Февраль 2023 – Суд Республики Каракалпакстан

КРЕДИТ МАБЛАҒИНИ НОҚОНУНИЙ ЎЗЛАШТИРГАН ТАДБИРКОР ЖИНОИЙ ЖАВОБГАРЛИККА ТОРТИЛДИ

Ёш тадбиркор Ш.С ўзи раҳбарлик қилиб келаётган МЧЖ номига уни кенгайтириш мақсадида “Агробанк” АТБнинг туман филиалидан 150 млн. сўм имтиёзли кредит маблағларини олишга эришди. Ушбу кредит маблағларини МЧЖ учун зарур бўлган асбоб-ускуна сотиб олиш мақсадида бошқа тадбиркор раҳбарлик қилаётган МЧЖ ҳисоб-рақамига ўтказди. Аммо асбоб-ускуна олмасдан, ажратилган 150 млн. сўмлик кредит маблағларини 131 млн.сўм нақд пул кўринишида қайтиб олди. Маълум бўлишича, тадбиркор Ш.С банк томонидан ажратилган жуда кўп миқдордаги, яъни 150 млн. сўм имтиёзли кредит маблағларини мақсадли ишлатиш ўрнига ўзлаштириш йўли билан талон-тарож қилиб юборган.

Албатта, бу ҳаракатлари билан тадбиркор Ш.С Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 167-моддасида кўрсатилган жиноятларни содир қилганликда айбланди. Шунга асосан бўлиб ўтган суд иши давомида бу ўзининг тасдиғини топди.

Суд якунида тадбиркор Ш.Сга ҳаракатларининг ижтимоий хавфлилик даражасини ва содир этилган жиноятнинг характерини, унинг шахсини, айбига иқрор бўлгани, қилмишидан пушаймонлиги, оилавий шароити, қарамоғида фарзандлари борлиги, иш бўйича моддий зарар қисман қоплангани инобатга олиниб, тегишли жазо тайинланди.

А.Сафаров, Жиноят ишлари бўйича Амударё туман суди раиси

Судларда инвестициявий низолар янги тартибда ҳал этилади

Инвестицияга оид низоларни ҳал қилиш бӯйича суд тизимини такомиллаштириш ҳамда инвесторлар ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилинишини таъминлаш мақсадида Президентимизнинг 2020 йил 24 июлдаги «Судлар фаолиятини янада такомиллаштириш ва одил судлов самарадорлигини оширишга доир кӯшимча чора-тадбирлар тӯғрисида»ги ПФ-6034-сонли Фармонида фуқароларнинг одил судловга бўлган ҳуқуқини амалда таъминлаш билан боғлиқ долзарб муаммоларга алоҳида эътибор қаратилган. Хусусан, судларда инвесторларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ўз вақтида ва самарали ҳимоя қилиш белгиланган.

2021 йил 12 январда «Суд қарорларини қайта кўриш институти такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодексига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги қонун қабул қилиниб, унга кӯра Иқтисодий процессуал кодексига иқтисодиёт соҳасида инвесторлар ҳамда давлат органлари ўртасидаги инвестициявий шартномалардан келиб чиқадиган низолар бўйича ва рақобатга оид ишларни тааллуқлилиги ва тегишлилигига оид нормалар киритилди.

Жумладан, йирик инвестор ва рақобатга оид ишлар бўйича тарафларнинг хоҳишига кўра, ушбу тоифадаги ишлар Олий суднинг инвестициявий низоларни ҳамда рақобатга оид ишларни кўриш бўйича судлов таркиби томонидан кўрилиши, қолган инвестициявий низолар инвесторларнинг хоҳишига кўра, Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар суди томонидан биринчи инстанция суди сифатида кўрилиши белгиланди.

Шу билан бирга, Иқтисодий процессуал кодексига янги 301-модда киритилиб, унга кўра, инвестициявий низолар бўйича ишлар жумласига инвестиция шартномаларини тузиш, ўзгартириш ва бекор қилиш билан боғлиқ низолар; инвестиция шартномаларини ҳақиқий эмас, деб топиш ҳақидаги низолар; инвестиция шартномасининг бажарилиши билан боғлиқ низолар; инвестиция шартномасидан келиб чиқадиган солиқ, божхона, ижтимоий, экологик ва бошқа мажбуриятларнинг инвестор томонидан бажарилиши билан боғлиқ низолар; инвестиция шартномаси бўйича инвесторга берилган мол-мулкни талаб қилиб олиш ёки бундай шартнома бўйича неустойка ундириш ва (ёки) зарарлар ўрнини қоплаш тўғрисидаги низолар киритилган.

Шунингдек, ушбу кодекс яна 302-модда билан тўлдирилиб, мазкур янги модда юридик шахслар, шу жумладан, чет эл юридик шахслари, хўжалик бошқаруви органлари, якка тартибдаги тадбиркорлар ҳамда монополияга қарши органлар ўртасида товар ва молия бозорларида рақобат соҳасидаги муносабатлардан келиб чиқадиган низолар рақобатга оид ишлар жумласига кириши ҳақидаги нормалардан иборат.

Хулоса қилиб айтганда инвесторлар, шу жумладан, чет эл инвесторларининг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини суд орқали ҳимоя қилиш механизмининг такомиллашиши, инвестициявий низолар тез ва самарали ҳал қилинишига, ягона суд амалиёти таъминланишига кўмаклашади.

Беруний туманлараро
иқтисодий суди раиси Р.Курбанбаев

Ўйланмай босилган қадам, надомат келтирди

Бахром (исмлар ўзгартириб берилмоқда) ўғирлик жинояти учун

2 йилга қамалиб чиққанидан тегишли хулоса чиқармади, у 34 ёшида яна ўғирликка қўл урди ва ҳавфли рецивист «мақомига» эга бўлди.

Бахром 2022 йил 19 март кунидан 20 март кунига ўтар кечаси тунги вақтда туманнинг Мустақиллик маҳалласида яшовчи Умрзоқ отанинг уйи ёнидаги молхонаси ёнига бориб, атрофда ҳеч ким йўқлигидан ва хонадон эгаларининг ухлаб ётганлигидан фойдаланиб, молхонага ғайриқонуний равишда кириб, бозор баҳоси 4 миллион сўм бўлган бир бош қора молини ўғирлаб, воқеа жойидан яширинади.

Ўғирланган қора молни нотаниш кишиларга арзон гаровга сотиб, 10 кун ичида еб-ичиб, кайфу-сафога ишлатиб тугатган Бахром яна «овга» чиқди. Бу сафар у ярим тунда туман марказида яшовчи Гулрух опанинг молхонасига бориб, ҳар бирининг бозор баҳоси 800 минг сўм бўлган икки бош эчкиларини ўғирлаб, воқеа жойидан яширинади.

Шундай қилиб, Бахром Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг 169-моддаси 3-қисми «а» бандида назарда тутилган жиноятни қасддан содир қилган.

Суд, судланувчига жазо тайинлашда, унинг қилмишидан пушаймонлигини, моддий зарар қопланганини, жабрланувчиларнинг унга даъвоси йўқлигини жазони енгиллаштирувчи ҳолат деб, илгари қасддан жиноят содир қилиб, судланганидан сўнг янгидан қасддан жиноят содир қилганлигини жазосини оғирлаштирувчи ҳолат деб баҳолаб, судланувчининг хулқини озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинламасдан туриб тузатиш мумкин эмас деган қатъий тўхтамга келиб, 4 йил озодликдан маҳрум қилиш жазосини тайинланди.

«Қилмиш-қидирмиш» деб бежизга айтилмаган, ўйламасдан босилган қадам афсус ва надомат келтириши аниқ…..

Ибрайым Алланиязов,

Жиноят ишлари бўйича

Хўжайли туман судининг раиси

САЙЁР СУД МАЖЛИСИДА ТУЗАЛИШ ЙЎЛИГА ЎТГАН МАҲКУМЛАРГА ЕНГИЛЛИК БЕРИЛДИ

Сўнгги йилларда мамлакатимизда барча соҳаларда бўлгани каби суд тизимида ҳам улкан ислоҳотлар амалга оширилмоқда ва бу жараён шубҳасиз, ўз самараларини бермоқда. Жиноят ишлари бўйича Амударё туман суди томонидан ҳам соҳага оид Қонун ва қонуности ҳужжатларида назарда тутилган судлар олдидаги вазифаларни оғишмай амалга оширишга қаратилган тизимли ишлар олиб борилмоқда.

Жорий йилнинг 9 февраль куни Жиноят ишлари бўйича Амударё туман суди томонидан Дўстлик маҳалла фуқаролар йиғини биносида ўтказилган сайёр суд йиғилишида ҳам мамлакатимизнинг амалдаги қонунлари барча учун баравар ва уни бузган ҳар қандай шахс, у ким бўлишидан қатъий назар, қонунда белгиланган жазосини олиш муқаррарлиги, шу билан бирга тузалиш йўлига ўтган маҳкумларга енгиллик берилиши алоҳида таъкидланди.

Йиғилишда Жиноят ишлари бўйича Амударё туман судининг раиси Асқар Сафаров, Амударё туман прокурорининг ёрдамчиси Аббаз Ниёзимбетов, туман Ички ишлар бўлими Пробация гуруҳи катта инспектори, катта лейтенант Руслан Искандаровлар қатнашдилар.

Сайёр судда, Амударё тумани Ички ишлар бўлими Пробация гуруҳида тузалиш йўлига ўтган 5 нафар маҳкумларга нисбатан киритилган тақдимномалар кўриб чиқилди.

Унга кўра, Амударё тумани Қум-ёп маҳалласида яшовчи фуқаро, Жиноят ишлари бўйича Қанликўл туман судининг 2019 йил 22 ноябрь кунги ҳукми бўйича Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 266-моддаси 3-қисми «а» банди билан 6 йил муддатга озодликдан маҳрум қилинган. 5 июнь 2021 йилда Жиноят ишлари бўйича Юқоричирчиқ туман судининг ажрими билан Жиноят Кодексининг 74-моддасига асосан ўталмаган 4 йил 5 ой 17 кун жазо муддатини 20 фоиз аҳлоқ тузатиш ишлари жазосига алмаштирилган.

У Амударё тумани ИИБда 2021 йилнинг 1 августидан ҳисобга олинган ва 2021 йил 1 август кунидан буён Амударё туманида фаолият юритувчи корхоналардан бирига ишга қабул қилиниб, хозирги кунга қадар ишчи бўлиб ишлаб келмоқда. Маҳкум жазони ўташ тартиб ва қоидаларига тўлиқ амал қилган ҳолда ахлоқ тузатиш ишлари жазосининг учдан бир қисмини ўтаган, ўталмаган жазо муддати 2 йил 1 ой 17 кунни ташкил қилади.

Шу боис, маҳкумнинг аҳлоқ тузатиш ишлари жазосининг ўталмаган қисми бўйича Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 73-моддасига асосан муддатидан илгари шартли равишда озод қилиш масаласини кўриб чиқиш учун судга тақдимнома киритилган.

Шунингдек, Амударё тумани Уйшин маҳалласида яшовчи янв бир юртдошимизга Жиноят ишлари бўйича Мўйноқ туман судининнг ҳукми билан Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг 168-моддаси 3-қисми «б» банди ва 228-моддаси 1-қисми билан 3 йил муддатга ишлаган иш ҳақининг 10 фоизини ушлаб қолиш орқали аҳлоқ тузатиш ишлари жазоси тайинланган ва Амударё тумани ИИБда 2022 йил сентябрь ойида ҳисобга олинган.

У 2022 йил 30 сентябрь кунидан буён Амударё туманидаги деҳқон хўжалигида ишчи бўлиб ишлаб келмоқда. Маҳкум жазони ўташ тартиб ва қоидаларига тўлиқ амал қилиб, белгиланган жазо муддатининг 1 йил 6 ой қисмини ўтаган, ўталмаган жазо муддати 1 йил 6 ойни ташкил қилади. Шу боис, унинг аҳлоқ тузатиш ишлари жазосининг ўталмаган қисми учун Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 73-моддаси қўлланилиб, муддатидан илгари шартли равишда озод қилиш масаласини кўриб чиқиш учун судга тақдимнома киритилган.

Бундан ташқари, сайёр суд мажлисида яна 3 нафар шахсларни муддатидан илгари шартли равишда озод қилиш масаласини кўриб чиқиш учун судга тақдимномалар киритилган.

Сайёр суд мажлисида ушбу тақдимномалар атрофлича муҳокама этилди ва жазони ўташ тартиб-қоидаларига амал қилиб, суд томонидан зиммасига юклатилган мажбуриятларни бажарган ҳамда меҳнатга ҳалол муносабатда бўлганлиги учун 5 нафар маҳкум Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 73-моддасига асосан муддатидан илгари шартли равишда озод қилиндилар.

Асқар САФАРОВ, Жиноят ишлари бўйича Амударё туман суди раиси.

Руслан ИСКАНДАРОВ, Амударё тумани ИИБ Пробация гуруҳи катта инспектори.

Вояга етмаган Мансурнинг оғир жинояти

Ота-онаси ажрашиб, уларнинг ёлғиз фарзанди бўлмиш Мансур кекса бувиси Фазилат аянинг (исмлари ўзгартириб берилмоқда) тарбиясида қолди. Мансурнинг отаси бойвачча жувонга «кўнгил қўйиб», ўша аёлникида яшаб қолди.

Энди 16 ёшни қаршилаган Мансурнинг ҳолидан на отаси, на онаси хабар оларди, Мансур эса мактабга ҳохласа борадиган, ҳохламаса бормайдиган, кекса бўвисини ҳар хил баҳоналар билан алдаб, кўча болалари билан бемаҳал сайр қиладиган, илтимосларга биноан «разборка»ларни ҳал қилиб берадиган одат чиқара бошлади.

Кунларнинг бирида, Мансур кечаси соат 1:00 ларда туман марказидаги «Адил» кафе биноси ёнидан пиёда ўтиб бораётиб, кафе олдида ширакайф ҳолда турган қўшни маҳаллада яшовчи Отабекни кўриб қолди. Шунда Мансур унга бир кун олдин тенгдош қўшниси Бобурнинг Отабек уни ҳафа қилгани учун ундан ўч олиб беришни сўраган илтимоси эсига тушиб қолди.

Сўнг, Мансур Отабекнинг ёнига бориб, унда гапи борлигини, чеккароққа чиқиб гаплашиб олишни таклиф қилади. Иккаласи пана ва қоронғу жойга чиққач, теварак-атрофда ҳеч ким йўқлигидан ва Отабекнинг эътиборсиз турганлигидан фойдаланиб, Мансур тўсаттан Отабекнинг танасининг турли жойлари уриб-тепиб, беҳуш ҳолатга келгунча калтаклаб, унга оғир даражадаги тан-жароҳати етказади.

Ички ишлар ходимларининг тезкор саъй-ҳаракатлари туфайли Мансур тонггача қўлга олиниб, суд ажрими билан қамоққа олинади.

Суд мажлисида Мансур қилмишидан пушаймонлигини, жабрланувчидан кечирим сўрашини билдириб, суддан енгиллик беришни сўради. Жабрланувчи ҳам судланувчига кечирим беришини, унга келтирилган моддий ва маънавий зарарлари қопланганлигини инобатга олиб, судланувчига енгиллик беришни сўради.

Мансур Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 104-моддаси
2-қисми «е» банди, яъни безорилик оқибатида қасддан баданга оғир шикаст етказганликда айбли деб топилиб, унга 5 йил озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.

Суд томонидан жабрланувчининг кечирим бериб, даъвоси йўқлигини билдиргани, шунингдек Мансурнинг яшаш жойидаги маҳалла оқсоқоли ва ёшлар етакчиси томонидан кафилликка олиш тўғрисидаги илтимосномалари инобатга олиниб, Мансурга бир имкон берилди ва 2 йил синов муддати белгиланди.

Мансур ўзига берилган имкониятдан тўғри фойдаланиб, тўғри ҳаёт йўлини танласа яхшику я, лекин «ўрганган кўнгил ўртанса қўймас» қабилида иш тутишни давом эттирса, афсус қилиши тайин…