийжели механизмлерди ислеп шығыў, суд қарарларының қатаң орынланыўын тәмийинлеў, бул бағдарда мәмлекетлик уйымлар ҳәм жергиликли ҳәкимликлердиң жуўапкершилигин арттырыў, судьялар ҳәм суд хызметкерлеринде  жоқары қарым-қатнас мәдениятын қәлиплестириў арқалы судқа мүрәжат еткен ҳәр бир пуқара ҳәм исбилерменде судтан, өз гезегинде болса мәмлекеттен разылық сезимин оятыў миннетлемелери белгиленди.

Сондай-ақ, пәрман районлараралық, районлық, қалалық судлары тәрепинен биринши инстанцияда көрилген  ислерди ўәлаят ҳәм оған теңлестирилген судларда апелляция яки кассация тәртибинде қайта көрип шығыў, ўәлаят ҳәм оған теңлестирилген судлар тәрепинен апелляция ямаса кассация тәртибинде көрилген ислерди усы судларда қадағалаў тәртибинде  қайта көрип шығыў, ал кассация тәртибинде көрилген ислерди усы судларда қадағалаў тәртибинде қайта көрип шығыў, жоқары инстанция судлары тәрепинен ислерди жаңадан көриў ушын төменги судларға жибериў тәртибин бийкарлаў ҳәм оларға ис бойынша жуўмақлаўшы қарар қабыл етиў жуўапкершилиги жүкленбекте.

Буннан тысқары, пәрманда судьялардың ҳақыйқый бийғәрезлигин тәмийинлеў мақсетинде олардың жумысына ҳәр қандай араласыўдың қатаң жазаланатуғыны, судьялардың  қәўетерсиз ислеўи ушын мәмлекет тәрепинен барлық шараятлар жаратылатуғыны атап өтилген.

Судтың бийғәрезлиги ҳәм судьяларға қол қатылмаслығын тәмийинлеўди күшейтиў бойынша судқа ҳүрметсизлик етиў жағдайларының алдын алыўдың нәтийжели механизмлерин ислеп шығыў, оның ушын  ҳәкимшилик жуўапкершилик илажларын күшейтиў ҳәм жынайый жуўапкершилик белгилеў, суд ислерин шешиўге  араласқаны  ҳәм суд ҳүжжетин орынламағаны ушын жуўапкершилик илажларын күшейтиў, сондай-ақ, суд ҳүжжетлериниң  орынланыўын тәмийинлеўге қаратылған тәсиршең механизмлерди  енгизиў, әдил судлаўды әмелге асырыў жумысына араласқанлығына байланыслы ҳәр бир жынаят исиниң жуўмағы бойынша жәмийетшиликти ғалаба хабар қураллары арқалы мәжбүрий түрде хабардар етиў тәртибин  енгизиў белгиленбекте. Судьяға тийисли турақ жайдың қол қатылмаслығына, жазыўлар, телефон арқалы сөйлесиўлер ҳәм басқа да сөйлесиўлер, байланыс тармақлары арқалы жиберилетуғын почта, курьерлик жөнетпелер ҳәм телеграф хабарларының сыр сақланыўына болған ҳуқықларды шеклеўши, сондай-ақ, абонентлер ямаса абонент қурылмалары арасындағы байланыслар ҳаққындағы мәлимлемени алыўдан ибарат оператив-излеў илажларының өткерилиўине тек ғана Бас прокурордың санкциясы тийкарында жол қойылыўын белгилеў, физикалық ҳәм юридикалық тәреплердиң процессуаллық характерге ийе болмаған, ҳуқықый түсиник бериў бағдарындағы мәселелер бойынша мүрәжатларын әдиллик уйымлары тәрепинен көрип шығыў әмелиятын жолға қойыў белгиленбекте.

Жәнеде соны айтып  өтпекшимен, Өзбекстан Судьялар Ассоциациясына халықтың арасында суд ҳәкимиятының унамлы имиджин қәлиплестириўде белсене қатнасыў, ғалаба хабар қураллары ҳәм социаллық тармақларда судьялардың жумыслары бойынша нызамға қайшы ҳәм тийкарсыз жәрияланған ҳәр бир жағдайға  суд ҳәкимиятының ветеранлары  тәрепинен объектив түрде ҳәм жеделлик пенен мүнәсибет билдирип барыў, судьялар ҳәм суд ҳәкимиятының ҳуқықлары менен мәплерин қорғаў мәселелери бойынша судларға мүрәжат етиў усыныс етилмекте.

Мәмлекет басшысының бул пәрманы «Жаңа Өзбекстан – жаңа суд» принципи шеңберинде халықтың әдил судлаўға ерисиў имканиятларын және де кеңейтиўге,  суд-ҳуқық системасын реформалаўды жеделлестириўге, тараўға алдыңғы халықаралық стандартларды енгизиўге, суд ҳәкимиятының ҳақыйқый ғәрезсизлигин тәмийинлеўге, сондай-ақ, судлардың жумысында ашық-айдынлықты тәмийинлеў менен бир қатарда пуқара ҳәм исбилерменлердиң ҳуқықлары менен нызамлы мәплерин қорғаў кепилликлерин күшейтиў имканиятын береди.

 

Саодат Каипназарова,

Қарақалпақстан Республикасы суды

судьясы.

 

Қарақалпақстан Республикасы суды

Қыйсық жолға жетелеген қыңыр ис

 

Мәмлекетимизде жаслар өзлери таңлаған қәнигелиги бойынша жоқары яки орта арнаўлы мағлыўматқа ийе болыўы ушын оқыўға тест сынақлары арқалы қабылланып атыр. Соңғы жылларда тест сынақларында бир қатар жеңилликлер де жаратылмақта. Усындай жеңилликлерден көпшилик жасларымыздың утымлы пайдаланып атырғаны олар ушын да, ата-аналары ушын да қуўанышлы, әлбетте.

 

Әттең, айырым өз перзентиниң билимине исенбеген, билиминиң төменлиги арқасында нызамсыз жолларды излей баслаған ата-аналар, ҳәттеки олардың усы сыяқлы кемшиликлеринен пайдаланып қалыўды кеўиллерине түйген заманласларымыз бүгинги күни арамызда аз болса да ушыраспақта.

 

Пайтахтымыз турғыны болған С.Валида Нөкис қаласындағы Орайлық дийқан базарындағы дүканлардың биринде саўда-сатық пенен шуғылланып жүргенинде, өзине алдыннан таныс болған пуқара Шолпан күтпегенде оннан мәсләҳәт сорап қалады. Мәсләҳәти соннан ибарат, оның еки жақын ағайинин медицина колледжине оқыўға «киргизиў» керек болады. Сонда Валида да ҳеш екиленбестен, ол жерде жақсы танысларының бар екенин, олар менен сөйлесип көрип, бул мәселени шешиўге ҳәрекет ететуғынын айтады.

 

«Нәпсим мениң бәледур, жанған отқа саладур» дегендей, усы себеп пенен ортада азы-кем пул ислеп қалыўды ойлаған Валида сол күни дәрҳал Шолпанға қоңыраў етип, оқыў орны менен сөйлескенин, сол еки ағайинин тек ғана 6 миллион сум пул менен оқыўға киргизип бере алатуғын адамды тапқанын айтып билдиреди.

 

Арадан еки күн ўақыт өткеннен кейин, өз-ара келисимге бола, Валида Шолпанға және қоңыраў етип, оқыўға кириўге разылығын сорайды ҳәм айтылған пул таяр болса базарға алып келсе болатуғынын айтып, оны өзлери алдыннан келисилген орында күтип алады. Валида өзлери ўәделескен пулды Шолпанның алып келгенине исенгеннен кейин, сол оқыў орнының хызметкери болған Сулыўханды усы мәселеде шақырып, оған 6 миллион сумды тапсырады.

 

Халқымыздағы «Бузаўдың жуўырғаны сабанханаға шекем» деген даналық гәптиң де мәниси терең екенин олар, әттең, кеш түсинди. Өйткени, нызамсыз жоллар менен қолға киргизген бул пулларды алған ўақтында ўақыя орнына прокуратура, департамент ҳәм ишки ислер уйымларының тийисли тараў хызметкерлери жетип келген еди… Демек, қыңыр иске қол урғанлар өз ўақтында қолға алынды.

 

Өзиңиз гүўасы болғаныңыздай, бул ўақыя арқалы бир заманласымыз нызам алдында жуўапкершиликке тартылып, әтираптағылардың алдында басы ийилген ҳалында уятлы болып та қалды. Солай екен, келешекте бундай қыңыр иске қол урмастан алдын терең ойланыў тийис екенин умытпайық. Сондай-ақ, балаларымызды бундай жолларға емес, керисинше, терең билим ийелеўге қуштар етип тәрбиялайық. Себеби, мәмлекетимиздиң айдын келешеги сол жаслардың қолында.

 

(Мақалада адамлардың атлары өзгертилди)

Махмут БАЙНИЯЗОВ,

Жынаят ислери бойьшша Нөкис қаласы судының судьясы.

Көшпели қабыллаўда суд-ҳуқық тараўына байланыслы мүрәжатлар көрип шығылды

 

Әмиўдәрья районында Қарақалпақстан Республикасы суды ҳәм Қарақалпақстан Республикасы ҳәкимшилик суды, Қарақалпақстан Республикасы судлары судьялары квалификациялық коллегиясы,  Мәҳәлле ҳәм нураныйларды қоллап-қуўатлаў министрлиги, Шаңарақ ҳәм ҳаял-қызлар комитети, Жаслар ислери агентлиги, «Нураный» қоры басшыларының қатнасыўында көшпели қабыллаў өткерилди.

 

 

Онда 12 пуқара қабыл етилип, олар тәрепинен билдирилген мүрәжатлардың екеўи жынаят, бесеўи пуқаралық, төртеўи ҳәкимшилик, биреўи экономикалық ислер бойынша судларға тийисли мәселелерди қурады.

 

Атап айтқанда, райондағы Пәраўан МПЖдан Муратбай Уразматов ҳәм Наўайы МПЖдан Муҳаббат Бабажанова  ислеген мийнет стажлары тийисли тәртипте мийнет стажына қосылмағанлығы бойынша тийисли мәкемелердиң ис-ҳәрекетлери бойынша, Гүлзар МПЖдан Мунира Юлдашева жай салыў ушын жер сатып алғанын, оны рәсмийлестириўде бир қатар машқалалар пайда болып атырғанын,  Жаңа абат МПЖдан Света Утабаева Жынаят ислери бойынша Әмиўдәрья районлық судының қабыл еткен ҳүкиминен наразы екенлигин билдирип мүрәжат етти.

 

 

Қабыллаўда айырым мүрәжат бойынша тийисли ҳуқықый түсиниклер берилип, айырымлары өз орнында шешимин таўып, қанаатландырылды.

 

Қарақалпақстан Республикасы суды

Китап ярмаркасы шөлкемлестирилди

Қарақалпақстан Республикасы суды имаратында юридикалық әдебиятлар китап саўда ярмаркасы өткерилди.

Ярмарка даўамында барлық судьялар ҳәм суд хызметкерлери тәрепинен соңғы өзгерис ҳәм қосымшалар менен баспадан шығарылған рәсмий басылымдағы Өзбекстан Республикасының кодекслери баспа баҳасында сатылды.

– Бул ярмарка Өзбекстан Республикасы Әдиллик министрлиги жанындағы «Әдалат» миллий ҳуқықый мәлимлеме орайы ҳәм  Қарақалпақстан Республикасы суды менен биргеликте шөлкемлестирилди,-дейди Қарақалпақстан Республикасы судының жәмийетшилик ҳәм ғалаба хабар қураллары менен байланыслар бойынша бас консультанты Гүлзар Джумагулова.

Бундай илажлар судьялардың ҳәм басқа да тараў хызметкерлериниң нызамшылықтағы соңғы өзгерислер менен танысыў, жаңадан баспадан шығарылған китаплар ҳаққында билиў, арзан баҳада сатып алып күнделикли жумысында пайдаланыў имканиятын береди.


Ярмарка даўамында судьялар, суд аппараты хызметкерлери,  китап оқыўшыларға мәлимлеме орайы тәрепинен басқа юридикалық әдебиятлар да усынылды.

 

Қарақалпақстан Республикасы суды

Хожели районы «Таскөпир» МПЖ имәратында көшпели суд мәжилиси болып өтти

 

ЖИБ Хожели район суды баслығы И.Алланиязов тәрепинен Хожели районы «Таскөпир» МПЖ имәратында көшпели суд мәжилиси болып өтти.

Усы көшпели судқа Хожели районы ИИБ баслығы тәрепинен келтирилген усынысларды көрип шықты. Усыныста районлық ИИБ ЖҚХ Пробация топары есабында жаза өтеп атырған 5 шахс өзлериниң қылған қылмысын түсинип жетип, туўры жолға түскенлиги ушын мүддетинен алдын шәртли рәўиште азат етилди. Өткерилген көшпели судта 1 шахс суд тәрепинен тайынланған жазаны өтеўден бас тартып, жаза өтеў шәртлерин бузып, өзине тийисли жуўмақ шығармай жүргенлиги себепли жазасы еркинен айырыў жазасына алмастырылды.

 

Қарақалпақстан Республикасы суды 

«Жасыл мәкан» улыўма миллий жойбары шеңберинде суд хызметкерлери

 

 

Жынаят ислери бойынша Елликқала районы суды жәмәәти де «Жасыл мәкан» улыўма миллий жойбары шеңберинде белсендилик көрсетип, суд әтирапындағы жерлерге ислеў берип, декоратив терек нәллерин егиў ҳәм абаданластырыў жумысларын әмелге асырды.

 

 

 

Қарақалпақстан Республикасы суды 

“Инсан ҳуқықлары – жоқары қәдрият” атамасында ушырасыў өткерилди

  Өзбекстан Республикасы Президентиниң 2023-жыл 7-февраль күнги “Өзбекстанда инсан ҳуқықлары тараўындағы миллий билимлендириў бағларламасын тастыйықлаў ҳаққында”ғы ПҚ-46-санлы қарары қабыл етилген еди.

 

 

Усы қарарға муўапық, Елликқала районы халық билимлендириў бөлиминде сәўбетлесиў илажы болып өтти.

Илажда жынаят ислери бойынша Елликқала районы судының баслығы О.Мауленов ҳәм басқалар шығып сөйлеп, елимизде инсан ҳуқықларын тәмийинлеў бағдарында әмелге асырылып атырған жумыслар ҳаққында сөз етти.

 

 

Атап өтилгениндей, Өзбекстанда инсан ҳуқықларын тәмийинлеў, қорғаў ҳәм оған бойсыныў мәселелери мәмлекетлик сиясаттың әҳмийетли бағларларынан есапланады. Инсан ҳуқықлары бойынша Өзбекстан Республикасының Миллий стратегиясы шеңберинде жеке, сиясий, экономикалық, социаллық ҳәм мәдений ҳуқықларды тәмийинлеў бойынша мақсетли илажлар әмелге асырылмақта.

 

2020-2024-жылларда инсан ҳуқықлары тараўындағы Жәҳан билимлендириў бағдарламасының төртинши басқышы әмелге асырылмақта. Усы басқыш жасларды теңлик, инсан ҳуқықларына әмел етиў ҳәм кемситпеў руўхында тәрбиялаў ҳәм инклюзив, тыныш жәмийетти жаратыўға мүмкиншилик бериўши билим бериўге қаратылған.

 

Атап өтилген Президент қарары тийкарында Миллий билимлендириў бағдарламасы ҳәм оны әмелге асырыў бойынша “Жол карта” тастыйықланды.

 

Буннан мақсет – БМШтың Инсан ҳуқықлары тараўында билимлендириў ҳәм тәрбия ҳаққындағы Декларациясының қағыйдалары ҳәм инсан ҳуқықлары тараўындағы Жәхан билимлендириў бағдарламасының төртинши басқышын әмелге асырыў, сондай-ақ бул ҳаққында халықты хабардар етиўден ибарат.

 

 

Ушырасыў қызғын даўам етип, илаж қатнасыўшылары тараў ўәкиллеринен инсан ҳуқықларын исенимли қорғаў ҳәм суд-ҳуқық тараўы менен байланыслы өзлерин қызықтырған сораўларына жуўаплар алды.

 

 Оразбай Мауленов,

Жынаят ислери бойынша

Елликқала районы судының баслығы                                      

 

Айыбы ушын алты айға еркинен айырылды

Жынаят ислери бойынша Қанлыкөл районы судының баслығы М.Бекимбетовтың басшылығында ашық суд мажлиси өткерилди. Онда дәслепки тергеў уйымы тәрепинен Өзбекстан Республикасы Жынаят Кодексиниң 122-статьясы 1-бөлими менен айыпланған Б.Т.ның қарсысына топланған жынаят иси көрип шығылды.

 

Суд мәжилисинде судланыўшы, жәбиркеш, мәмлекетлик айыплаўшы, қорғаўшы ҳәм адвокаттың жарыс сөзлери, судланыўшының қорғаў ҳәм ақырғы сөзи тыңланып, исте топланған материаллар изертленип, оларға баҳа берилди.

Судта анықланғанындай, судланыўшы Т.Б.дан Пуқаралық ислери бойынша Қоңырат районлараралық судының 2022-жыл 14-февральдағы суд буйрығына тийкарланып, өндириўши М.З.ның тәрбиясындағы 2006, 2010, 2012-жылларда туўылған перзентлериниң тәмийнаты ушын ҳәр айдағы мийнет ҳақысы ҳәм басқа да табысларының екиден бир бөлеги муғдарында, олар 18 жасқа толғанға шекем 2022-жыл 11-февральдан баслап алимент өндирилиўи белгиленген. Сондай-ақ, ѳндирилетуғын алимент муғдары нызам ҳүжжетлеринде кѳрсетилген мийнетке ҳақы тѳлеўдиң ең кем муғдарының 26,5 процентинен аз болмаўы кереклиги белгиленген.

Жынаят ислери бойынша Шоманай район судының 2022-жыл 14-апрельдеги қарарына муўапық, Т.Б. 2022-жыл 11-февральдан 1-майға шекем үш ер жетпеген перзенти ушын 4 миллион 165 мың 874 сум алимент пулларын тѳлемегени  ушын Ҳәкимшилик жуўапкершилик ҳаққындағы кодекстиң 474-статьясы 1-бөлиминде нәзерде тутылған ҳуқықбузарлықты ислегенликте айыплы деп табылған. Ол 15 сутка ҳәкимшилик қамақ жазасы қолланылғанлығына ҳәм мәмлекетлик орынлаўшы тәрепинен ескертиўлер берилгенине қарамастан, 2022-жылдың 1-май күнинен 2023-жылдың 1-январына шекем шекем үш ер жетпеген перзенти ушын тѳлениўи лазым болған, жәми 14 миллион 140 мың 232 сум муғдарындағы алимент пулларын төлеўден бас тартып келген.

Солай етип, Б.Т.ның алименттен улыўма қарыздарлығы 18 миллион 306 мың 106 сумды қураған.

Суд мәжилисинде судланыўшы Т.Б. өзине жәрияланған айыпты толық мойынлап, пуқара З.М. менен турмыс қурғанын, араларында үш перзенти бар екенин, өз-ара келиспеўшилик нәтийжесинде ажырасып кеткенин, өзи ҳәр жерде қол ушы талап ислеп жүргенин, бирақ алимент пулларын төлей алмағанын, көп жерлерден жумыс излегенин, бирақ, жумыс табылмағанын, егерде өзин жумысқа орналастырыўда жәрдем көрсетилсе, алимент бойынша қарыздарлығынан қутылатуғынын билдирип, кеширим сорады.

Суд судланыўшы Т.Б.ға жаза тайынлағанда, жынаяттың жағдайын ҳәм қәўиплилик дәрежесин, қылмыс себебин ҳәм ақыбетлерин, яғный келтирилген материаллық зыян муғдарын ҳәм оның қапланбағанын, судланыўшының шахсын, жазаны жеңиллестириўши жағдайлар қатарына оның айыбына толық ықрарлығын, айыбын аўырластырыўшы ҳалатлар жоқ екенлигин итибарға алды. ЖКниң 122-статьясы 1-бөлими менен санкция шеңберинде көрсетилген еркинен айырыў жазасын тайынлаўды ҳәм тилхат бас шарасын бийкар етип бас шарасын суд залынан қамаққа алыўды, ЖКниң 50-статьясы 7-бөлими «а» бәнтине тийкарланып, тайынланған еркинен айырыў жазасын мәнзил колонияларда өтеўди, ис бойынша судланыўшы Т.Б.дан жәбирлениўши З.М.ның пайдасына жәми 18 миллион 306 мың 106 сум алимент пуллары өндириўди лазым тапты.

Солай етип, судланыўшы Б.Т. айыплы деп табылып, оған алты ай мүддетке еркинен айырыў жазасы тайынланды.

Тайынланған еркинен айырыў жазасын мәнзил колонияларда өтеў белгиленди.

Судланыўшы Т.Б.дан жәбирлениўши З.М.ның пайдасына жәми 18 миллион 306 мың 106 сум сумлық алимент пулларын өндириў белгиленди.

 

Қарақалпақстан Республикасы суды

Дузын жеп, дузлығына түпирме!

Жынаят ҳәм жаза

  

Бир күн жәнжел болған үйден қырық күн берекет қашады. Ата-бабаларымыз бул мақалды турмыстан түйип, дәлиллеп, изиндегилерге айтып қалдырған. Ал, Пайғамбарымыз ҳәдислеринде: «Қоңсы-қобалар, ағайин-туўғанлар менен татыў қарым-қатнаста болыңлар» деп билдирилген ҳәм бир-биреўдиң ортасына иритки салатуғынлар, ғыйбатшылар аўыр гүнаға гирипдар болатуғынлығы уқтырып өтилген.

 

Ата-бабаларымыз әзелий тыныш-татыў, аўызбиршиликте жасаўды мақул көрген. Тыныш, аўызбиршиликли елде ырысқы-несийбе мол болатуғынлығын әўладлардан-әўладларға уғындырып келген. Мәмлекетимизде халқымыздың тынышлығын сақлаўда үлкен әмелий илажлар иске асырылып атыр. Ҳәр бир инсанның өз турмысынан разы болып жасаўы ­ мәмлекетлик сиясат дәрежесине көтерилген әҳмийетли ўазыйпалардың бири болып, инсан мәпи улығланып келмекте. Солай болса да, арамызда халқымыздың тыныш турмысына иритки салатуғын, өзлериниң жеке мәпи ушын айырым адамларды изине ертип, бузғыншы идеялар менен жүрген кимселерди ушыратыўымыз өкинишли.

 

Республикамыздың Хожели районында l967-жылы туўылып, усы елдиң нанын жеп, камалға келген, үш перзенттиң әкеси Қ.Р. тыныш жасап атырған турмысынан «тойып секирип», жынаятқа қол урды. Ол 2020-жылы октябрь айында Хожели районы «Сары шүңгил» аўыл пуқаралар жыйыны «Қумбыз аўыл» көшесинде жасайтуғын танысының үйине бирнеше пуқаралардың жыйналғанынан пайдаланып, Өзбекстан Республикасы аймақлық бирлигин Конституцияға қайшы рәўиште бузыўға ашықтан-ашық үндеў, нызамсыз митингке шақырыў, сепаратизм идеялары менен мәмлекетимизде алып барылып атырған сиясатқа сын ҳәм тийкарланбаған қарсы пикирлер бар болған видеоматериалларды таярлап тарқатыў мақсетинде барған. Сол жерде Қарақалпақстан Республикасы мәмлекетлик байрағын жайып таярланған «Мы требуем независимость!», «Биз азатлық тәрепдарымыз, алға Қарақалпақстан!» ҳәм «Қарақалпақстан азат ҳәм еркин болыў керек» деп жазылған плакатларды услап турып: «Ассалаўма әлейкум, Қарақалпақстан Республикасы активистлери, өз елимизди, жеримизди қолымыздан кетип қалмаслығы ушын, миллетимизди, тилимизди сақлап қалыў ушын ертеңги он төртинши октябрь күни Жоқарғы Кеңестиң алдына азатлығымызды талап етип шығыўға шақырып қаламан, буған ҳақымыз бар. Алға, Қарақалпақстан!» деп сөйлеп турып видеоға түсип, оны тарқатыў мақсетинде таярлаған.

 

Буннан тысқары, интернет дүнья жүзилик хабар тармағына «Jal2as Tore Murat» атлы канал арқалы «Демонстрация сторонников Алга Каракалпакстан! г.Нукус, Каракалпакстан» деп аталыўшы бир қанша пуқаралар менен тил бириктирип таярлаған видеоматериалды жайластырыўға себепши болған.

 

Халқымыздың тынышлығын бузатуғын бундай ҳәрекетлер изсиз қалмады. Өзбекстан Республикасы хабар ҳәм ғалаба коммуникация тараўындағы эксперт комиссиясының 2022-жыл l4-июнь күнги жуўмағында «экспертизаға усынылған 2 (еки) дана ДВД дисктеги материаллар мазмунына бола, Өзбекстан Республикасының әмелдеги нызам ҳүжжетлерине қайшы, Өзбекстан Республикасы аймақлық бирлигине қәўип салыўшы, нызамсыз митингке шақырыў, сепаратизм идеологиялары менен суўғарылған, сондай-ақ, мәмлекетимизде алып барылып атырған сиясатқа надурыс сын ҳәм тийкарланбаған қарсы пикирлар бар болған қарақалпақ тилиндеги мағлыўматларды өз ишине алған»лығы көрсетилген. Соның ушын, ол өзиниң ислеген жынаятлы ис-ҳәрекетлери менен Өзбекстан Республикасы Жынаят Кодексинде көрсетилген жынаятты қастан ислеген.

 

Қ.Р. көрсетпесинде: «Jal2as Tore Murat» атлы каналдың ийеси хожелиши екенлигин, бирақ, оны танымайтуғынлығын, тек интернет тармағындағы видеороликлерин көрип, Қарақалпақстан тарийхы ҳәм тили ҳаққындағы мағлыўматларды каналына жайластырып баратуғынын, бирақ, тил бириктирмегенлигин, видеоға түскенин, бирақ, оны ким түсиргенлигин билмейтуғынлығын айтып жеңиллик бериўди соранған. Лекин, жынаят исленди. Енди оның мәмлекетимиз нызамшылығында белгиленген жазасы бар, әлбетте.

 

Ҳәр бир инсан ҳәр қандай исти ислеўден алдын «Бул исим дурыс па?» деген сораўды өзине қойып, оннан жуўмақ шығарса, бундай жынаятқа алып келетуғын ҳәрекетлер болмас еди. Ата-бабаларымыздан қалған «Дузын жеп отырып дузлығына түпирген» деген гәп бар. Буны естен шығармағанымыз мақул!

 

Қарақалпақстан Республикасы суды

Skip to content