Mámleketlik uyım yaki puqaralardıń ózin-ózi basqarıӯ uyımı tárepinen nızam hújjetlerine muӯapıq bolmaǵan hújjet qabıl etiliӯi, sonday-aq, olardıń ámeldar shaxslarınıń nızamǵa qayshı háreketleri (háreketsizligi) nátiyjesinde puqaraǵa yaki yuridik shaxsqa jetkerilgen zıyannıń ornı mámleket tárepinen yaki puqaralardıń ózin-ózi basqarıӯ uyımı tárepinen qaplanadı
Ózbekstan Respublikası Prezidenti qasındaǵı Isbilermenlik subektleriniń huqıqları hám nızamlı máplerin qorǵaw boyınsha wákili «S.A» juwapkershiligi sheklengen jámiyetiniń mápin qorǵap ekonomikalıq sudına dawa arza menen múrájat etip rayon hákimliginen onıń paydasına 174 908 823 swm keltirilgen zıyan óndiriwdi soraǵan.
Sudtıń uyǵarıwı menen “Sh” JShJ ekinshi juwapker retinde tartılǵan hám 2021 jıl 27 sentyabr kúngi hal qılıw qararı menen 174 908 823 swm keltirilgen zıyan ekinshi juwapker «Sh» JShJnen óndirilgen, rayon hákimligi juwapkershilikten azat etilgen.
Hal qılıw qararına narazı bolıp “Sh” JShJ apellyaciya tártibinde arza berip, ózin juwapkershilikten azat etip, keltirilgen ziyandı rayon hákimliginen óndiriwdi soraǵan.
Istegi anıqlanǵan jaǵdaylarǵa qaraǵanda rayon hákimligi 2015 jıl 30 mart kúngi qararı menen “Sh” JShJne tiyisli bolǵan paydalanılmay bos turǵan 2 dana qoymaxana imáratların turaqlı paydalanıӯ huqıqı menen rayon hákimligi balansına alǵan.
Bunnan soń, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesiniń 2017-jıl 16-dekabr kúngi 840-sanlı qararı menen kórsetilgen imáratlar investiciya hám sociallıq minnetlemelerdi qabıl etiӯ shárti menen “nol” bahada tańlaӯda satıӯ ushın paydalanılmastan turǵan mámleket múlki obektleri dizimine kiritilgen hám Karaqalpaqstan Respublikası Menshiklestirilgen kárxanalarǵa kómeklesiӯ hám básekeni raӯajlandırıӯ mámleketlik komiteti, “S. A” JShJ hámde rayon hákimligi ortasında 2018-jıl 27-iyun kúni dúzilgen aldı-sattı shártnamasına tiykar “S. A” JShJ imaratlarǵa investiciya kiritiӯ shárti menen “nol” bahasında satılǵan.
Aldı-sattı shártnama shártlerine kóre “S.A” JShJ eki jıl múddette obektte bahası 204 000 000 sumlıq investiciya kirgiziw minnetlemesin alǵan hámde bul minnetlemeni tolıq orınlaǵan.
Biraq, rayon hákimshilik sudınıń 2020 jıl 22 iyun kúngi hal qılıӯ qararı menen rayon hákiminiń 2015 jıl 30 mart kúngi qararı haqıyqıy emes tabılǵan hám múlkler “Sh” JShJne qaytarılǵan.
Rayonlar aralıq ekonomikalıq sudınıń 2020 jıl 05 oktyabr kúngi hal qılıw qararı menen “S.A” JShJ 1 hám 2 sanlı qoymaxana imaratlarınan májbúriy tártipte shıǵarılǵan.
Nátiyjede “S.A” JShJ múlklerden paydalanıw huqıqın joytqan hám usı múlkke jumsaǵan qárejetler summası muǵdarında materiallıq ziyan kórgen.
Birinshi instanciya sudı qárejetler “Sh” JShJne tiyisli bolǵan múlkke jumsalǵanlıǵı sebepli keltirilgen ziyan usı jámiyetten óndiriliwi tiyis dep tapqan.
Ózbekstan Respublikası Puqaralıq kodeksiniń 15-statyası birinshi bólimine kóre mámleketlik uyım yaki puqaralardıń ózin-ózi basqarıӯ uyımı tárepinen nızam hújjetlerine muӯapıq bolmaǵan hújjet qabıl etiliӯi, sonday-aq, olar ámeldar shaxslardıń nızamǵa qayshı háreketleri (háreketsizligi) nátiyjesinde puqaraǵa yaki yuridik shaxsqa jetkerilgen zıyannıń ornı mámleket tárepinen yaki puqaralardıń ózin-ózi basqarıӯ uyımı tárepinen qaplanıӯı lazım. Bunday zıyannıń ornı mámleketlik uyımnıń byudjetten tısqarı qárejetleri yaki puqaralar ózin-ózi basqarıӯ uyımlarınıń qárejetleri esabınan qaplanadı.
Usı Kodekstiń 990-statyası birinshi hám úshinshi bólimlerine muӯapıq mámleketlik uyımlardıń, puqaralar ózin-ózi basqarıӯ uyımlarınıń nızamǵa qayshı qararları nátiyjesinde puqaraǵa yaki yuridik shaxsqa jetkerilgen zıyan, olardıń ámeldar shaxslarınıń ayıbı bolıӯına qaramastan, sudtıń qararı tiykarında qaplanıӯı lazım.
Zıyan usı Kodekstiń 15-statyasında názerde tutılǵan tártipte qaplanadı.
Sonlıqtan apellyaciya instanciya sudı, “S.A” JShJne materiallıq ziyan rayon hákimliginiń nızamǵa qayshı hújjet qabıl etiliwiniń aqıbetinde keltirilgenligin itibarǵa alıp, hal qılıw qararın biykar etken hám keltirilgen ziyandı rayon hákimliginen óndiriw haqqında jańa qarar qabıl qılǵan.
Gawhar Zaripova,
Qaraqalpaqstan Respublikası sudı sudyası