Monthly Archives: April 2022

Ўгай ота бўла оладими?

Бугунги кунда юртимизда болаларни ижтимоий, иқтисодий, ҳуқуқий, маънавий жиҳатдан ҳимоя қилиш бўйича жуда кўплаб ишлар амалга оширилмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Конституцияси, Оила кодекси, Фуқаролик кодекси, Меҳнат кодекси, Жиноят кодекси ва бошқа бир қатор қонун ҳужжатларида болалар ҳуқуқларини ҳимоя қилишга оид нормалар ўз ифодасини топган.

Амалдаги қонунчиликда болаларнинг ҳуқуқ ва манфаатларига, шунингдек, уларнинг ҳимоясига алоҳида эътибор қаратилган.

Фуқаролар орасида фарзандларининг тарбияси, уларнинг билим олиши, беънуқсон ривожланишига эътиборсизлик қилаётганлар ҳам топилади.

Бунга мисол тариқасида, жиноят ишлари бўйича Элликқалъа туман судида кўриб чиқилган иш ҳолатларида кўришимиз мумкин.

Хусусан; фуқаро М.А, 2021 йил август ойидан 2021 йил декабрь ойига қадар ўзи билан биргаликда яшаб келаётган шаърий никоҳидаги турмуш ўртоғи У.Онинг биринчи турмуш ўртоғидан бўлган вояга етмаган Б.Гни гўёки ота сифатида тарбиялаш мақсадида фараз қилиб, лекин, аслида вояга етмаган Г.Бнинг ожизлигидан, ўзига моддий ёки бошқа жиҳатдан қарам эканлигидан ва унинг ўз ўзини ҳимоя қилиш ҳаракатларини амалга ошира олмаслигидан фойдаланиб, муттасил равишда танасининг кўплаб жойларига қўллари билан уриб, юзлари, елкалари, қўл ва оёқларига чимчилаш йўли орқали азоб бериб, унинг шаъни ва қадр қимматини камситиб, қасддан қийнаб келган.

Ушбу ҳаракатлари учун фуқаро М.А га нисбатан суд томонидан қонуний жазо чораси қўлланилди.

Юқоридагилардан кўриниб турганидек, айрим ёшларимизнинг ўз ҳаёт йўлларини тўғри танламаслиги ёш оилаларнинг бузилишига олиб келиши натижада ўрталаридаги фарзандлари жабрланиб қолаётганлиги ачинарли.

Мана шундай ҳолатларнинг олдини олиш, жамиятимизда соғлом муҳитни яратиш мақсадида, фуқаролар орасида тушунтириш ишларини олиб боришимиз, ўқув муассасаларида ёшларни оилага таёрлаш, маҳаллаларда нотинч оилалардаги асосий муаммоларни вақтида урганиб уларнинг қонуний ечимини топишга ҳеч ким бефарқ қарамаслиги лозим.

Оразбай  Мауленов ,

Жиноят ишлари бўйича Элликқалъа туман суди раиси

Суд-тергов фаолиятидаги ҳамкорлик

Адолатлилик ғояси, барчанинг қонун олдида тенглиги, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари, қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш, “Адолат – қонун устуворлигида” тамойилини амалиётга янада кенг жорий этиш партиямиз устувор йвазифалардан бири ҳисобланади. Суд-тергов фаолиятида фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ишончли ҳимоя қилишни таъминлаш, уларнинг шаъни ҳамда қадр-қиммати камситилишига йўл қўймаслик, шунингдек, суд ва тергов органларининг масъулиятини янада кучайтириш, аҳолининг ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга ва судга бўлган ишончини янада ошириш мақсадида Қорақалпоғистон Республикаси прокуратурасида “Тергов ва биринчи инстанция судида йўл қуйилаётган хато-камчиликлар” мавзусида семинар ташкил этилди. Семинарни Қорақалпоғистон Республикаси прокурорининг биринчи ўринбосари Сабит Иматов бошқариб борди.

Судьялар, терговчи ва прокурорлар иштирок этган тадбирда Қорақалп оғистон Республикаси судининг судьяси Султанмурат Давлетмуратов суд-тергов амалиётида, хусусан, далилларни тўплаш, мустаҳкамлаш, текшириш ва баҳолаш чоғида қонунийлик ҳамда холисликни таъминлаш билан боғлиқ айрим камчиликлар ҳусусида сўз юритди.

Суд-тергов фаолияти давомида инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг қонунчилик асосларини янада такомиллаштириш борасида Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал кодексларига киритилаётган ўзгартиш ва қўшимчалар, уларнинг аҳамиятини таъкидлаб ўтди.

Семинарда қайд этилган масалалар, камчиликларни бартараф этиш юзасидан иштирокчиларнинг фикр ва таклифлари ҳам тингланди.

Султанмурат Давлетмуратов,

 Қорақалпоғистон Республикаси судининг судьяси

Қорақалпоғистон Республикасида суд-ҳуқуқ масалалари бўйича сайёр қабуллар бошланди

Мамлакатимизда инсон манфаатлари олий қадрият даражасига кўтарилди. Бугун барча давлат идоралари фаолиятида аҳолининг мурожаатлари билан ишлаш бўйича сифат жиҳатидан мутлақо янги тизимга ўтди. Жойларда ўтаётган сайёр қабуллар халқнинг дардини эшитиш, уларнинг муаммоларини ҳал этишда кутилган натижаларни бермоқда.

“Халқ давлат органларига эмас, балки давлат органлари халқимизга хизмат қилиши керак” деган тамойил асосида Хўжайли туманида Қорақалпоғистон Республикаси суди раиси К.Тарихов ва Қорақалпоғистон Республикаси маъмурий суди раиси А.Нурлипесовлар томонидан ўтказилган навбатдаги сайёр қабул жараёнида Хўжайли, Нукус,Тахиатош туманлари ва Нукус шаҳридан келган мурожаатчиларнинг суд-ҳуқуқ соҳасига оид масалалари тингланди. Дастлаб, ташкилотчилар иштирокида йиғилиш ўтказилиб, аҳоли муаммоларини ўрганиш, очиқ мулоқот орқали фуқароларни эшитиш ва уларнинг қалбига кириб бориш, мазкур йўналишдаги ишларни янада жадаллаштириш юзасидан амалга оширилаётган чора-тадбирлар ҳусусида сўз юритилди.
Бундан сўнг, судларнинг раислари, уларнинг ўринбосарлари ва судьялар шуъбаларга бўлиниб, фуқароларни қабул қилдилар.

Тахиятош тумани, Найманкўл овул фуқаролар йиғинида яшовчи Зухре Худайбергенова бундан икки йил олдин ипотека кредити асосида янгидан қурилаётган кўп қақатли квартиралардан бирини сотиб олади.
“-Аммо ўша вақтдаги тижорат банк масъуллари коронавирус билан боғлиқ карантин чекловлари кучайттирилганлиги муносабати билан аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш мақсадида бу уйларнинг бошланғич тўловида бир йилга имтимз берилгани, кейин эса фақатгина маълум миқдорда 15 йилга ҳисобланган кредит қарзини ойма-ой қайтариш зарурлигини айтишган. Бошланғич тўловсиз 1 йиллик имтиёзли шарти бўлгани учун мен ҳам кўплар қаторида уч хонали квартира олгандим, номимизга ҳам ҳеч муаммосиз ҳужжатлаштириб берилди. Ўтган йилнинг октябрь ойидан бошлаб ҳар ойда кредит миқдорини вақтида тўлаб келаётган эдик. Бир куни бизга банкдан хат келди. Унда ёзилишича энди пандемия сабабли карантин чекловлари юмшатилгандан кейин бизга айтилган имтиёзли давр билан қўшиб 50 млн сумдан зиёд кредит қарздорлиги чиқарилибди. Шу кундан буён бормаган идорам қолмади. Бугун сайёр қабулни эшитиб Қорақалпоғистон Республикаси суди раисига мурожаат қилдим. Шу ернинг ўзида менинг банкдаги кредит қарздорлигимни вақтинча тўхтатиб туриш бўйича аризамни олиб қолишди. Яна суд тартибида менга апелляция шикояти бериш ҳуқуқимни ҳам тушунтиришди. Мен қабул масъулларидан миннатдорман”-дейди Зухре Худайбергенова.

Бу галги сайёр қабул давомида келинини турар жойдан ҳисобдан чиқариш, фарзанд таъминоти учун алимент ундириш, кадастр ҳужжатларини расмийлаштириш, автомашинани рўйхтдан ўтказиш, туғилганлик гувоҳномасидаги маълумот электрон базага хато киритилганлиги учун уни ҳуқуқий асосда тузатиш, турар жой масаласи бўйича чиқарилган суд карори ижросини таъминлаш,иш ҳақи ундириш, уй жой масаласи билан боғлиқ низолар, суд ҳукми билан тайинланган жазодан шартли озод қилиш, шунингдек, тадбиркорларнинг бозор акцияси бекор бўлганлиги юзасидан, етказилган зарар бўйича компенсация ундириш каби 45 нафар фуқаронинг 50 га яқин масаласи тингланди.

Бугунги кунда аҳоли билан учрашиб, жойларга чиқиб уларнинг дардига қулоқ тутиш, шу орқали аҳолининг розилигига эришиш ҳар бир раҳбарнинг бош вазифасига айланди. Таъкидлаш керакки, суд тизими билан боғлиқ мурожаатлар маълум муддат ва вақт талаб қилинадиган соҳа. Шундай экан, бугун мурожаат қилган фуқароларнинг масалалари юзасидан судьялар томонидан тегишли тартибда ҳуқуқий тушунтириш берилиб, ҳар бир мурожаат шахсан суд раислари томонидан назоратга олинди.

Мухтасар айтганда, ҳеч бир мурожаат шунчаки қоғозларда қолиб кетмайди. Ўтказилаётган бу каби сайёр қабуллар эса муаммоларни аниқлаш, жойида ҳал қилиш, уларни бартараф этиш мақсадларига қаратилганлиги билан ҳам аҳамиятлидир.

Гулайым Ғаниева,

Қорақалпоғистон Республикаси суди бош консультанти

“Суд ва ёшлар” учрашуви

Жамиятимиз ҳаётида аҳолининг, жумладан ёшларнинг ҳуқуқий онги ва маданиятини юксалтириш фуқаролик жамиятига асосланган демократик давлатимизнинг асосий вазифаларидан бири.

Айни йўналишда Қорақалпоғистон Республикаси суди билан ҳамкорликда Қорақалпоғистон Республикаси юридик техникуми ўқувчилари учун 2021-2022 ўқув йилида судьялар ва суд ходимлари томонидан маҳорат дарслари, вебинарлар, семинар-тренинглар ва  бошқа ўқув тадбирларини ташкил этиш бўйича чора-тадбирлар режасига мувофиқ мунтазам “Суд ва ёшлар” учрашуви ўтказилиб келинмоқда. Бу галги учрашув доирасида техникумнинг 1-босқич ўқувчилари Қорақалпоғистон Республикаси судининг фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати томонидан апелляция инстанциясида кўрилаётган бола тарбияси яъни фарзандни ўз тарбиясига олиш масаласидаги очиқ суд мажлисида иштирок этишди.
      

Ўқувчилар суд жараёни, суд риторикаси билан танишар экан, ўзларига жуда катта тассуротлар олишди. Суд мажлиси якунлангач, судьялар ёшлар билан мулоқот қилдилар. Қайд этилдики, ёшларнинг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини янада ошириш, уларда ватанга, қонунларга ҳурмат руҳини кучайтириш борасида кенг кўламли шароитлар ва имкониятлар яратиб берилган. Ёшларга кўрсатилаётган бундай юксак эътибордан самарали фойдаланган ҳолда илм ўрганиб, билим олишлари лозимлиги, ҳар хил зарарли иллатлардан йироқ юриш кераклиги, бўш вақтларидан унумли фойдаланиб китоб ўқиб, ватанимизга керакли кадр бўлиб етишишлари лозимлигини таъкидлаб ўтилди.

Учрашувда суд-ҳуқуқ тизимининг кечаси ва бугуни тўғрисида ҳам ёшларга маълумотлар берилди.

Еркин Ўтениязов,

Қорақалпоғистон Республикаси судининг судьяси 

Ўзбекистон Республикасида маъмурий суд ишларини юритишнинг долзарб масалалари

Ўзбекистон Республикаси Олий суди томонидан Германия халқаро хамкорлик жамиятининг “Марказий Осиёда ҳуқуқий давлатчиликни ривожлантириш” минтақавий дастури (GIZ) асосида Қорақалпоғистон Республикасида “Ўзбекистон Республикасида маъмурий суд ишларини юритишнинг долзарб масалалари” мавзусида семинар ташкил этилди.

Семинарга Қорақалпоғистон Республикаси маъмурий суди судьялари ва суд ходимлари иштирок этди. Тадбирда хорижлик экспертлар жумладан, Германия халқаро хамкорлик жамиятининг “Марказий Осиёда ҳуқуқий давлатчиликни ривожлантириш” минтақавий дастурининг Ўзбекистон ва Қозоқстондаги ваколатхонаси раҳбари, Берлин шаҳар маъмурий судининг судьяси Йорг Пуделька, “Марказий Осиёда ҳуқуқий давлатчиликни ривожлантириш” минтақавий дастури лойиҳасининг Тожикистондаги раҳбари Фолькер Штампе, GIZ лойиҳасининг Қозоқстондаги миллий координатори Алмат Габбасов ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий судининг судьяси Н. Хакимова ва суд-ҳуқуқ соҳасидаги қонунчиликни таҳлил қилиш бошқармасининг бўлим бошлиғи Ш.Назаровлар мавзуга оид маърузалар ўқиди.

Унда асосан, маъмурий иш юритишда ишга боғлиқ бўлган етказилган зарарни ундириш ҳуқуқи, Ўзбекистон Республикасининг маъмурий суд ишларини юритишнинг ҳозирги ҳолати ва такомиллаштириш истиқболлари, маъмурий иш юритишда суднинг фаол роли принципи, Германияда маъмурий иш юритишни сўзсиз тугатиш масалалари ҳусусида сўз юритилди.